تهدید «کشند قرمز» برای اکوسیستم دریایی
12 خرداد 1393 ساعت 12:14
پدیده‌ی شکوفایی جلبک‌ها اغلب در طول تابستان در نواحی ساحلی رخ می‌دهد و اغلب آب را قرمز رنگ می‌کند که در سال ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ در دریای خلیج‌فارس شاهد این پدیده بودیم حالا اما پس از گذشت قریب به پنج سال زمزمه‌هایی در رابطه با پیدایش مجدد کشند قرمز به گوش می‌رسد.
به گزارش زیست آنلاین از ایسنا این پدیده زمانی رخ می‌دهد که تعداد زیادی از جلبک‌های دریایی بیش از حد تکثیر شوند در حالی که بسیاری از مردم این پدیده را کشند قرمز می‌نامند، دانشمندان ترجیح می‌دهند که آن را شکوفایی جلبکی بنامند.
این پدیده موضوعی کاملاً جدّی است چون باعث تولید اثرات مضر بر انسان‌ها، ماهی‌ها، نرم‌تنان، پستانداران دریایی و پرندگان می‌شود، بیماری‌های انسانی ناشی از این پدیده هرچند نادر است اما می‌تواند باعث ناتوان کردن یا در برخی موارد مرگ فرد شود.
علاوه بر این کشند قرمز نه تنها سلامت افراد و اکوسیستم دریایی را به خطر می‌اندازد بلکه سلامت اقتصاد منطقه را نیز تحت شعاع قرار می‌دهد.
اما با این حال تمام کشندها سمّی نیستند در واقع اکثر این شکوفه‌ها مفید هستند چون این گیاهان کوچک، غذای جانواران دریایی‌اند و فقط درصد کمی از این جلبک‌ها می‌تواند برای انسان و دیگر جانوران مضر باشد.
جلبک‌ها به سه گروه تقسیم می‌شوند، گروه اول؛ جلبک‌هایی هستند که خطر بسیار کمی برای آبزیان و انسان داشته و سریعاً توسط موجوداتی که از پلانگتون‌ها تغذیه می‌کنند خورده شده و جمعیت‌شان مجدداً به تعادل می‌رسد.
گروه دوم، جلبک‌هایی هستند که فعالیت تنفسی بیش از حد آنها باعث می‌شود میزان اکسیژن آب کاهش یافته و باعث افزایش مرگ و میر جانداران آبزی شود.
در گروه سوم، گونههایی هستند که علاوه بر کاهش میزان اکسیژن آب، مواد سمی تولید می‌کنند که برای آبزیان و حتی انسان‌هایی که در معرض آن قرار می‌گیرند مهلک و بسیار خطرناک است.
پدیده‌ی کشند قرمز که در خلیج‌فارس رخ داد بر اثر شکوفایی «فیتوپلانگتونی» از جنس cochlodinium بود و دارای سم عصبی Neurotoxin بوده که بر انسان تأثیری ندارد اما این فیتوپلانگتون از گروه جلبک‌های زیانآور است چون در غلظت زیاد سبب مصرف زیاد اکسیژن محلول در آب شده و در نتیجه سبب مرگ و میر ماهیان می‌شود.
در طی دوره‌ی ۹ ماهی که پدیده‌ی کشند قرمز در مناطقی از استان هرمزگان شایعه شده بود، بنظر می‌رسید که علل این رویداد میزان بالای مواد عالی در ساحل بندرعباس، قشم و تنگه هرمز بود و عدم فیلترینگ زباله‌های شهری و صنعتی در این ناحیه به میزان تراکم کشند کمک کرده و آن را افزایش داده است، بیشترین قسمتی که دچار این پدیده شده بود، شمال تنگه هرمز بود. بنظر می‌رسد که کاهش دمای آب و هوا از عوامل مهم ناپدید شدن کشند قرمز باشد.
گویا با گرم شدن تدریجی هوا و فرارسیدن فصل تابستان احتمال بروز این پدیده افزایش یافته است.
در این خصوص«سعید تمدنی»، رئیس بخش ژنتیک پژوهشکده‌ی اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان خاطرنشان کرد: قطعاً با گرم شدن هوا روند شکوفایی جلبکی افزایش می‌یابد، در سال ۲۰۰۸ گونه‌ی جلبک‌هایی که جداسازی کردیم از لحاظ ژنتیکی به گونه‌ی کره جنوبی نزدیک بود و می‌توان علت این امر را به آب تعادل نفتکش‌ها نسبت داد.
وی ادامه داد: زمانی که نفتکش‌ها نفت خود را خالی می‌کنند در مخزن خود آب می‌گیرند تا مخزن خالی نباشد و در آب‌های موجود این نوع کشند بوده و به تنگه‌ی هرمز ریخته شده و از آنجا به دیگر نقاط دیگر خلیج‌فارس آورده شده است.
رئیس بخش ژنتیک پژوهشکده‌ی اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان اظهار کرد: برای پیشگیری از این پدیده باید جلوی عوامل انسانی تشدیدکننده‌ی آن را گرفت که می‌توان به آب و فاضلاب‌ها و پس‌آب‌های دریایی، پرورش میگو، پلایشگاه‌ها اشاره کرد، این موارد را پیش از ورود به دریا باید فیلتر کرد اما با این حال تاکنون گزارشی در رابطه با شیوع این پدیده ارائه نشده است.
اما رئیس موسسه‌ی تحقیقات شیلات در بازدید از پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در بندرعباس گفت: عوامل ایجادکننده‌ی کشند قرمز که بیشتر آلاینده‌های شهری است در سواحل هرمزگان دیده شده و احتمال بروز دوباره این پدیده وجود دارد.
«محمد پورکاظمی» اظهار کرد: با پایش‌های مستمر جلبک‌ها و باکتری‌های خلیج‌فارس در صورت مدیریت نکردن آلاینده‌های شهری به ویژه فاضلاب فاجعه‌ای زیست محیطی دوباره تکرار می‌شود.
وی تصریح کرد: هفته‌ی گذشته نمونه‌ای از شکوفایی گونه‌ی «پروتوپدینیوم» در آب‌های ساحلی بندرعباس دیده شد.
رئیس موسسه‌ی تحقیقات شیلات با بیان اینکه تاکنون گزارشی از مرگ و میر آبزیان بر اثر شکوفایی این گونه گزارش نشده است، خاطرنشان کرد: بر اثر شکوفایی این گونه رنگ دریا به قهوه‌ای تغییر می‌کند اما تأثیری در مرگ و میر آبزیان ندارد و سمی نیست اما در صورت ادامه ورود فاضلاب به دریا احتمال بروز کشند قرمز یا شکوفایی جلبکی وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: برای ارزیابی کشند قرمز در محدوده‌ی خلیج‌فارس و دریای عمان روزانه پایش ماهواره‌ای و هفته‌ای بصورت میدانی انجام می‌شود.
به گزارش ایسنا، مهم‌ترین عامل کاهش روند این پدیده جلوگیری از ورود آلاینده‌ها به دریاست، حال باید دید آیا در این خصوص اقدامی صورت می گیرد یا خیر!
کد مطلب: 29156