هشتم ژوئن برابر با ۱۸ خرداد «روز جهانی اقیانوس‌ها» نامگذاری شده و در این روز مردم سراسر جهان این رویداد را که از سال ۲۰۰۲ میلادی در تقویم جهانی گنجانده شده، جشن می‌گیرند.

به گزارش زیست آنلاین از ایسنا روز جهانی اقیانوس‌ها نخستین بار در سال ۱۹۹۲ میلادی از سوی دولت کانادا در حاشیه «اجلاس سالانه زمین» در شهر «ریودوژانیرو» برزیل پیشنهاد و در نهایت در سال ۲۰۰۲ میلادی از سوی برنامه اقیانوس‌ها پذیرفته شد. در این روز مردم سراسر جهان گردهم می‌آیند تا این رویداد را جشن بگیرند. شعار این روز برای دو سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ میلادی «باهم قدرت حفاظت از اقیانوس‌ها را داریم!» انتخاب شده است.

 

بنیاد عدالت برای محیط زیست (EJF) برای گرامیداشت روز جهانی اقیانوس‌ها گروهی را تشکیل داده تا با همکاری رستوران‌های مشهور در زمینه اطلاع‌رسانی کند، به جمع‌آوری کمک‌های مالی ضروری برای حفاظت از گونه‌های آبزی در معرض تهدید و زیستگاه‌های آنها بپردازد و همچنین با صید غیرقانونی مبارزه کرده و از سوی دیگر فعالیت‌های ماهیگیری پایدارتری را ترویج دهد.

 

اما آنچه که سازمان‌های جهانی را بر آن داشت تا روزی را به مسئله اقیانوس‌ها اختصاص دهند، تهدیدهای فراوان پیشروی اقیانوس‌های جهان است. از دریاهای نواحی قطبی گرفته تا آب‌های ژرف و عمیق و تمام اقیانوس‌های جهان برای زندگی روی زمین حیاتی هستند. این اقیانوس‌ها نه تنها معاش بیش از سه میلیارد انسان را تامین می‌نماید بلکه ضمن جذب یک چهارم از آلاینده‌های دی‌اکسیدکربن تولید شده توسط بشر، حدود نیمی از اکسیژن تنفسی ما را تولید می‌کند. این اقیانوس‌ها سرچشمه اصلی منابع معدنی و ژنتیکی ضروری برای نیازهای روبه‌رشد قرن ۲۱ هستند. آب‌ها و بستر اقیانوس‌ها پذیرای حدود دو میلیون و شاید هم بیشتر از انواع گونه‌های آبزی هستند در حالی‌ که ما تاکنون تنها یک دهم این گونه‌ها را شناسایی کرده‌ایم.

 

واضح است طی سال‌های اخیر تا جایی که می‌توانستیم در محافظت از اقیانوس‌ها نقش موثری ایفاء نکرده‌ایم به طوری‌ که بسیاری از ذخایر ماهیان نابوده شده‌اند و البته بسیاری از آنها هرگز جایگزین و احیاء نخواهند شد. علاوه بر این تنوع زیستی غنی در اکوسیستم‌های آبی که زیست‌شناسان به تازگی کشف کرده‌اند نیز به دلیل روش‌های مضر صید، آلودگی زیست محیطی و تغییرات جوی به شدت تهدید می‌شوند. کشتی‌های صیادی غیرقانونی نیز به یک تهدید فزاینده برای امنیت کشورها تبدیل شده‌اند. ضررهای اقتصادی که مدیریت ضعیف اقیانوس‌ها به همراه دارد با نابودی ذخایر ماهیان به تنهایی سالانه ۵۰ میلیارد دلار بر اقتصاد جهان هزینه تحمیل می‌کنند.

 

هرچند یک‌سوم اقیانوس‌های جهان تحت کنترل و اداره دولت‌های مختلف هستند اما با این حال تهدیدها و چالش‌ها در دریاهای آزاد و آب‌های بین‌المللی که خارج از قلمرو کشورها قرار دارند به شکل جدی رو به افزایش‌اند. این آب‌های آزاد حدود نیمی از وسعت زمین را به خود اختصاص می‌دهند با این حال حتی کمترین نظارت و سیاستگذاری روی این پهنه عظیم کره زمین وجود ندارد. از همه مهمتر اینکه آب‌های آزاد تحت یک نظام حقوقی هستند که این نظام حقوقی منطبق با اقدامات پیشرفته، فناوری‌های جدید یا برداشت‌های علمی کامل نشده است.

 

از آنجا که پیش‌بینی می‌شود طی دهه‌های آینده جمعیت جهان از هفت میلیارد به ۹ میلیارد نفر افزایش یابد، نیاز به حفظ سلامت و زایایی اقیانوس‌های جهان ضرورت بیشتری می‌یابد. زیرا اقیانوس سالمتر که بهتر مدیریت شده می‌تواند غذای بیشتر و در نتیجه شغل بیشتری را تولید کند. همچنین مبارزه با صید غیرقانونی، چشم‌انداز طبیعی اقیانوس‌ها را برای خدمات بهتر اکوسیستم و آنچه که ما نیاز داریم بهبود می‌بخشد. این مساله همچنین به ما اطمینان می‌دهد که سود بهره‌برداری از منابع اقیانوس‌ها به طور متعادل مدیریت شده و به تساوی تقسیم شود.

 

به گزارش ایسنا به نقل از پایگاه رسمی کمیسیون اقیانوس‌های جهان، هیچیک از این تهدیدها برای جوامع بین‌المللی ناملموس و غریبه نیستند. چرا که در اجلاس زمین (RIO +۲۰) که در سال ۲۰۱۲ میلادی در شهر «ریودوژانیرو» برزیل برگزار شد، دولت‌های حاضر نگرانی‌های خود را از وضعیت اقیانوس‌ها و تهدیدهای پیشروی آنها اعلام کردند. این تهدیدها شامل تغییرات جوی و اسیدی شدن آب، صید بی‌رویه، صید غیرقانونی و پرداخت سوبسیدهای خاص که منجر به برداشت بی‌رویه از دریاها و اقیانوس‌ها شده، می‌شوند.

 

آنها همچنین بر سر نیازهای حفاظتی و مراقبتی از اکوسیستم اقیانوس‌ها که هم برای احیاء و هم برای برگشت‌پذیری آنها ضروری است به بحث و تبادل نظر پرداختند. همچنین کمپانی‌های شیلات و صیادی منطقه‌ای به مذاکرات خود پیرامون مشکلات صید در دریاهای آزاد پرداخته و همچنان بر مقابله با صید غیرقانونی اصرار ورزیدند.

 

آژانس‌های حفاظتی صید غیرقانونی را با مشکلاتی نظیر دزدی دریایی، تروریسم و قاچاق مواد مخدر مرتبط می‌دانند. اما تاکنون تغییر وضعیت اقیانوس‌ها به گستره‌های آبی سالم‌تر و زایاتر در جهان همچنان یک چالش جدی باقی مانده است.