تالاب طبیعی و فصلی آق‌گل در شهرستان خنداب، حد فاصل استان مرکزی و همدان و در یک کیلومتری جنوب شرقی روستای کردخور‌(اسلام آباد) قرار دارد.

به گزارش زیست آنلاین از ایسنا

آب این تالاب از حوضه آبریز رودخانه قره‌چای در جنوب دشت کمیجان تأمین می‌شود و فصول آبگیری آن از اواخر آذرماه آغاز و تا اواسط خردادماه هر سال پایان می‌گیرد که البته با میزان بارندگی سالیانه ارتباط مستقیم دارد. به طوری که عمق آب تالاب از صفر تا یک متر متغیر است و وسعت آن در ماه‌های پر آبی به ۱۵ کیلومتر مربع می‌رسد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه مرکزی، مساحت تالاب در حدود وسعت ۸۳۰ هکتار و متغیر تخمین زده شده است و در گروه تالاب‌هایFloodplains با آب شیرین طبقه‌بندی شده است.

این تالاب در اواخر فصل بهار خشک می‌شود، ولی در طول پاییز و زمستان آبدار است و محلی امن و ویژه برای پرندگان مهاجر محسوب می‌شود. برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۴۶ گونه از پرندگان ایران در آق‌گل شناسایی شده است و پرندگان شمالی از روسیه، قفقاز و شبه‌جزیره اسکاندیناوی جذب این تالاب می‌شوند که عمده آنها اردک، غاز، فلامینگو، مرغ باران، حواصیل و … هستند.

این تالاب به مانند تالاب میقان که دچار آسیب‌های جدی شده است مورد اهمیت قرار نگرفته و امروز نامی از آن بر سر زبان‌ها نیست.

حسن شاه‌محمدی مدیر حفاظت محیط زیست خنداب در گفت‌وگو با‌ ایسنا‌ منطقه مرکزی، در خصوص وضعیت فعلی این تالاب گفت: تالاب آق‌گل در گذشته زیستگاه اغلب پرندگان مهاجر بود اما، طی سال‌های اخیر به دلیل اینکه خشک شده پرنده مهاجری را به خود ندیده است.

وی علت خشک شدن تالاب را خشکسالی‌های اخیر عنوان کرد و گفت: این خشکسالی باعث شده که تالاب پتانسیل جذب پرندگان را از دست بدهد.

شاه‌محمدی با اشاره به اینکه با بارندگی‌های اخیر تالاب آبگیری شده بود اما، در حال حاضر همچنان خشک شده است، تصریح کرد: سطح آب پایین رفته است و هیچ‌گونه اقدام خاصی را نمی‌توان برای آبگیری مجدد آن انجام داد.

مدیر حفاظت محیط زیست خنداب اضافه کرد: با توجه به اینکه آب تالاب از رودخانه قره‌چای کمیجان تأمین می‌شود، متأسفانه سطح آب این رودخانه نیز کاهش یافته است و عملاً تالاب را به سمت خشکی می‌کشاند و راهکار خاصی نیز نمی‌توان در این مورد اعمال کرد.

چندی پیش مدیرکل حفاظت محیط زیست همدان علت خشک شدن این تالاب را حفر چاه‌های غیرمجاز، خشک سفره‌های آب زیرزمینی و خشکسالی دانست اما، علت اصلی خشکی تالاب را ایجاد صنایع در مسیر رودخانه قره‌چای استان مرکزی که منتهی به تالاب است عنوان کرد که حقآبه تالاب آق‌گل توسط استان تأمین نمی‌شود.

بخشی از حقابه‌ی تالاب را همدان باید تقبل کند

به گزارش ایسنا، قربانعلی محمدپور مدیرکل محیط زیست همدان شهیورماه سال گذشته در گفت‌وگو با ایسنای منطقه‌ی این استان عنوان کرده بود که استان مرکزی حقابه‌ی تالاب آق‌گل را تأمین نمی‌کند.

به دنبال پیگیری خبرنگار ایسنا مرکزی در این مورد، امیر انصاری مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی با اشاره به اینکه بخش بزرگی از این تالاب در استان همدان واقع شده است و توسط این استان مدیریت می‌شود، گفت: احداث برخی صنایع در شهرستان شازند و چاه‌های غیرمجاز استان قطعاً در خشک شدن تالاب آق‌گل واقع در خنداب مؤثر بوده است اما، عامل دیگر و مهم‌تر که خشکی تالاب را منجر شده است احداث سد اکباتان همدان است.

وی افزود: بخشی از حقابه تالاب باید از سوی همدان تأمین شود و اینکه صرفاً علت خشکی را صنایع و عملکرد استان مرکزی بدانند غیرمنصفانه است. با این حال در حال پیگیری هستیم که حقابه تالاب را از رودخانه حفاظت شده قره‌چای اخذ کنیم.

انصاری با بیان اینکه همدان نیز باید حقابه تالاب را از سد اکباتان بدهد، گفت: مسئول تأمین حقابه دریاچه‌ها و تالاب‌ها شرکت آب منطقه‌ای است که متأسفانه هیچ برنامه‌ای در این راستا ندارند و این موضوع مورد انتقاد ماست. وزارت نیرو نیز باید در این خصوص وارد عمل شود تا در روند انجام امور سرعت ایجاد شود.

سدهایی که برای محیط‌زیست چالش‌زا شده‌اند تخریب شوند

وی تصریح کرد: خشکسالی اخیر نیز خود مزید بر علت شده است اما، باید متناسب با حجم خشکسالی‌ها چاه‌های غیرمجاز از مدار خارج شود، الگوهای کشاورزی و کشت تغییر کند تا هدررفت آب کاهش یابد و همچنین باید به وضعیت سدها رسیدگی شود.

مدیرکل محیط زیست استان مرکزی اضافه کرد: سدها در حال حاضر به سدهای تبخیری تبدیل شده است به نحوی که آب را در بالادست جمع می‌کنند و آب بدون استفاده تبخیر می‌شود، در صورتی که اگر اجازه نفوذ آب را به داخل زمین می‌دادیم وضعیت بهبود می‌یافت. باید وضعیت سدها رسیدگی شود و سدهایی که برای محیط‌زیست چالش‌زا شده‌اند را تخریب کنند و سدهایی که مورد تأیید است حقابه زیست‌محیطی رودخانه را نیز تأمین کنند.

تالاب‌های کشور روز به روز یکی پس از دیگری به خشکی کشیده می‌شوند و کسی پاسخگو نیست و اقدام جدی نیز در این خصوص صورت نمی‌گیرد.

تالاب آق‌گل مأمنی برای پرندگان مهاجر و یک پتانسیل زیست‌محیطی و گردشگری در استان مرکزی بود که حالا خشک شده و از اقدام جدی برای احیای آن نیز خبری نیست! وجود ۴۶ گونه پرنده در منطقه نشانگر اهمیت زیستی تالاب و لزوم احیای مجدد آن نیازمند مدیریت و حفاظتی صحیح است، چیزی که طی این سال‌ها که از خشکی تالاب می‌گذرد، اعمال نشده است!

‌