خراسان رضوی به ‌لحاظ شرایط اقلیمی دارای تنوع گیاهان با ارزش دارویی و صنعتی است اما این روزها به ‌خاطر بهره‌برداری غیراصولی داغ انقراض گونه های گیاهی کمیاب بر دل سرزمین خورشید مانده و سال ها است که اهالی این خطه گیاهان دارویی را به روش سنتی جمع آوری کرده و به قیمتی ناچیز در اختیار دلالان قرار می دهند.

به گزارش زیست آنلاین به نقل از مهر: بهره برداری غیر اصولی از سرمایه های سبز خراسان گونه های کمیاب گیاهی را در خطر انقراض قرار داده و حال آنکه به گفته کارشناسان با راه اندازی صنایع تکمیلی می توان مانع جمع آوری بی رویه گونه های گیاهی و دست درازی دلالان شد.

به اذعان کارشناسان منابع طبیعی طرح های توسعه و بهره برداری از گیاهان دارویی مانع انقراض این گونه ها شده و از طرف دیگر سود اقتصادی سرشاری نصیب این استان کرده و می تواند به طور متوسط برای ۲۰هزار نفر اشتغال دائمی و موقت ایجاد کند.

خراسان رضوی مامن گونه های کمیاب گیاهی

یک کارشناس منابع طبیعی، خراسان رضوی را مامن گونه های کمیاب گیاهی می داند و به مهر می گوید: این روزها عدم بهره برداری درست از این سرمایه های سبز خطر انقراض گونه های گیاهی کمیاب را افزایش داده بنابراین با اجرای طرح های توسعه و بهره برداری از گیاهان دارویی؛ این حوزه می تواند به لحاظ اقتصادی برای این استان سود ده باشد.

علی رجبی بیان می کند:عرصه‌یابی و شناسایی رویشگاه‌های گونه های گیاهی در این استان و تهیه طرح توسط مشاوران ذی‌صلاح و در نهایت واگذاری کار بهره‌برداری از این گونه‌ها به‌صورت اصولی و فنی به متقاضیان ضمن ایجاد اشتغال در منطقه و تامین گیاهان دارویی مورد نیاز، از سرمایه های سبز حفاظت و صیانت می کند.



وی معتقد است؛ یکی از مهم ترین دلایل عدم رونق صنعت گیاهان دارویی در این استان و دخالت دلالان ناشی از بی توجهی به صنایع بسته بندی و تکمیلی است و به نظر می رسد فرآوری گیاهان دارویی و صنعتی می تواند نقش بسزایی در رونق این بخش داشته باشد.

وجود ۲ هزار گونه گیاهی در خطه خراسان

وی با بیان اینکه از مجموع ۸ هزار گونه گیاهی در کشور ۲ هزار گونه در این استان پراکنش دارند، می افزاید: ۲ هزار گونه گیاه دارویی و صنعتی در استان وجود دارد که در این راستا محصول عمده استراتژیک استان در این بخش شامل آنغوزه، باریجه، سریش، کتیرا، اشنیان، ترکه ارغوان و آویش است.

این کارشناس منابع طبیعی تصریح می کند: گونه های متعدد و متنوع گیاهان دارویی در تمام سطح عرصه های طبیعی خراسان رضوی رشد می کنند اما طی سالهای اخیر به دلیل نبود صنایع تکمیلی بهره برداری مناسب از این سرمایه سبز به درستی انجام نشده و میزان اندک جمع آوری شده نیز به چنگ دلالان افتاده و در حقیقت متولیان این خطه راهکار استفاده مناسب از این نعمت خدادادی را تاکنون اتخاذ نکرده اند.

لزوم توجه به دو مولفه صنایع بسته بندی و جمع آوری اصولی

وی با اعلام اینکه دو مولفه صنایع بسته بندی و جمع آوری اصولی می تواند به رونق صنعت گیاهان دارویی کمک کند، می گوید: برداشت سنتی مبتنی بر اهداف سوداگری صرف به انقراض نسل گونه‌های نادر و کمیاب منتهی می‌شود و تنوع زیستی و زیست‌بوم مناطق مورد برداشت را نیز با خطر تخریب مواجه می‌سازد.

به گفته رجبی برداشت و بهره‌برداری صنعتی براساس روش‌ها و راهکارهای مناسب و مبتنی بر مبانی علمی در این زمینه ضرورت حیاتی دارد.

این کارشناس منابع طبیعی با بیان اینکه شیوه‌های نادرست بهره برداری نه تنها به انقراض نسل گونه‌ها می‌انجامد بلکه تنوع زیستی منطقه را نیز با خطرنابودی مواجه می‌کند، عنوان می کند: اداره منابع طبیعی استان امروز باید ساختاری را فراهم کند تا طرح های توسعه و بهره برداری از گیاهان دارویی به دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته های مرتبط ارائه شود تا علاوه بر درآمدزایی و اشتغال برای آنها، زمینه صادرات گیاهان دارویی استان نیز مهیا شود.

کشت گیاهان دارویی صرفه و سود اقتصادی فراوانی دارد

رئیس بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویجی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی نیز عنوان می کند: به دلیل خشکی و محدودیت شدید منابع آبی در این استان، کشت گیاهان دارویی صرفه و سود اقتصادی فراوانی دارد.



احمد محدث حسینی اظهار می کند: آب مصرفی در هر هکتار از گیاهان دارویی کمتر از سایر گیاهان زراعی است بنابراین کشاورزان استان می توانند این محصولات را کشت و جایگزین برخی از تولیدات پرآب نمایند و به رونق اقتصادی استان کمک کنند.

وی می افزاید: خراسان رضوی جزئی از ناحیه رویشی ایرانی- تورانی است و آنچه امروزه از پوشش گیاهی این استان در ۱۰۰منبع مختلف ثبت شده، نشان می‌دهد که این سرزمین در گستره خود، ۲۴۸۲ گونه گیاهی از ۵۸۵ جنس و ۱۱۵ خانواده را جای داده است.

۳۰۳ گونه آفتابگردان

رئیس بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویجی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی تصریح می کند: در ارتفاعات این سرزمین گیاهانی مثل کلاه میرحسن، چوبک، اسپرس خاردار، سریش، بروموس، آگروپیرون و زلف پیرزن بیشتر از سایر گیاهان به چشم می‌آید؛ دشت‌های جنوب استان نیز رویشگاه انواع شورها، آتریپلکس، کوشیا، اشنیان، چرخه، عجوه، آفتاب پرست، گل حسرت، انواع لاله و اسکنبیل است.



 

حسینی با اعلام اینکه بیشترین تعداد گونه‌های گیاهی این استان مربوط به خانواده آفتابگردان با ۳۰۳ گونه است، می افزاید: پس از آن گندمیان با ۱۸۰ و تیره نعناع با ۱۲۲ گونه بیشترین تعداد گونه‌ها را در استان دارند.

چوب حراج بر ثروت سبز خراسان

سالهاست که گونه های گیاهی اهمیت خود را در خراسان رضوی از دست داده اند طوری که این روزها خبر انقراض این گونه ها و چوب حراج بر ثروت سبز خراسان به گوش می رسد و شاید وقت آن رسیده که فکری برای سرمایه ها و منابع طبیعی این استان پهناور کرد.