زیست آنلاین : شرکت بازرسی پارس گواه گستر ازجمله شرکت هایی است که در زمینه کنترل، بازرسی و گواهی محصولات ارگانیک و محصولات عملیات خوب کشاورزی (گپ) در کلیه مراحل اعم از تولید، فرآوری، بسته بندی و عرضه طبق استانداردهای ملی ایران و قوانین استانداردهای بین الملل فعالیت می کند.

به گزارش پایگاه خبری زیست آنلاین؛ در همین راستا زیست آنلاین برای تشریح روند صدور گواهی نامه های ارگانیک با هادی گنجوزاده مدیرعامل این شرکت به صحبت نشسته است که اهم موضوعات مطرح شده دی ذیل ارائه شده است:


بازرسی ها برای صدور گواهی نامه ارگانیکبازرسی در پارس گواه با چه استانداردها و گواهی نامه های داخلی و بین المللی انجام می شود؟
شرکت بازرسی پارس گواه گستر در سال ۹۲ ثبت رسمی شد البته مجموعه از سال ۸۷ یعنی دقیقا زمانی که شرکت های بازرسی چه داخلی و چه بین المللی در ایران کم بود فعالیت خود را آغاز کرده بود و در قالب شعبه رسمی شرکت BCS آلمان در ایران کار می کرد. در سال ۹۱  به واسطه تحریم ها و شرایط خاص داخلی فعالیت این شعبه رسمی تعلیق و نهایتاً منجر به انحلال شعبه در ایران گردید. به همین دلیل در سال ۹۲ با ثبت شرکت پارس گواه گستر، قرارداد رسمی نمایندگی انحصاری و آژانس بازرسی همان شرکت آلمانی با نام کامل
 Kiwa BCS Oeko-Garantie GmbH منعقد و برنامه ریزی ادامه فعالیت ها در دستور کار قرار گرفت.  

شرکت پارس گواه گستر یک شرکت بازرسی-صدور گواهینامه است که در واقع در سال ۹۲ اقدام به دریافت گواهی نامه تایید صلاحیت از مرکز ملی تایید صلاحیت ایران نمود و به عنوان اولین شرکتی شناخته شد که همزمان در دو زمینه متفاوت ارائه خدمات گواهینامه تایید صلاحیت اخذ نمود.

اولین تایید صلاحیت در زمینه بازرسی از پروژه های کشاورزی براساس استاندارد INSO-۱۱۰۰۰ ایران یا همان استاندارد ملی ارگانیک ایران و تایید صلاحیت دوم در همان زمینه پروژه های کشاورزی و براساس استانداردهای ایران گپ (عملیات خوب کشاورزی) از طرف مرکز ملی تایید صلاحیت ایران بود.  


بنابراین در بخش داخلی دو سرویس توسط پارس گواه گستر ارائه می شود. خدمات بازرسی و گواهینامه در تولید شامل بخش های کشاورزی، برداشت از عرصه های طبیعی، دام-طیور ،  آّزیان و ...  و در مرحله بعد شامل واحدهای فرآوری-بسته بندی و در نهایت شامل عرضه و فروش براساس دو استاندارد ملی ارگانیک ایران و گپ می باشد.
در بخش بین الملل گواهی نامه ها و بازرسی براساس بسته ای مطابق با قوانین و استانداردهای بین المللی ارائه می شود. اولین زمینه بین الملل، بخش ارگانیک بوده که چارچوب اصلی خدمات آن براساس الزامات قانون ارگانیک اتحادیه اروپا (EU) باز می گردد و دیگری براساس برنامه ملی ارگانیک آمریکا (NOP) است.

همچنین خدمات براساس استاندارد کشاورزی ارگانیک ژاپن (JAS) و سازمان بیوسوئیس را ارائه می دهد. سایر سرویس ها براساس استانداردهای خصوصی مانند دیمیتر(DEMETER) یا ناتورلند آلمان (NATURLAND) نیز توسط پارس گواه گستر اعطا می شود که این استانداردها توسط شرکت های خصوصی و برای فعالیت های خاص صادر می شود و بیشتر به منظور ورود تولیدکنندگان به بازارهای هدف بیشتر است. همچنین استانداردها و صدور گواهینامه های بین المللی گلوبال گپ (Global G.A.P. Standards) توسط پارس گواه گستر بعنوان اولین شرکت در ایران با چنین حجمی از سرویس ها به مشتریان ارائه می شود.


