منطقه جاسب در جنوب‌شرقی استان مرکزی و در شمال نراق از توابع شهرستان دلیجان واقع شده و نام این منطقه برگرفته از نام روستایی در این منطقه است.

به گزارش زیست آنلاین

زیست آنلاین:

 

 براساس آخرین اطلاعات ۴۳ پناهگاه حیات‌وحش در کشور وجود دارد که دو پناهگاه در جاسب و راسوند در استان مرکزی جای گرفته است. در حاشیه این پناهگاه، روستاهای واران، وسقونقان، بیجگان و خاوه از کانون‌های عمده تمرکز انسانی هستند و درون آن سه روستای کروکان، وشتگان و هزارجان که هر سه دارای سکنه است و فعال در حوزه دامداری و کشاورزی هستند، واقع شده است. 

براساس این گزارش، پناهگاه حیات‌وحش جاسب دارای ۱۷ هزار و ۲۳۴ هکتار مساحت است که تنوع ارتفاعی جالبی دارد. به لحاظ فیزیوگرافی و توپوگرافی پناهگاه جاسب اکوسیستم کوهستانی دارد و بخش‌های درونی و مرکزی منطقه را رشته کوه‌های پراکنده، تپه‌ماهورهای مرتفع و اراضی جلگه‌ای تشکیل داده است.

بلندترین نقطه این منطقه قله کوه ولیجا با ارتفاع سه هزار و ۱۵۱ متر و حداقل ارتفاع آن در تنگه رودخانه ازنا با ارتفاع هزار و ۸۰۰ متر منظره‌ای متفاوت را ایجاد کرده است.

منطقه جاسب دارای اقلیم نیمه‌خشک‌سرد تا خشک‌سرد است. متوسط میزان بارندگی سالانه حدود ۲۹۵ میلی‌متر است و متوسط حرارت آن در سال ۱۵.۵ درجه سلیسیوس برآورد شده است. این منطقه از نظر منابع آبی منطقه‌ای غنی‌ایست. در این منطقه علاوه بر قنات‌های متعدد چشمه‌های فراوانی وجود دارد که عمدتاً در بخش‌های شرقی و جنوبی آن تراکم بیشتری دارد. میزان آبدهی آنها متفاوت است و بعضی در حد آبشخور حیات‌وحش هستند.

این منطقه در ۲۱ خرداد ماه ۱۳۸۱ برابر مصوبه شورای عالی حفاظت محیط‌زیست به عنوان پناهگاه حیات‌وحش تعیین شد و در زمره مناطق تحت مدیریت محیط‌زیست استان مرکزی قرار گرفت.

مهرداد حاجی‌حسینی معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا در خصوص تنوع زیستگاه‌های این منطقه گفت: بخش بسیار محدودی از اراضی غربی و جنوب‌غربی منطقه که به صورت نوار باریکی که امتداد آن به سمت شمال‌شرق منطقه ادامه می‌یابد به عنوان زیستگاه جنگلی محسوب می‌شود. این جنگل‌ها عموماً تا ارتفاع دو هزار و ۳۰۰ متر بالاتر از سطح دریا کشیده شده‌اند و گونه‌های پسته و بادام‌کوهی از عناصر اصلی پوشش جنگلی منطقه به شمار می‌رود و به دلیل محدودیت سطح گسترش آنها در استان، از ارزش حفاظتی بسیاری برخوردارند.

وی ادامه داد: بخش قابل توجهی از منطقه را زیستگاه‌های خشکی‌پسند تشکیل می‌دهد و از درختچه‌های کوتاه، کیاهان پشته‌ای، علفی، پایا و یک‌ساله تشکیل شده است. تراکم این رویش‌ها از خیلی تنک تا نسبتاً متراکم متفاوت است و پوشش گیاهی و جانوری این منطقه با مناطق جنگلی متفاوت است.

حاجی حسینی ارتفاع زیستگاه‌های مرتفع و صخره‌ای را بیش از دو هزار و ۶۰۰ متر عنوان کرد و افزود: این منطقه از گیاهان علفی چندساله، گندمیان همراه با گونه‌ای بالش‌وش و پشته‌ای پوشیده شده است و به دلیل وجود صخره‌هایی با شیب تند، پرتگاه‌هایی در آن به وجود آمده که از مهم‌ترین زیستگاه‌های پازن در استان محسوب می‌شود.

وی در خصوص تنوع‌گیاهی این منطقه گفت: فرم‌های رویشی مختلف علفی، بوته‌ای، درختچه‌ای و درختی در نقاط مختلف منطقه پراکنش دارند. ۱۳۹ گونه‌گیاهی از ۳۵ خانواده در این منطقه شناسایی شده است که از میان آنها ۲۳ گونه علفی، ۱۰۴ گونه بوته‌ای، هشت گونه درختچه‌ای و چهار گونه درختی دیده شده است. بنه، بادام‌کوهی، زرشک، زالزالک، انواعی از گون و چوبک از مهمترین گونه‌های گیاهی این منطقه است.

معاون فنی محیط زیست استان تصریح کرد: به دلیل تخریب رویشگاه‌ها تعداد پایه‌های گونه‌های درختی و درختچه‌ای آن به شکاف‌های سنگی و نواحی غیرقابل دسترسی محدود شده‌اند.

وی با بیان اینکه پناهگاه حیات‌وحش جاسب زیستگاه شماری از پرندگان و پستاندارانی است که تنوع آنها ناشی از تنوع زیستگاه‌های موجود در منطقه است، اضافه کرد: از مهمترین گونه‌های جانوری این منطقه می‌توان به قوچ‌ومیش، گرگ، روباه، خرگوش، شغال، پلنگ، کفتار و گزار اشاره کرد و مهمترین پرندگان این منطقه شامل قرقی، سارگپه، عقاب‌دوبرادر، دلیجه، تیهو، کبک، باقرقره، شاه‌بوف، جغدکوچک و دارکوب است و بسیاری جوندگان و خزندگان نیز در این منطقه دیده می‌شود.

حاجی‌حسینی در پایان اظهار کرد: این منطقه توسط اداره حافظت محیط زیست شهرستان دلیجان حفاظت و مدیریت می‌شود و در منطقه یک پاسگاه محیط‌بانی به نام جاسب و در حاشیه بیرونی منطقه پاسگاه «سد ۱۵ خرداد» وجود دارد.