چنانچه درصد کمی از هزینه‌ای که قرار است صرف جاده‌سازی در جنگل ابر شود برای توانمندسازی جامعه بومی و محلی و رونق گردشگری پایدار در این منطقه هزینه شود،‌ می‌تواند در کنار حفاظت از این جنگل هیرکانی منبعی برای رونق اقتصادی گردشگری داخلی و خارجی منطقه باشد و سنت‌های آنها را نیز حفظ کند.

به گزارش زیست آنلاین به نقل از زیست نیوز سفر اول محمود احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۶ بحث جاده‌سازی در جنگل ابر را به شکل جدی در اذهان عمومی ایجاد کرد. در این دوره شش ساله تاکنون جدی‌ترین مسئله محیط‌ زیستی شهرستان شاهرود،‌ ساخت جاده در این جنگل هیرکانی بوده و موافقان و مخالفان هر کدام در دوره‌ای به موفقیت‌هایی برای رسیدن به اهداف خود دست یافته‌اند. در سال‌های پایانی دولت دهم بود که مصوبه دولت مبنی بر ساخت جاده پرچم موافقان جاده‌سازی را بر فراز این جنگل به اهتزاز درآورد اما طولی نکشید که دولت تغییر کرد. قفبا روی کار آمدن معصومه ابتکار این بار ورق به نام مخالفان جاده‌سازی برگشت، او در سفر اخیرش به استان سمنان از توقف جاده‌سازی در این جنگل خبر داد. اما ماجرا به این گفته‌ ختم نشد،‌ نماینده مردم علی‌آباد در مجلس شورای اسلامی موضوع جاده جنگل ابر را به مجلس کشاند و از دولت خواست مصوبه قبلی در احداث جاده را اجرایی کند،‌ وی همچنین از دولت خواست جلوی برخی اقدامات رئیس سازمان محیط‌ زیست را بگیرد. به این ترتیب جدالی بی‌پایان که گمان می‌رفت در این دولت مختومه شده، همچنان ادامه یافت و  هر کدام از گروه‌ها در پی اثبات حقانیت و صحت ادعای خویش برآمدند.

 

راه پیشنهادی از دل جنگل ابر می‌گذرد

 

امیرحسین ولیان "دبیر جمعیت دیده‌بان طبیعت" و از مخالفان قدیمی جاده‌سازی در جنگل ابر در گفت‌وگو با زیست‌نیوز گفت: طرح جاده‌سازی در جنگل ابر در دوره دوم ریاست جمهوری آقای هاشمی رفسنجانی مطرح شد و قرار بود جاده گاز آسفالت شود. در این راستا از روستای ابر تا بخش هایی از راه شن‌ریزی انجام شد اما به واسطه شیب‌های تند جاده و غیرعلمی بودن،‌ این پروژه متوقف شد. در دوره آقای خاتمی نیز همچنان طرح جاده ابر مسکوت ماند تا اینکه در اولین سفر آقای احمدی‌نژاد به علی‌آباد بار دیگر این خواسته از سوی اهالی علی‌آباد مطرح شد و ریاست جمهوری وقت دستور داد جاده شاهرود به علی‌آباد تکمیل شود. اینجا بود که ‌طرح جایگزینی ارائه شد که بر اساس آن جاده از دل جنگل ابر و از دره سورمه می‌گذشت. عده‌ای نیز در این دوره بحث‌هایی را مطرح کردند مبنی بر اینکه در قدیم یک راه گاری‌رو در این بخش از جنگل وجود داشته و حال قرار است تنها این راه قدیمی بهسازی شود،‌ در حالی که این راه چنان باریک است که تنها برای پیاده‌روی جنگلی مناسب است.

 

مصوبات مغایر با محیط ‌زیست ملغی می‌شوند

 

دکتر اسماعیل کهرم، مشاور ریاست سازمان محیط‌زیست کشور نیز درباره گفته‌های نماینده مردم علی‌آباد مبنی بر مصوبه بودن جاده جنگل ابر گفت: ما بسیاری از مصوباتی که در دولت قبل به تصویب رسیده و مغایر با اصول منافع محیط‌زیستی مردم و ایران بوده است را ملغی کرده‌ایم. وی به لغو ۱۴۸ مصوبه دولت از سوی مجلس شورای اسلامی اشاره و این امر را یک روال معمول توصیف کرد. این استاد محیط‌زیست در گفت‌وگو با زیست‌نیوز اشاره کرد: اگر قرار است آنچه مصوبه شده اجرا شود،‌ استخراج کانی‌ها در پارک‌های ملی  نیز باید ادامه پیدا کند یا ‌آشوراده به قطب گردشگری تبدیل شود. وی افزود: مصوبه فروش پارک پردیسان را بر اساس همین ملاحظات ملغی اعلام شده است. اسماعیل کهرم گفت: چطور در استان سمنان که نزدیک به ۱۰ جاده به سمت شمال دارد،‌ما اصراری بر ساخت جاده‌ای برای وصل شدن به علی‌آباد کتول داشته باشیم. وی جنگل ابر را یکی از جنگل‌های بی‌نظیر در کشور خواند که درصد قابل توجهی از گونه سرخدار جهان رادر خود جای داده است و نیازمند توجه ویژه است.