مراحل صدور گواهی نامه محصولات ارگانیک و هزینه آنمراحل، هزینه و زمان مورد نیاز برای صدور گواهی نامه ها چگونه است؟
برای صدور گواهی نامه چند حالت وجود دارد. برای مثال چنانچه یک مزرعه، دامداری یا تعاونی-روستایی تنها متقاضی دریافت استاندارد و گواهی نامه ارگانیک برای تولید محصولات براساس استاندارد ارگانیک ملی یا قوانین بین المللی باشد، تقاضای سرویس بازرسی و اعلام نتیجه را می دهد. چنانچه تولیدکننده، فرآوری کننده و فروشنده داخلی یا خارجی هم باشد و با زنجیره ای از تولید تا فروش مواجه باشیم که درخواست بازرسی و گواهی نامه را دارد،  برای این وضعیت سرویس های از تولید تا عرضه را داریم که می تواند به صورت کارگاه باشد یا به صورت کارخانه های نیمه صنعتی و صنعتی باشد، حتی شرکت های بازرگانی تنها در بخش عرضه نیز امکان ارائه درخواست بازرسی و گواهی نامه را خواهد داشت.


صدور گواهی نامه به بسته بندی و فرآوری به چه معنا است؟
در استاندارد ملی ارگانیک ایران یا همان INSO-۱۱۰۰۰ الزاماتی بر مبنای قوانین بین امللی از جمله قانون ارگانیک اتحادیه اروپا وجود دارد که اگر مجموعه ای در یک یا چند بخش درخواست بازرسی و صدور گواهینامه را داشته باشد امکان صدور گواهینامه برای آن یک یا چند بخش وجود دارد. بر این اساس بایستی امکان انطباق  شرایط آن بخش از مجموعه با استاندارد درخواستی بررسی شود و درصورت تایید، گواهینامه به آن اعطا شود. برای مثال اگر شرکتی که فراوری محصولات لبنی یا گوشتی یا غلات را انجام می دهد در نظر بگیریم یک چنین واحدی به تنهایی می تواند گواهینامه ارگانیک بگیرد اما نمی تواند محصولات با عنوان ارگانیک را لیبل گذاری کند مگر آنکه مواد اولیه مورد استفاده تماما از منابع ارگانیک و دارای گواهینامه ارگانیک معتبر از شرکت بازرسی دارای تاییدصلاحیت ملی یا بین المللی باشد. در این حالت با حفظ شرایط و مطابقت با الزامات استاندارد  یا قوانین ارگانیک مرتبط در رابطه با برچسب گذاری محصولات می تواند نام محصول را با ذکر واژه "ارگانیک" بهمراه لوگوی ملی ارگانیک ایران یا لوگوی ارگانیک بین المللی درج کند.


این نوع گواهی نامه چه نوع کاربردی دارد؟
واحدی که گواهینامه ارگانیک در بخش بسته بندی و فرآوری را دریافت نماید بدین معناست که این واحد  پتانسیل تولید محصولات ارگانیک را دارد اما پتانسیل تولید زمانی عملیاتی می شود که ماده اولیه تولید هم از منابع ارگانیک و دارای گواهینامه ارگانیک معتبر از شرکت بازرسی دارای تاییدصلاحیت ملی یا بین المللی باشد.


