باورهای تغذیه ای برای درمان سرماخوردگی
30 آبان 1392 ساعت 11:09
شما وقتی سرما می خورید چه کار می کنید؟ خودتان را گرم نگه می دارید؟ دکتر می روید؟ دارو می خورید؟ خودتان را می بندید به لیموشیرین و شلغم و سوپ؟ واقعیت این است که برای درمان سرماخوردگی ، باورهای تغذیه ای بسیاری وجود دارد که از برخی از آنها درست است...برخی غلط
به گزارش زیست آنلاین به نقل از آکاایران با دکتر محمدحسین صالحی سورمقی، متخصص فارماکوگنوزی و استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران، درباره همین باورهای درست و غلط درباره سرماخوردگی حرف زده ایم.
▪ آقای دکتر! باورهای تغذیه ای زیادی برای درمان سرماخوردگی وجود دارد. این باورها چقدر صحیح هستند؟
ـ در سال های اخیر که تجربیات قدیم یکی یکی مورد بررسی قرار گرفته و صحت و درستی آنها آزمایش شده، ثابت شده است که اکثر این باورها صحیح هستند اما مواردی هم وجود دارند که به دلایل مختلف از این زمان به آن زمان تغییر کرده و اشتباهاتی واردشان شده است. اصولا برای هر بیماری، برخی مواد گیاهی و حتی خوراکی وجود دارد که دارای آثار مثبت یا منفی است. در طب سنتی و در کتاب قانون و مخزن الادویه همیشه صحبت از مصلح و مضر شده است. مصلح آن دسته از موادغذایی هستند که خواص دارویی یا غذایی یک چیز را بهتر می کنند یا ضررهای آن را حذف می کنند. برعکس، مضر یعنی با هم خوردن ۲ ماده غذایی که می تواند عوارض آنها را زیادتر یا منافع آنها را کمتر کند.
▪ برای اینکه این مطلب را باز کنم، می خواهم جزیی تر از شما سوال کنم. از شلغم برایمان بگویید. خیلی ها به خواص ضدسرماخوردگی آن اعتقاد دارند. شما چطور؟
ـ راجع به شلغم، تحقیقات متعددی نشان داده که بیشتر باورهای رایج درباره آن صحیح است. شغلم و خانواده آن مانند تربچه و انواع ترب سفید و سیاه، ترکیبات گوگردی دارند که ضدمیکروب و ضدویروس هستند. خوردن و حتی استنشاق بخورات ناشی از پخت شلغم به افراد سرماخورده توصیه می شود. علتش هم این است که مواد گوگردی شلغم هم در داخل بدن و هم در فضای دربسته می توانند میکروارگانیسم ها را تا حد بسیاری از بین ببرند. آزمایش هایی روی ویروس آنفلوآنزا و موش های آلوده به آن هم انجام و معلوم شده است که شلغم می تواند در تضعیف ویروس آنفلوآنزا موثر باشد.
▪ هندوانه چطور؟ شاید خوردن آن در فصل سرد سال لطفی نداشته باشد اما بعضی ها آن را به سرماخورده ها پیشنهاد می کنند!
ـ این باور، پایه علمی ندارد. شاید این حرف ها از سر تجربه باشد اما مانند شلغم، تحقیقی روی هندوانه انجام نشده که بخواهم توضیح بدهم. قدیمی ها مصرف آن را توصیه می کردند چون مصرف مایعات زیاد برای درمانسرماخوردگی واقعا خوب است. هندوانه نیز آب فراوانی دارد اما در رابطه با اینکه هندوانه، چیزی شبیه به آنتی بیوتیک یا ترکیب مفید دیگری برای درمان سرماخوردگی داشته باشد، تحقیقی به انجام نرسیده است.
▪ لیموشیرین چطور؟ چرا به سرماخورده ها می گویند لیموشیرین بخور و مثلا نمی گویند لیموترش؟!
ـ لیموشیرین ویتامینC دارد و این ویتامین ایمنی بدن را بالا می برد. اصلا تمام مرکبات برای بهبود سرماخوردگیمناسبند و مصرف شان در تمام طول سال، به ویژه در فصول سرد سال، توصیه می شود. ثابت شده ویتامین C می تواند با تقویت ایمنی بدن از بروز سرماخوردگی پیشگیری کند. هر نوع میوه و سبزی دیگری هم که ویتامین C بالایی داشته باشد، می تواند این کار را انجام دهد. بین میوه ها بالاترین ویتامین C را خانواده مرکبات دارند؛ یعنی لیموشیرین، نارنج، لیموترش، پرتقال، نارنگی و گریپ فروت. فلفل دلمه ای هم ویتامینC بالایی دارد اما به مرکبات نمی رسد. البته مرکبات، ترکیبات دیگری همچون ترکیبات فلاونوییدی نیز دارند که به عنوان ضدمیکروب به کمک می آیند اما نقش ویتامین C پررنگ تر است. در ضمن، اشتباهی که برخی افراد می کنند این است که به محض سرما خوردگی شان مقدار زیادی موادغذایی مفید می خورند. این موضوع تاثیر دارد اما نه خیلی زیاد. بهتر است در طول سال مدام موادغذایی مفید را مصرف کنیم تا بدن آمادگی کافی داشته باشد و کمتر به سرماخوردگی دچار شود.
