بیش از نیم قرن است که محدوده هایی از جنگل های استان گلستان در قالب طرح های جنگلداری مدیریت می شوند. طرح هایی که خیلی ها آن ها را باعث جنگل زدایی می دانند و به شدت خواهان توقف این طرح ها و حفاظت هر چه بیشتر از این پهنه های سبز هستند، اما کارشناسان این رشته متعقدند این طرح ها برای حفظ جنگل های کشور نیاز است.

به گزارش زیست آنلاین از مهر، استان گلستان به عنوان یکی از استان های جنوبی دریای خزر با وجود رشته کوه های البرز از غنای گونه ای مطلوبی برخوردار است اما این روزها در معرض خطر کم شدن این اراضی ملی قرار دارد.

صدای اره های موتوری که در جنگل های استان گلستان به گوش می رسد به مذاق خیلی ها خوش نمی آید و این دسته از افراد در صدد توقف قطع درختان جنگلی در جنگل های کرانه دریای خزر هستند.

این در حالی است که قطع اصولی یک درخت در قالب فعالیت طرح های جنگلداری نه تنها همیشه به زیان منابع طبیعی  و جنگل ها  نیست بلکه باعث افزایش کمی و کیفی محدوده ای از جنگل که طرح جنگلداری در آن اجرا می شود.

کف جنگل های انبوده در بعضی نقاط استان نیاز به نور برای زادآوری طبیعی درختان و تجدید حیات دوباره جنگل دارد و این کار تنها با قطع چند درخت که به سن کامل خود رسیده اند ممکن است.

از طرفی رها کردن جنگل بدون اعمال هیچ مدیریتی باعث می شود که جنگل به طور طبیعی مقاوم ترین درخت ها و نه بهترین آن ها را برای خود نگه دارد و این در نهایت سیمای جنگل های ما را دستخوش تغییر می کند.

توسعه، احیا، حفاظت و بهره برداری اصولی و فنی هدف از اجرای طرح های جنگلداری

یک کارشناس جنگلداری در خصوص لزوم اجرای طرح های جنگلداری گفت: با توجه به طولانی بودن و دیر بازده بودن دوره های کاری در امور جنگل نسبت به فعالیت هایی مثل کشاورزی و صنعت، امکان دارد در یک محدوده زمانی کوتاه مدت انجام آن ها ممکن نباشد و یا تغییر مدیریت ها باعث گسستگی کارها شود. طرح های جنگلداری به این اقدامات سروسامان بیشتری می بخشد تا چرخه مورد نظر دچار وقفه نشود.

مریم رضایی در گفتگو با خبرنگار مهر ادامه داد: این طرح ها در محدوده معینی اجرا می شوند و مطالعات پایه زمین شناسی، خاک شناسی، مسایل اقتصادی، اجتماعی، جنگلکاری و بهره برداری در نظر گرفته شده است.

وی ادامه داد: بنابراین عوامل گوناگونی که در اجرای درست و فنی این طرح ها تاثیر گذار است، مطالعه می شود و برای اجرا به مدت ۱۰ سال عملی می شود.

وی با بیان اینکه طرح های جنگلداری بر اساس علوم و فنون جنگل پایه ریزی و مطالعه می شوند، ادامه داد:  هدف از اجرای این طرح ها توسعه، احیا، حفاظت و در صورت امکان بهره برداری اصولی و فنی از جنگل است.

طرح های جنگلداری باعث اشتغال در منطقه می شود

رضایی با بیان این که طرح های جنگلداری با هدف مدیریت علمی بر منابع جنگلی شکل می‌گیرد، افزود: حفاظت از این منابع ملی، جلوگیری از جنگل زدایی و تغییر کاربری عرصه در آن ها، جلوگیری از قطع غیر مجاز و قاچاق چوب و فرآورده‌های جنگلی جزو هدف های دیگر اجرای این طرح ها است.

وی احیا جنگل از طریق کمک به استقرار تجدید حیات طبیعی، غنی‌سازی تجدید حیات، بذر پاشی و نهالکاری را از دیگر اهداف اجرای طرح های جنگلداری عنوان کرد.

این کارشناس در خصوص دیگر اثرات اجرای طرح های جنگلداری گفت: مدیریت این طرح ها غیر از اثرات جنگل شناسی آن در میان مجاورین و ساکنین طرح، موجب ایجاد رونق اقتصادی شده و تداوم اشتغال بخش زیادی از نیروی کار را در این بخش همراه داشته است.

۳۱ طرح فعال جنگلداری در گلستان

رییس جنگلداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان گفت: ۳۱ طرح فعال جنگلداری در گلستان داریم و درحال اجرای برنامه های طرح هستند. مدیریت اجرایی این طرح ها به بخش خصوصی، تعاونی ها و شرکت های وابسته به دولت واگذار شده است.

جهانبخش صادقیان افزود:  در جنگل هایی که طرح های جنگلداری فعال هستند مدیریت بهتری در راستای مسایل زیست محیطی انجام می گیر و در این طرح ها مراقبت حیات وحش، کمک به نفوذ آب بیشتر در زمین، امنیت منطقه و... بیشتر دیده می شود.

وی با بیان این که قطع اصولی درخت تنها به منظور از بین بردن جنگل انجام نمی شود، اضافه کرد: برای بالابردن کیفیت و کمیت جنگل این کار انجام می شود چرا که جنگل های ما به دلایلی مثل ورود دام، عواملی مثل سیل و آتش سوزی کیفیت خود را از دست داده است.

صادقیان گفت: با دخالت فنی در جنگل باعث می شویم آمیختگی درختان و ناهمسالی بیشتری ایجاد شود وچرا که یک جنگل ناهمسال و آمیخته پایداری بیشتری در برابر عوامل نامساعد، آفت ها و بیماری ها دارد.

کمتر از رویش سالیانه جنگل برداشت چوب داریم

وی در خصوص نظارت بر عملکرد طرح های جنگلداری افزود: بر روی کار این طرح ها ۴ لایه نظارتی وجود دارد و تنها یک شخص وجود ندارد بلکه یک سیستم نظارتی در روند اجرای کار تاثیر گذار است.

صادقیان با بیان این که مدیریت جنگل یک کار تخصصی است،ادامه داد: رویش جنگل های شمال با توجه به گونه های کند و تند رشد به طور متوسط ۲ تا ۶ متر مکعب در هکتار در سال محاسبه شده است اما از این مقدار رویش جنگل ها کمتر از یک متر مکعب در هکتار در سال برداشت می شود.

وی خاطر نشان کرد: در هیچ کدام از طرح های جنگلداری صرفه اقتصادی مهم نیست و ما به این طرح ها به عنوان یک کارگاه اقتصادی نگاه نمی کنیم و در درجه اول اصلاح ساختار جنگل با مدیریتی که در آن انجام می دهیم اهمیت دارد تا در نهایت اکوسیستم پایدار تری داشته باشیم.

آن چه مشخص است اگر فعالیت های مربوط به امور جنگل در محدوده طرح های مدون جنگلداری به اجرا در آید نتایج و اثرات قابل توجه تری را خواهد داشت. اجرای طرح های جنگلداری توسط مجریان توانمند اثرات مثبتی در ایجاد فضای سالم و پویا برای یک مجموعه زیستی  دارد و باعث پیشبرد برنامه های مهم طرح جنگلداری می شود که در پی آن حفظ محیط زیست و منابع طبیعی گلستان را خواهیم داشت.