زیست آنلاین : دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه تهران طرح سامانه بیوراکتور غشایی را طراحی کرده است که به عنوان یکی از طرح های برگزیده در جشنواره بوم تک انتخاب شده است .

عرفان حقدوست در گفت و گوی زیر در مورد این طرح توضیحات مفصل تری می دهد


کار از کجا شروع شد؟
داستان این دانش در کشور ما از حدود سال ۱۳۹۰ شروع شد. در آن زمان پتروشیمی مارون بدنبال روش های نوین برای تصفیه فاضلاب خود و استفاده مجدد از آب بود.از این رو برای بررسی روش تصفیه فاضلاب به کمک سامانه بیوراکتور غشایی که یکی از جدیدترین روش های تصفیه فاضلاب است و قدمتی در حدودسه دهه در دنیا دارد یک پروژه تحقیقاتی با یکی از اساتید دانشگاه تهران تعریف کرد. برای انجام این پروژه و نصب پایلوت در محل پتروشیمی،شرکت میکرودین نادیر آلمان که یکی از نخستین تولید کنندگان این محصول به حساب می آید وارد پروژه شد و دو عدد از کوچکترین ماژول های خود را (Bio-cell BC-۱۰) در اختیار این دانشگاه قرار داد و به کمک آن ماژول ها ارزیابی های فنی و اقتصادی برای پتروشیمی مارون صورت پذیرفت. پس از آن پروژه ساخت غشای پلیمری مناسب به منظور تصفیه فاضلاب در آزمایشگاه فرآیندهای غشایی دانشگاه تهران کلید خورد و دانشجویان مختلف به کمک مواد و روش های مختلف اقدام به ساخت غشای مناسب برای این فرایند نمودند. زمانی که بدنبال انتخاب استاد راهنما برای انجام پایان نامه کارشناسی ارشد بودم به اکثر اساتید دانشکده ایمیلی ارسال کردم که بدنبال پروژه ای صنعتی هستم و پس از ملاقات حضوری با آنها موضوعی برایم جالب بود. استاد در ابتدا تذکر داد که  دانشجویان قبلی من هر کدام با روش ها و مواد خاص خود اقدام به ساخت غشای مناسب فرایند تصفیه فاضلاب کرده اند  و هر دانشجو ادعا می کند که غشای ساخته شده وی بهترین عملکرد را دارد ولی مقایسه ای در این میان به طور دقیق انجام نشده است و پروژه ای می خواهم تعریف کنم که بهترین غشاهای هر شخص با ترکیب درصدها و روش های مختص همان فرد مجدد ساخته شود و با یکدیگر مورد تست و ارزیابی قرار گیرند. موضوع جالب بود و من وارد شدم. ورود من به این حوزه از اینجا شروع شد و پس از انجام این پروژه و آشنایی با روش ها جدید  با مواد جدیدی آشنا شدم که عملکرد بهتری نسبت به آنچه تا کنون دیده بودم داشت و پس از آن اقدام به ماژول سازی نمودم. ماژول های مختلفی در ابعاد مختلف ساختم و در نهایت که به جواب نهایی رسیدم اقدام به بررسی دقیقتر بازار و ارزیابی رقبای خارجی فعال در ایران کردم و سپسبدنبال جمع کردن تیم رفتم و دوستان صمیمی و قدیمی خود را قانع کردم که برای پیشبردن تولید این محصول ورود کنند.