▪ آیا میوه یا سبزی ای داریم که مصرفش برای سرماخورده ها مضر باشد؟
ـ نه! برخی افراد به طور تجربی دیده اند که برخی موادغذایی سبب طولانی شدن سرماخوردگی می شود اما این مطلب از نظر علمی به اثبات نرسیده است.
▪ در مورد ترشی و سرکه چطور؟ چرا می گویند مصرف آنها برای سرماخورده ها مضر است؟
ـ اینها هم دلیل علمی ندارد. آبلیمو و لیموترش با وجود ترش بودن برای سرماخورده ها مفیدند. آبلیمو تفاوت زیادی با سرکه (از نظر فرمول و مکانیسم اثر) دارد. مصرف عسل و آبلیمو به سرماخورده ها توصیه می شود اما مصرف سرکه، نه.
▪ گفتید عسل و آبلیمو برای سرماخوردگی خوب است؛ احتمالا آبلیمو به دلیل ویتامین C بالایی که دارد مناسب است اما عسل برای چی؟ و اصلا چرا مخلوط این دو ماده غذایی؟
ـ کلا عسل به تنهایی و بدون هیچ ماده غذایی دیگری معادل با حداقل شربت های سرماخوردگی خوب است و می تواند سبب افزایش ایمنی بدن شود و یک ضددرد، خلط آور، ضدسرفه، نرم کننده گلو و صاف کننده صداست. اگر عسل با برخی مواد مخلوط شود، می تواند اثر سینرژیک یا تقویت کننده نیز داشته باشد و خواصش افزایش پیدا کند. به عنوان نمونه مصرف آویشن و عسل برای سرماخورده ها بسیار خوب است. آویشن از قدیم برای بهبودسرماخوردگی مصرف می شده و دلیل آن هم رایحه یا اسانس خاصی است که تاثیر شگرفی بر میکروب ها داشته و آنتی هیستامین خوبی است و خاصیت ضدتب و ضددرد دارد.
▪ در مورد ادویه جات چطور؟ برخی افراد موقع سرماخوردگی ، ادویه را از برنامه غذایی خود حذف نمی کنند و دچار مشکل هم نمی شوند اما برخی دیگر معتقدند افراد سرماخورده باید از خوردن ادویه پرهیز کنند تا بهبود یابند.
ـ برخلاف تصور رایج، ادویه جات به درجات مختلفی می توانند در بهبود سرماخوردگی نقش داشته باشند. یکی از ادویه هایی که از قدیم به عنوان غذا و دارو استفاده می شده، زنجبیل نام دارد. زنجبیل میان ادویه ها مناسب ترین و قدرتمندترین مورد برای درمان عوارض سرماخوردگی است. زنجبیل به دلیل طبیعت گرمی که دارد، معرق و بالا برنده قوای ایمنی است. گشنیز و رازیانه نیز خاصیت خلط آور خوبی داشته و برای سرماخوردگی مفیدند. خلاصه، مصرف ادویه برای درمان سرماخوردگی خوب است؛ هرچند که ممکن است از آنجا که وقتی فردی سرما می خورد ایمنی بدنش کاهش می یابد و ادویه ها حساسیت زا هستند، توصیه شود که مصرف شان را به حداقل برسانیم .
چند راه ساده و خانگی برای درمان سرماخوردگی زمستان است و سرماخوردگی.بیماری به ظاهر ساده‌ای که می‌تواند شما را چند روز از کار و زندگی بیندازد و اگر بدن ضعیفی داشته باشید، بارها در طول فصول سرد سال کلافه تان کند. اگر همان ابتدای سرماخوردگی چند راه ساده خانگی را امتحان کنید و البته حواستان به رعایت چند نکته هم باشد، می‌توانید از شدیدتر شدن سرماخوردگی جلوگیری کنید و سریع تر به روال عادی زندگی برگردید.
۲۰۰ ویروس مجرمبه گزارش روزنامه اطلاعات، سرماخوردگی شایع ترین بیماری پاییز و زمستان است. هرچند که بعضی پزشکان معتقدند آب و هوای سرد باعث سرماخوردگی نمی‌شود و در واقع عـلت شیـوع ایـن بـیـمـاری در فصول ســـرد سال،مجاورت افراد در کنار هم و محیطهای بسته است که باعث می‌شود ویروس راحت تر منتقل شود. حدود ۲۰۰ نوع ویروس شناسایی شده اند که می‌توانند عامل این بیماری باشند.
