آتش‌سوزی سریال تلخ اما همیشگی جنگل‌های ایران است، از جنگل‌های سبز و پرپشت شمال تا بلوط‌زاران تُنُک زاگرسی، این آتش‌سوزی‌ها به‌ویژه در روزهای گرم سال بیشتر از همیشه تکرار می‌شود و هر سال بخش دیگری از باقیمانده ذخیره جنگلی ایران را خاکستر می‌کند.

به گزارش زیست آنلاین به نقل از شرق ؛ در روزهای تابستانی و گرم امسال، درست شبیه بیشتر سال‌های گذشته اخباری از آتش‌سوزی‌های سلسله‌وار در نقاط مختلف کشور منتشر شد، پارک لتیان تهران، پناهگاه حیات‌وحش میانکاله، جنگل‌های نورآباد ممسنی، جنگل‌های پاریز کرمان، اراضی شهنشاه خرم‌آباد، جنگل‌های گلستان، سنندج، دالاهو، پاسارگاد، جنگل ابر، ارسباران و استهبان در استان فارس بخشی از این موارد است. این در حالی است که هنوز هم مانند همیشه تنها اقدام‌ها برای خاموش‌کردن هرم آتش از دامن جنگل‌های ایران اقداماتی کوچک با امکاناتی اندک است.

بر اساس آماری که سال گذشته از طریق مسوولان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در اختیار «شرق» قرار گرفت، مانورهای نظامی، درگیری‌های قومی و تفریح و تفرج مردم، عامل ۵۰درصد از آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع کشور است. ۵۰درصد آتش‌های دیگر را نیز عواملی چون آتش‌زدن پس چر مزارع، تردد رهگذران، عوامل طبیعی مانند رعد و برق، تصرف منابع طبیعی و فعالیت‌هایی عمرانی و معادن تشکیل می‌دهد. از سوی دیگر وقوع خشکسالی‌های اخیر و کم‌بارشی در کشور نیز بر وقوع و گسترش این آتش‌سوزی‌ها افزوده است، با این حال در مرداد سال ۹۰ بود که در استان کرمانشاه، پایگاهی تحت عنوان پایگاه یکم اطفای حریق کشور که طبق محاسبات باید ۱۱ استان زاگرسی کشور شامل آذربایجان‌غربی، کردستان، ایلام، همدان، کرمانشاه، چهارمحال‌وبختیاری، کهگیلویه‌وبویراحمد، خوزستان، اصفهان و فارس را تحت پوشش قرار دهد، افتتاح شد.

این پایگاه به منظور پیشگیری و مقابله با آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس به بهره‌برداری رسید. پایگاه یکم اطفای حریق کشور که با اعتبار دومیلیاردتومانی راه‌اندازی شده است، یک فروند بالگرد، ۱۰ دستگاه خودرو مجهز به دستگاه اطفای حریق و چهار دستگاه خودرو دومنظوره برای آبیاری جنگل‌ها و مهار آتش در اختیار دارد. با این حال ناگفته پیداست که این یک پایگاه با امکانات محدود به هیچ‌وجه برای پوشش و مهار آتش‌سوزی‌های رخ‌داده در وسعت شش‌میلیون‌و ۴۰هزارهکتاری جنگل‌های زاگرسی در گستره ۳۰ میلیون‌هکتاری رشته‌کوه‌های زاگرس کافی نخواهد بود.

علاوه بر این باید در نظر داشت که این پوشش جنگلی در وسعتی به اضلاع هزارو ۷۶۰ کیلومتر طول و ۲۰۰ کیلومتر عرض از پیرانشهر آذربایجان‌غربی در شمال‌غربی کشور تا فیروزآباد استان فارس در جنوب‌غربی امتداد دارد. آمارهای گفته‌شده نشان می‌دهد بیش از یک‌سوم مساحت جنگل‌های زاگرس از انبوهی پنج‌درصدی برخوردار است. بی‌تردید این پایگاه با یک فروند بالگرد و چند دستگاه ماشین برای مهار آتش‌سوزی‌های همیشگی در استان‌های زاگرسی کفایت نمی‌کند، استان‌های انتهایی و ابتدایی قرارگرفته در دامنه زاگرس دست‌کم بیش از هزارو۲۰۰کیلومتر از هم دور افتاده‌اند، اگر آتشی در یکی از نقاط استان آذربایجان‌غربی یا فیروزآباد فارس رخ دهد تا رسیدن ماشین‌های اطفای حریق این پایگاه همه‌جا را خاکستر خواهد کرد. در دیگر نقاط کشور هم البته وضع تفاوت چندانی با ماجرای زاگرس ندارد، خبرهای وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌های شمال هم کم از دیگر نقاط کشور ندارد، با این حال اما سطح رطوبت به نسبت بالای این مناطق به نسبت دیگر نقاط یکی از عوامل حفاظت جنگل‌های شمال در برابر آتش‌سوزی است.

یوسف‌حسین علی‌زاده، کارشناس ارشد منابع طبیعی در این رابطه به «شرق» می‌گوید: «بدیهی است که تعداد آتش‌سوزی‌ها و سطح‌سوخته، ارتباط مستقیم با وضعیت پوشش و بارش‌های سالانه دارد. منطقه زاگرس از نظر حریق به دو بخش مناطق حساس از قبیل عرصه‌های قرق، ذخیره‌گاه‌های جنگلی، جنگلکاری‌های جوان، جنگل‌های سوزنی‌برگ طبیعی و دست‌کاشت و مناطق بحرانی شامل عرصه‌هایی که به دفعات طی ۱۰ سال اخیر دچار حریق شده‌اند که از نظر بررسی علل و انگیزه عوامل ایجاد حریق حایزاهمیت است.

با توجه به وضعیت پوشش گیاهی منطقه زاگرس و وضعیت اجتماعی و اقتصادی و بررسی‌های صورت‌گرفته روی علل و عوامل تخریب به‌ویژه حریق و با توجه به ابعاد گسترده منطقه‌ای و ملی تخریب منابع طبیعی در منطقه زاگرس، مشارکت کلیه دستگاه‌های اثرگذار در اعمال مدیریت بهینه منابع و استفاده از تمامی ظرفیت‌های موجود دستگاه‌های لشکری و کشوری به عنوان یک خط‌مشی در مدیریت کلان کشور و منطقه زاگرس مورد انتظار است. باتوجه به اینکه بروز آتش‌سوزی در منابع طبیعی به عنوان حادثه در این عرصه‌ها وجود دارد، به منظور اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و جلوگیری از مبدل‌شدن این حوادث به بحران، اتخاذ سیاست‌های اجرایی و اعتباری از ضروریات این مهم است.