شاخص ها و مولفه ها در بسته بندی و فرآوری در ارگانیک چه مواردی هستند؟
اصلی ترین شاخصه در بسته بندی و فرآوری در ارگانیک این است که تامین مواد اولیه آن از منابع معتبر و دارای گواهی نامه ارگانیک باشد. در مرحله دوم باید از تداخل این محصولات با محصولات غیر ارگانیک جلوگیری کرد البته این بدان معنا نیست که یک مجموعه کلیه خطوط و تجهیزات خود را تغییر دهد تا بتواند محصول ارگانیک تولید نماید و تنها باید شرایطی را فراهم کند که امکان اختلاط محصولات ارگانیک و غیر ارگانیک وجود نداشته باشد. بنابراین به جرات می توان گفت اگرچه با وجود فعالیت بیش از چند ده هزار واحد تولیدی صنایع غذایی که گواهینامه  استانداردهای ملی-بین المللی ایمنی مواد غذایی از جمله HACCP  یا ISO-۲۲۰۰۰ را نیز دارند ولی شاید بخشی از آنها اجرای کامل الزامات مربوطه و حتی رعایت اصول در برچسب گذاری محصولات را در دستور کار ندارند اما برچسب گذاری در محصولات ارگانیک حساسیت های ویژه ای داشته و با محدودیت هایی مواجه است که نهایتاً بدون مجوز کسی نبایست بتواند لیبل گذاری ارگانیک انجام دهد.
شاخصه های عرضه و فروش در بحث بین الملل و صادرات و براساس استانداردها و قوانین اتحادیه اروپا مطرح می شود و از ابتدای سال ۲۰۱۷ مکانیزم ثبت و ردیابی محصولات ارگانیک وارداتی به اتحادیه اروپا به صورت کاملا الکترونیک شده است.


اگر شرکت عرضه کننده و صادرکننده تمایل به صادرات محصول ارگانیک داشته باشد حتما باید به شرکت بازرسی خود مبدا و زنجیره عملیات انجام شده روی محصولات را رسماً اعلام کند. حال این محصول می تواند خام یا فراوری شده باشد ولی تمامی مراحل باید دارای گواهی نامه ارگانیک باشد و در این صورت است که این شرکت می تواند از شرکت بازرسی خود تقاضای گواهی نامه بازرسی (COI) نماید و اجبارا این گواهینامه بازرسی برای ورود به گمرکات منطقه ای مانند اتحادیه اروپا نیاز است و باید برای تمامی محموله های صادراتی این مراحل صورت گیرد. در این صورت است که گمرک کشور مقصد اجازه ثبت محصول به صورت ارگانیک را می دهد و این محصول از آن پس قادر به ورود به اتحادیه اروپا با نام ارگانیک است.


این مکانیزم یک مکانیزم شفاف بوده و با هدف ردیابی و جلوگیری از هر نوع سو استفاده تعبیه شده است.
پروژه های کشاورزی و هر نوع پروژه ای که در این زیرمجموعه انجام می شود ، بستگی به نوع تولید مدت زمانی معادل تا سه سال زمان برای گذار به ارگانیک نیاز دارند. برای مثال برای تولیداتی مثل باغات که تولیدات دائمی محسوب می شوند این مدت برای گذار به ارگانیک نیاز است البته این زمان هم بستگی به سابقه آن واحد در مصرف نهاده های غیرمجاز نظیر سم یا کودهای شیمیایی در گذشته دارد. درمورد پروژه های کشاورزی که تولیدات سالیانه دارند مانند گندم و محصولات زراعی این زمان از سه به دو سال می تواند کاهش یابد تا اگر مجموعه شرایط را در طی دو سال اجرایی نماید بتواند گواهینامه ارگانیک دریافت نماید.


درمورد مجموعه هایی که محصولات برداشت از عرصه های طبیعی را محسوب می شوند مانند جنگل و کوه که دخل و تصرفی در تولید ندارند در این صورت چون تنها دخل و تصرف در حوزه برداشت محصولات است دو سطح برای اعطای گواهی نامه وجود دارد. یک سطح در زمینه برداشت محصولات است و چون برداشت محصول از عرصه های طبیعی است چنانچه شرایط برداشت تحت کنترل و با آموزش باشد از همان سال اول می تواند هم براساس استاندارد ارگانیک ایران و هم قوانین بین المللی مانند اتحادیه اروپا گواهینامه ارگانیک دریافت نماید. البته استاندارد ارگانیک آمریکا برخی استثناها را قائل شده و اعلام می دارد برخی محصولات تولیدی از عرصه های طبیعی امکان دریافت گواهی را دارند و برخی ندارند. حال در مورد عرضه و فروش محصولات برداشت از عرصه های طبیعی، اگر شرایط را داشته باشند و عدم انطباقات بحرانی نداشته باشند در همان سال اول قادر به دریافت گواهی نامه ارگانیک هستند.