از طرفی کاهش رطـوبت هـوا در فصل‌های سرد باعث خشـکی بیـنـــی و افزایش آسیب پذیری آن نسبت به ویروس سرماخوردگی می‌شود.
وقتی ویروسها فعالیتشان را در بدنتان شروع می‌کنند، علایمی مثل احتقان بینی، التهاب سینوسها، عطسه، گلو درد، سرفه، سردرد، تب، آبریزش بینی، کاهش حـــس بویـایی و چشایی، درد عضلانی، بی‌اشتهایی، خستگی و ضعف احساس می‌کنید. این علایم ۲ تا ۳ روز بعد از سرایت بیماری خودشان را نشان می‌دهند و بعضی از آنها یک تا دو هفته ادامه پیدا می‌کنند.
بیشتر بخوانید: جلوگیری از سرماخوردگی با پیاده روی تند
ساده ترین کارهایی که در ابتدای سرماخوردگی باید انجام دهید این است:۱- بینی خود را مرتب تخلیه کنید. برای این کار از سرم‌های شست و شو که در داروخانه‌ها عرضه می‌شود، می‌توانید استفاده کنید.اگر به این سرم دسترسی ندارید آب نمکی که از حل کردن یک قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب گرم درست می‌شود، به شما کمک می‌کند. با استفاده از یک سرنگ بدون سوزن آب را وارد بینی خود کنید . زمانی که آب نمک را از یک سوراخ بینی بالا می‌کشید ، سوراخ دیگر بینی را توسط فشار ملایم انگشت ببندید ، اجازه دهید آب بیرون آمده و این کار را دو تا سه بار تکرار کنید . سپس این کار را با سوراخ دیگر بینی انجام دهید .
۲ – خود را گرم نگه داشته و استراحت کنید. سعی کنید یکی دو روز اول را استراحت کنید تا هم مانع انتقال ویروس به دیگران شوید و هم راحت تر بتوانید خود را درمان کنید. خوردن مایعات گرم هم در این زمان برای تان مفید است.
۳ – غرغره کنید. از همان محلول آب نمک برای غرغره هم می‌توانید استفاده کنید. این کار التهاب‌ها و عفونت‌های احتمالی گلو را از بین می‌برد.
۴ –در اطراف سینوسهای دارای احتقان از کمپرس گرم یا سرد استفاده کنید.
۵- با یک بالش اضافه در زیر سرتان بخوابید. رعایت این نکته باعث بهبودی احتقان مجاری بینی می‌شود ، اگر زاویه گردن و تنه بیش از حد تند شود با تغییر مکان بالش این زاویه را تنظیم کنید .
۶- البته بعضی علایم سرماخوردگی را نباید درمان کنید. زیرا این علایم قسمتی از روند طبیعی بهبودی و علایمی از مبارزه سیستم ایمنی بر علیه بیماری هستند . برای نمونه تب روشی است که بدن شما سعی می‌کند با افزایش درجه حرارت ویروسها را نابود کند . همچنین تب و افزایش درجه حرارت باعث می‌شود پروتئینهای کشنده میکروبها در خون شما سریعتر و مؤثرتر گردش پیدا کند . سرفه هم علامت دیگری است که مجاری تنفسی شما را از ترشحات غلیظی که ممکن است میکروبها را به ریه و سایر قسمت‌های بدن ببرند پاک می‌کنند . حتی آبریزش بینی بهتر است به میزان کم درمان شود و یا اصلاً درمان نشود . داروهای ضداحتقان جریان خون عروق بینی و گلو را کم می‌کند ، ولی اغلب افزایش جریان خون بهتر است ، چون ناحیه مبتلا را گرم کرده و به تخلیه ترشحات و میکروبها به بیرون از بدن کمک می‌کند .
۷ – وقتی بینی خود را زیاد می‌گیرید، اطراف بینی زخم می‌شود.کمی از کرم دارای منتول در زیر بینی تان بزنید که مجاری تنفسی را باز می‌کند و باعث بهبودی پوست ملتهب قاعده بینی هم می‌شود . قطره منتول هم برای این کار مناسب است و آن را از داروخانه‌ها می‌توانید بگیرید.
خوراکی‌های درمانیدر کنار این مراقبت‌ها نباید از خواص خوراکی‌ها برای درمان سرماخوردگی، غافل شوید. بعضی خوراکی‌ها باعث کاهش علایم سرماخوردگی می‌شوند و بعضی‌ها هم عفونت ناشی از سرماخوردگی را کمتر می‌کنند.