 

منفعت‌طلبان دست به دامان سازمان‌های مردم‌نهاد شده‌اند

 

رحمت‌اله نوروزی،‌نماینده علی‌آباد اما دیدگاهی کاملا متفاوت با مخالفان ساخت جاده در جنگل ابر دارد. او در گفت‌وگو با زیست نیوز گفت: جاده قدیمی جنگل ابر از زمان جنگ جهانی محل عبور و مرور بوده و هیچ مشکلی هم برای محیط‌زیست و منابع طبیعی ندارد. وی با اشاره به اینکه با احداث این جاده ۱۰۰ کیلومتر مسیر شاهرود به علی‌آباد کوتاه‌تر می‌شود و هیچگونه گونه سرخداری نیز قطع نخواهد شد،اظهار کرد: این تنها هیاهوی سازمان‌های مردم‌نهاد است که این مسئله را پیچیده کرده است. وی همچنین مشکلات پیش‌روی جاده‌سازی در این جنگل را موضوعی سیاسی و منطقه‌ای دانست و افزود: عده‌ای که منافع آنها به خطر افتاده دست به دامان سازمان‌های مردم‌نهاد شده‌اند  تا جلوی جاده‌سازی در این جنگل گرفته شود. نماینده مردم علی‌آباد در مجلس شورای اسلامی درباره منفعت این گروه‌ها گفت: برای عده‌ای جنگل ابر یک مکان تفریح شده و از این جهت اصرار بر بکر بودن آن دارند. این در حالی است که ما به دنبال جاده روستایی درجه دو هستیم و این جاده نیز مشکلی برای محیطزیست ندارد و هیچ درختی هم قطع نخواهد شد.

 

با سه محور مواصلاتی به شمال‌ اصرار بر جاده‌سازی در جنگل ابر از کجا ریشه می‌گیرد

 

سید مهدی خاتمی‌ "رئیس سازمان محیط‌ زیست شاهرود" این گفته که هیچ درختی با جاده‌سازی در این جنگل قطع نخواهد شد را یک گفته خلاف واقع دانست و اضافه کرد: اگر همین جاده‌ای که الان موجود است بخواهد به عرض ۱۱ متر برسد و آسفالت شود،‌علاوه بر تعریض شدن،‌ نیاز به سه پاسگاه، ‌امداد،‌ پمپ‌بنزین، ‌آپاراتی و.. را دارد که هر کدام از این ساخت‌وسازها باعث قطع درختان خواهد شد. سید مهدی خاتمی همچنین درباره این گفته که گروه‌هایی در راستای منافع خود مخالف با جاده‌سازی در جنگل هستند گفت: سازمان‌هایی مانند محیط ‌زیست و سازمان جنگل‌ها،‌مراتع و آبخیزداری کشور منافع شخصی و گروهی در این جنگل ندارند و تنها از بابت وظیفه ذاتی و سازمانی با احداث این جاده مخالفت می‌کنند.

وی درباره مصوبه ساخته جاده در دوره قبل به فشارهایی که به سازمان محیط‌زیست وارد شد اشاره و اظهار کرد: در چند سال گذشته برخی پروژه‌های کارشناسی نشده تصویب شدند و نظر سازمان‌ محیط‌زیست جدی گرفته نشد. وی در همین رابطه خواستار یک کار آمایش سرزمین و مطالعات جدی درباره بحث جاده در جنگل ابر شد و خاطرنشان کرد: من بعید می‌دانم با یک کار پژوهشی و کارشناسی ما به این نتیجه برسیم که جاده‌سازی در این جنگل منفعت بیشتری در مقابل زیان‌های آن دارد. 

رئیس سازمان محیط‌ زیست شاهرود افزود: عده‌ای که به دنبال مطامع شخصی و سیاسی خود هستند اصرار بر جاده‌سازی در این جنگل دارند والا وقتی سه محور فعال برای ارتباط با شمال در این شهرستان وجود دارد که هر کدام مشکل دارند،‌ چرا روی بهسازی آنها هیچ اقدامی صورت نمی‌گیرد و مدام بحث از ساخت یک جاده جدید در جنگل ابر است.