قیمت ها به چه گونه است؟
ما در ایران سه دفتر داریم و قیمت ها وابسته است به مسافت دفاتر ما تا پروژه و میزان نفر روزی که بازرسان و بخش خدمات فنی ما درگیر یک پروژه می شوند. برای مثال برای دریافت استاندارد ارگانیک ایران می توان برای یک پروژه تا ۱۰ میلیون تومان یا بیشتر نیز برآورد هزینه داشت اما با اطمینان می توانم بگویم برآورد هزینه سرویس هایی که پارس گواه گستر ارائه می دهد نزدیک به نصف این هزینه هاست چراکه سیاست ما براساس سیاست کلی دفتر مرکزی یعنی همکاری طولانی مدت با یک مجموعه تعریف شده است و به همین خاطر هزینه ها را عادلانه اعلام می کنیم تا مجموعه ها قادر به شروع و مهمتر از آن ادامه همکاری باشند. در پارس گواه گستر، دریافت هزینه جهت صدور گواهی نامه ارتباطی به میزان تولید یا هکتار مجموعه ها ندارد و ما از یارانه های ممکن بین المللی از سال ۲۰۰۹ در راستای کاهش هزینه نهایی استفاده می کنیم و درمورد صورت حساب ها مبلغی را در قالب حمایت از هزینه ها کسر می کنیم و به مشتریان ارائه می دهیم. در مورد صدور گواهی نامه های بین المللی هستند شرکت هایی که برآورد معمول تا سقف ۲۰ میلیون تومان و یا فراتر از عرف مبالغی نظیر ۷۰ میلیون تومان را نیز اعلام و دریافت می‌کنند ولی از همان ابتدای امر سیاست و هدف در پارس گواه گستر براساس افزایش سطح کیفیت با تعرفه منطقی پایه گذاری شده و در حال پیگیری است.



 

اعتبار گواهی نامه ارگانیک گواهی نامه های ملی و بین المللی اعتبار چند ساله دارند؟
هر گواهی نامه چه در سطح ملی صادر شود و چه بین المللی، یک سال از تاریخ صدور اعتبار دارند.
چون صدور گواهی نامه ها یک ساله است در پارس گواه گستر شرایط به گونه ای است که هیچ گاه سیاست افزایش هزینه در سال های بعد را نداریم بلکه در راستای کاهش هزینه ها برآمده ایم. این سیاستی است که با دفتر مرکزی در آلمان توافق شده تا شرایطی را فراهم کنیم تا حمایتی از تولید محصولات و تولیدکنندگان ارگانیک انجام شود.


چه دادگاه و مرجع قضایی بر تخلفات شرکت های بازرسی و حتی استانداردها رسیدگی می کند؟
مکانیزمی که در این بخش است در سه حوزه قابل تعریف است. شرکت های رسمی بازرسی-گواهی در ایران تحت نظارت مرکز ملی تایید صلاحیت ایران بوده که بایستی دارای گواهی نامه تایید صلاحیت در زمینه فعالیت را از آن مرکز داشته باشند. بنابراین نهاد نظارتی این شرکت ها همان مرکز ملی تایید صلاحیت ایران است.
در مورد استاندارد باید گفت مالکیت و بازبینی استاندارد صرفاً در حوزه اختیارات سازمان ملی استاندارد ایران است و در حقیقت متولی استاندارد در ایران سازمان ملی استاندارد بوده و در نتیجه صاحب استاندارد ملی ارگانیک هم سازمان ملی استاندارد ایران خواهد بود. پس نهاد نظارتی در این حوزه سازمان استاندارد است و چنانچه شکایت یا مشکلی به عنوان مصرف کننده، محقق یا ناظر در حوزه استاندارد دیده شود باید به سازمان استاندارد مراجعه نمود.