موز باعث بهبودی ناراحتی معده می‌شود که معمولا در سرماخوردگی به وجود می‌آید.مصرف فلفل دلمه‌ای هم به دلیل داشتن ویتامین C، توصیه می‌شود. همینطور هویج که دارای بتاکاروتن زیادی است.از خوردن پرتقال و لیمو شیرین هم که حتما می‌دانید نباید غافل شوید.
ممکن است در این دوران و با توجه به بعضی باورها از غذاهای تند پرهیز کنید اما جالب است بدانید که فلفل تند باعث باز شدن سینوسها و رقیق شدن ترشحات ریه‌ها می‌شود و خردل هم ترشحات مجاری تنفسی را رقیق می‌کند.
از قدیم خوردن پیاز در سرماخوردگی توصیه می‌شد. به دلیل اینکه دارای مواد شیمیائی دارد که برای بهبود برونشیت و سایر عفونت‌ها مفید است .برای استفاده از خواص پیاز می‌توانید سوپ آن را هم بخورید.
چای سبز و سیاه هم دارای کاتچین است که آنتی بیوتیک طبیعی و اثرات ضداسهال دارد .
خوردن مخلوطی از یک قاشق غذا خوری عسل و آب یک نیمه لیموترش تازه در یک لیوان آب گرم، در سرماخوردگی بسیار توصیه می‌شود. این شربت حساسیت سینه را تسکین می‌دهد و دارای قدرت ضدعفونی کنندگی بالایی است.
سیر را فراموش نکنید که با داشتن ماده‌ای به نام «آلیسین» خواص ضدعفونی کنندگی و ضدباکتریایی دارد. نتایج یک پژوهش آمریکایی نشان می‌دهد افرادی که روزانه سیر مصرف می‌کنند کمتر سرما می‌خورند و زمانی که دچار سرماخوردگی می‌شوند علائم سرماخوردگی‌شان خیلی زود از بین می‌رود.
می توانید دو حبه سیر را له کنید کنید و آن را با آب گوشت یا آب مرغ بجوشانید و داغ بخورید.
بیشتر بخوانید: روش های کوتاه کردن دوره سرماخوردگی
گیاهان دارویی را فراموش نکنیدبا داروهای گیاهی ساده‌ای که معمولا در خانه‌ها پیدا می‌شود هم می‌توانید کمی سرماخوردگی را درمان کنید. یکی از این داروها آویشن است. آویشن سرشار از «فنول» است و یک ضدعفونی کننده موثر محسوب می‌شود. متخصصان معتقدند که این گیاه برای درمان التهاب مجاری تنفسی مفید است.
دو قاشق چایخوری آویشن را در یک فنجان آب جوش ریخته و اجازه دهید به مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد. محلول را صاف کنید و روزانه سه مرتبه از این دم کرده میل کنید.البته خوردن آویشن برای زنان باردار و کودکان کمتر از ۲ سال توصیه نمی‌شود.
بخور دادن در دوره سرماخوردگی باعث می‌شود که مجاری تنفسی باز شود. به خاطر اینکه گرما باعث انبساط رگ‌های خونی و افزایش سرعت جریان خون می‌شود و به این ترتیب سرعت عکس‌العمل سیستم ایمنی بدن را بالا می‌برد.
یکی از بخورهای مفید بخور با اسطوخودوس است. برای این کار ۵ قطره روغن اسطوخودوس را به یک کاسه آب داغ اضافه کنید و به مدت ۱۵ دقیقه بخور دهید. اگر سرماخوردگی‌تان شدید بود این کار را روزی سه مرتبه تکرار کنید.
اکالیپتوس هم به دلیل اینکه ضدعفونی کننده و خلط آور است، به طور مستقیم روی سلول‌های برونشیت تأثیر می‌گذارد، ترشحات ریوی را روان کرده و التهاب مجاری تنفسی را درمان می‌کند.زمانی که سرما می‌خورید ۱۵ تا ۲۰ قطره روغن اکالیپتوس را در ۲۵ میلی گرم روغن مایع گیاهی ریخته و سینه‌تان را با آن ماساژ دهید. هر روز ۳ مرتبه این کار را تکرار کنید.
گل ختمی از دیگر گیاهان موثر در درمان سرفه‌های خشک سرماخوردگی است و می‌توانید آن را به‌صورت دم‌‌کرده یا جوشانده استفاده کنید. فقط یادتان باشد که استفاده از این گیاه یا شکل دارویی آن در افراد دیابتی توصیه نمی‌شود.
کتیرا و سرخارگل برای تقویت و افزایش سیستم ایمنی بدن ، پرسیاوش برای درمان تب، دارچین برای درمان سوء‌هاضمه، گرفتگی عضلات و همچنین افزایش سطح انرژی و بهبود گردش خون هم مفید هستند. ترکیب دارچین و عسل هم عفونت‌ها را از بین می‌برند و هم از باکتری‌هایی که باعث ایجاد عفونت می‌شوند جلوگیری می‌کند.
کد مطلب: 13648