غشای فاضلاب(بیوراکتور غشایی)چه طرحی است وچه فوایدی میتواند داشته باشد؟
ما آدم ها معمولا از منابع خودمون مجدد استفاده می کنیم. یعنی کاغذها را جمع می کنیم و مجدد از آنها کاغذ تولید می کنیم در مورد پلاستیک ها نیز همینطور و ترجیح ما بر استفاده مجدد از منابعمان است. حال چرا ما نیاییم از آب بطور مجدد استفاده نماییم؟
دلیل این امر مشخص هست، تصفیه فاضلاب و استفاده مجدد از آب پیش از این کار سخت و پر هزینه ای بوده است ولی در شرایط کنونی روشی جدید ابداع شده است که این کار را با سهولت فراهم کرده است و آن استفاده از سامانه بیوراکتور غشایی است. این روش تصفیه که تلفیق روش سنتی لجن فعال و روش نوین فیلتراسیون غشایی است، مشکلات روش های سنتی را تماما برطرف کرده و خروجی این سامانه استانداردهای آب بکارگیری شده برای مقاصد شستشو را دارد و عاری از هرگونه میکروب است. فایده این طرح استفاده مجدد از منابع آبی هست. در واقع شما در یک مساحت بسیار اندک و با هزینه سرمایه گذاری و بهره برداری پایین امکان استفاده مجدد از فاضلاب را به کمک این طرح خواهید داشت.
بگذارید اندکی تاریخ این طرح را در دنیا توضیح دهم. سال ۱۹۹۱ یعنی حدود ۴ دهه پس از ابداع غشاهای پلیمری، نسل بشر توانست دانش استفاده از این محصول برای تصفیه فاضلاب را کسب کند. پس از آن در سال ۲۰۰۱ کشور سنگاپور که شبه جزیره می باشد و پذیرای جمعیت زیادی در مساحت بسیار اندک خود هست با بحران آب مواجه شد و طبق روال همیشه برای عبور از این بحران به مالزی درخواست خرید آب داد و کشور مالزی یک قیمت بالایی برای تامین منبع آبی مورد نیاز سنگاپور اعلام کرد. این امر باعث شد سنگاپور به سایر راه حلهای موجود مراجعه کند و به کمک جدیدترین تکنولوژی یعنی بیوراکتور غشایی توانست از فاضلاب، یک درگاه جدید تامین منبع آب را احیا کند (این آب با برند Newaterمعروف شده است.). این امر نخست برای مردم سنگاپور قابل پذیرش نبود ولی به کمک رسانه ها و سازمان ملل، فرهنگسازی های لازم انجام شد و کم کم برای مردم آن کشور قابل قبول واقع شد. از آن زمان تا کنون یکی از درگاههای تامین منبع آب کشور سنگاپور تصفیه فاضلاب و استفاده مجدد از آب است که به کمک این فناوری صورت می پذیرد.


ارتباط طرح با حفظ محیطزیست چیست؟
اگر ما فاضلاب های موجود را مستقیما به محیط اطرافمان تخلیه نکنیم و بتوانیم آن را پیش از تخلیه تصفیه کنیم  در حفظ محیط زیست کمک شایانی کرده ایم. روش های رایج تصفیه فاضلاب با توجه هزینه های بهره برداری و سرمایه گذاری بالا این امکان را برای ما فراهم نمی کنند ولی به کمک این طرح بسهولت می توان به این آرمان دست یافت. همچنین به کمک این طرح می توان از فاضلاب تصفیه شده با اطمینان بطور مجدد استفاده نمود که این امر خود نیز در کاهش مصرف آب تاثیر بسزایی خواهد داشت.


از این طرح چطور می توان استفاده کرد ؟
فرایند استفاده از این سامانه بسیار ساده است و نیاز به تخصص ندارد. فرایند به این طریق می باشد که فاضلاب وارد مخزنی که ماژول بیوراکتور غشایی در آن قرار دارد می شود و به کمک میکروارگانیزم های قرار گرفته در آن مخزن تصفیه فاضلاب صورت می پذیرد و به کمک غشای پلیمری موجود در ماژول بیوراکتور غشایی، جداسازی میکروارگانیزم ها از آب انجام می شود.


چقدرسرمایه نیازاست که کار شروع شود ؟
سرمایه پیش بینی شده برای شروع طرح کمتر از ۳۰۰ میلیون تومان است. حقیقت امر با توجه به نوظهور بودن این روش نیاز به بازارسازی وجود دارد از طرف دیگر با توجه به قیمت پایین آب در کشور ما افراد خاصی در کشور به دنبال تصفیه فاضلاب و استفاده مجدد از منابع آبی هستند.


چه سازمانهایی میتوانندحمایت کنند تااین طرح به نتیجه برسد
سازمان های فعال در حوزه آب کشور بطور مثال آب و فاضلاب کشور، وزارت نیرو و همچنین سازمان محیط زیست.


چقدرمیتواند اشتغالزا باشد ؟
تولید این محصول در کشور با توجه به پتانسیل بازار این محصول در خاورمیانه می تواند موجب اشتغال افراد مختلفی را در خط تولید و بخش راه اندازی سیستم فراهم سازد.