در بحث محصول، اگر مشکلی وجود داشته باشد، سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان را به عنوان سازمان متولی داریم که در کنار این بخش جایگاه ویژه سازمان تعزیرات حکومتی تعریف شده است.

سازمان تعزیرات حکومتی به عنوان نهادی با اختیارات شفاف در حوزه رسیدگی به تخلفات بهداشت ، دارو و درمان می باشد که از طریق سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت یا سازمان ها و نهادهای مرتبط یا نظارتی زیرمجموعه وزارت جهادکشاورزی و یا سازمان های مردم نهاد نظیر تشکل ها و انجمن ها، از موضوع مطلع و پس از رسیدگی در صورت نیاز با آن برخورد قانونی می نمایند. از اینرو اگر انجمن ارگانیک ایران نیز با سازمان تعزیرات حکومتی ایران تفاهم نامه همکاری داشته باشد بازوی نظارتی بر بخش عرضه محصولات ارگانیک بمراتب رسمیت بیشتر و تخصصی تر خواهد شد.
حدود اختیارات و وظایف انجمن ارگانیک ایران از سوی چه نهادی تعریف شده است؟
حدود اختیارات و وظایف انجمن ارگانیک ایران طبق اساسنامه آن انجمن و در تشکل های اتاق بازرگانی ایران تعریف می شود اما چون انجمنی است که درخصوص کار تخصصی تعریف شده، چانل های رسیدگی و پیگیری با نهادهای حاکمیتی نظیر سازمان تعزیرات حکومتی را نیز دارد.


دو سوال متفاوت در حوزه ارگانیک از شما داریم، واردات و صادرات در حوزه ارگانیک آیا با فلسفه اولیه شکل گیری ارگانیک در دنیا هم خوانی دارد؟
برمبنای بحث "دهکده جهانی" منطق انجام تمام فعالیت ها با دامنه گسترش در همه مناطق نقض شده است، برای مثال محصولی نظیر نارگیل در ایران تولید نمی شود یا تولید سویا با قیمت مناسب در ایران امکان پذیر نیست. یا حتی تولید زعفران در اروپا مقدور نیست.
بنابراین بحث دهکده جهانی بطور جدی مطرح است و نظارتی در بحث واردات و صادرات وجود دارد که این نظارت هم به طور جدی در حال انجام و پیگیری است.




ارزش های بنیادی و اولیه ارگانیک در حال حذف است چرا؟
شرکت ها براساس یکسری الزامات تعریف شده و براساس قوانین و استانداردها باید کار کنند و خارج از آن حتی نمی توانند اظهار نظر کنند. برای مثال شرکت های بازرسی در هر نوع مشاوره و هر نوع اقدامی مربوط به بازاریابی  و تجارت در محصولات ارگانیک محدودیت و خط قرمز دارند. اگر همگی به حدود اختیارات و وظایف خودمان پایبند باشیم مطمئنا جایگاه ارزش های بنیادین و اولیه ارگانیک تقویت می شود.