 

روستاییان ابر با جاده‌ سازی در جنگل همراه نیستند

 

علی‌اکبر آشوری،‌رئیس شورای اسلامی روستای ابر نیز با اعلام اینکه از شنیدن خبر عدم احداث جاده از سوی خانم ابتکار ما بسیار خوشحال شدیم، ‌گفت: اما ظاهرا حرکت‌های جدیدی برای احداث دوباره جاده شروع شده است. وی در همین رابطه به حضور آقای ابوترابی در مجلسی در روستای قلعه نو خرقان اشاره و در گفت وگو با زیست‌نیوز اظهار کرد: در این جلسه اهالی روستا خواستار احداث جاده از سمت خرقان شدند، با توجه به صحبت‌های مطرح شده در این جلسه می‌توان چنین نتیجه گرفت که برای موافقان جاده‌سازی از قلعه‌نو خرقان بحث پوشش گیاهی و درختان سرخدار و... در درجه دوم اهمیت قرار دارد. وی درباره نظر اهالی روستای ابر درباره احداث جاده در این جنگل هیرکانی اظهار کرد: برای مردم روستای ابر حفظ جنگل بیش از احداث جاده اهمیت دارد و آنها بیش از مسائل اقتصادی به دنبال حفاظت از جنگل ابر هستند.

وی خواستار هماهنگی بیشتر میراث فرهنگی شاهرود برای اسکان گردشگران در روستای ابر شد تا هم فرصتی برای ارتقای معیشت روستا باشد و هم جنگل حفاظت شود. آشوری ارائه مجوزهای خانه‌های بوم‌گردی و گرفتن بودجه برای تاسیس اقامتگاه برای اسکان گردشگران با استانداردهای لازم را از اقداماتی دانست که نیازمند همراهی میراث فرهنگی شهرستان شاهرود با شورای اسلامی روستای ابر است.

خسرو خندان رئیس هیات مدیره موسسه طنین طبیعت تیرگان و فعال محیط‌ زیست در حوزه شاهرود نیز درباره مسائل مطرح شده درباره جاده جنگل ابر معتقد است شکاف و دیوار بی‌اعتمادی میان موافقان و مخالفان جاده‌سازی در جنگل ابر باید برچیده شود. او در گفت‌وگو با زیست‌نیوز در همین رابطه گفت: نماینده‌ علی‌آباد به واسطه شغل خود تلاش می‌کند تا نظرات جامعه محلی را منعکس و مسائل را از دیدگاه توسعه‌ای مطرح کند. به گفته این فعال محیط‌ زیست چنانچه درصد کمی از هزینه‌ای که قرار است صرف جاده‌سازی در جنگل ابر شود برای توانمندسازی جامعه بومی و محلی و رونق گردشگری پایدار در این منطقه هزینه شود،‌ می‌تواند در کنار حفاظت از این جنگل هیرکانی منبعی برای رونق اقتصادی گردشگری داخلی و خارجی منطقه باشد و سنت‌های آنها را نیز حفظ کند. وی در همین زمینه به تجربه‌های کشورهای دیگر در رونق گردشگری در کنار حفظ سنت‌های محلی و محافظت از منابع طبیعی اشاره کرد و گفت: جزایر گالاپاگوس بهترین نمونه از بهره‌گیری از مواهب طبیعی بدون رویه تخریب است. در این جزایر در کنار رعایت بالاترین استانداردهای محیط ‌زیستی،‌مردم محلی نیز از مواهب اقتصادی حضور گردشگران بهره‌مند می‌شوند. خسرو خندان گفت‌وگوهای دو جانبه میان موافقان و مخالفان را خواستار شد و افزود: با ایجاد فضای احساسی از سوی دو طرف نمی‌توان به راهکاری جامع و همیشگی برای حل معضل جاده در جنگل ابر دست یافت و ما باید با رعایت همه جوانب به بهترین راه‌حل برای حفظ این جنگل دست یابیم.

کشاکش موافقان و مخالفان جاده‌سازی اما همچنان ادامه دارد،‌ مخالفان با بیم و امید نگران آینده و تصمیمات جدید دولتی‌ها هستند و موافقان چشم‌انتظار مسئولی که بر خواسته‌های آنها صحه بگذارد. شاید تشکیل کارگروهی در این باره و گفت‌وگوی موافقان و مخالفان پشت یک میز،‌ بدون هیچ پیش‌داوری درباره اغراض و نیت‌های طرف مقابل راه چاره‌ای همیشگی برای این جاده‌ به همراه داشته باشد.