چه کسی متولی روح نظارتی بر فلسفه ارگانیک است؟
بعد از انقلاب صنعتی و کشاورزی، همان نهادهای غربی که ۵۰ سال قبل نهاده های شیمیایی را برای تولید محصولات کشاورزی پیشنهاد می دادند اکنون آمده اند و آنها را نهی کرده و بر تولید محصولات ارگانیک توصیه و تاکید می کنند. البته در این بین برخی مراجع مانند کمیسیون کشاورزی اتحادیه اروپا معتقد است موضوع فقط کمیت نیست و کیفیت نیز مهم است ولی بهرحال این سیاست گذاری ها خارج از اختیار یک سازمان، وزارتخانه یا مجموعه است.
در متن الزمات قوانین و استانداردهای ارگانیک مباحث در مورد عادلانه بودن تعریف تخصصی وفنی ندارد ولی یکسری استانداردهای جانبی مختص این امر بطور جداگانه وجود دارد. این استانداردهای جانبی قابل اجرا هم در محصولات ارگانیک و هم غیر ارگانیک مطرح است و فواید این تولید که دارای ارزش افزوده ای است باید به گونه ای تعریف شده باشد که بعنوان مثال زن یا مرد به صورت یکسان از این قوانین استفاده کرده باشند و عدم استفاده از افراد زیر سن قانونی (کودکان) بعنوان نیروی کار و حتی اسکان نیروی کار و تامین مسائل معیشتی کارگران باید رعایت شود. اگر بالفرض ارزش افزوده ۱۰ درصدی روی محصولی ایجاد شده یک درصدی باید اختصاص یابد برای معیشت و آموزش و بهبود شرایط زندگی و کاری کارگران.
قوانین و استانداردها درمورد محصول و جوانب تولید محصول تشریح و تمرکز می کند و بخش های اجتماعی آن مجزا مطرح شده است.


با چه فلسفه ای به محصولات وحشی گواهی ارگانیک داده می شود در حالی که ممکن است درصورت عدم آموزش درست، منابع محیط زیست به خطر بیافتد؟ و چه تدبیری دیده اندیشیده شده است؟
مجموعه هایی که تولید محصولات وحشی یا برداشت از عرصه های طبیعی را دارند تماما زیر نظر سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور (ادارات کل منابع طبیعی استان ها) هستند و نمی توانند بدون مجوز کاری را انجام دهند و هرگونه جابجایی بدون مجوز، به منزله قاچاق است.
بنابراین مجموعه ای که درخواست گواهی ارگانیک را دارد باید پیش از آن مجوز اداره کل منابع طبیعی مربوطه را داشته باشد. از اینرو دو حال پیش می آید، یا برداشت آن مجموعه از منابع ملی است و ما موظفیم مجوزهای آنها را چک کنیم یا اینکه مالکیت خصوصی برای آن تعریف شده که در این حالت وضعیت مالکیت را چک می کنیم.


در مقوله بیمه و یارانه هیچ حمایتی صورت می گیرد؟
در برنامه ۵ ساله پنجم توسعه بندی برای حمایت از تولید محصولات سالم و ارگانیک دیده شده بود که براساس آن بودجه ای برای توسعه این بخش تعریف شده بود و این بودجه در برخی استان ها نظیر کرمان، فارس، قزوین، سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی و مناطق محروم از طریق سازمان های جهاد کشاورزی جذب و حمایت کامل انجام شد. این یارانه در اختیار تولیدکنندگان این استان ها قرار گرفت و بخشی از ایشان توانستند گواهی نامه ارگانیک نیز دریافت کنند.


بخشی از هزینه های دریافت گواهی نامه ارگانیک نیز توسط سازمان جهاد کشاورزی آن استان ها پرداخت شد تا بدین شکل حمایتی از تولیدکنندگان محصول ارگانیک صورت گیرد. این قوانین حمایتی وجود دارد و در برنامه ششم توسعه هم دیده شده است.


ما همواره به سازمان های جهاد کشاورزی اعلام آمادگی و همکاری کرده ایم و روسای سازمان ها نیز همکاری قابل قبولی با ما داشته اند اما بحث بودجه باید از طریق وزارت جهادکشاورزی تامین و اختصاص یابد. اگر بودجه اختصاص یابد پیگیری پروژه ها بنا برآن شرایط ادامه خواهد بود و حتی اگر هم بودجه سالیانه در دستورکار نباشد پیش بینی و اقداماتی از دو سال پیش را طی یک مکانیزم جانبی تعریف کرده ایم تا بخش های خصوصی مرتبط با کشاورزی  که با هماهنگی و تایید سازمان های جهاد کشاورزی استان ها امکان حمایت را داشته باشند  را درگیر کنیم تا با بخش های کشاورزی در مسیر تولید ارگانیک و تمدید گواهینامه های ارگانیک همکاری داشته باشند.