گسترش بیابانها به همراه گرمایش زمین دو تهدیدی هستند که آینده بشریت را با تغییرات آب و هوایی تهدید می کنند.

به گزارش زیست آنلاین از خبر انلاین ایران در منطقه ای قرار دارد که تقریبا ۶۰ تا ۷۰ درصد آن گرم و خشک محسوب می شود. ایران دو بیابان بزرگ در مقیاسهای جهانی دارد که عدم بهره‌برداری صحیح از آنها و چرای مراتع توسط دام‌ها، قطع درختان در شهرهای حاشیه ای، جاده‌سازی و یالاخره خشکسالی‌های پی در پی در سالهای اخیر که موجب کاهش سطح آب تالاب ها و دریاچه های داخلی شده است، همگی دست به دست هم داده اند تا گسترش کویربه یک واقعیت هشدار دهنده تبدیل شود.

بر‌اساس گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی، ۵میلیارد هکتار از اراضی جهان در ۱۱۰ کشور، با پدیده بیابان‌زایی روبه‌رو هستند. مقابله با این پدیده، یک مقوله ملی و بین‌المللی است.

۱۷ ژوئن برابر با ۲۷ خرداد روز جهانی بیابان‌زدایی بود. بیابان‌زایی در کنار تغییرات جوی، یکی از بزرگترین چالش‌های بشر در قرن اخیر است. با نامیدن یک روز در سال به این مناسبت، تلاش می‌شود تا علاوه بر آشنا کردن مردم با این مساله و جلب توجه جهانیان به مساله بیابان‌زایی در بسیاری از کشورهای جهان، راهکارهایی برای مهار این پدیده پیدا شود. ۱۹۱کشور در جهان عضو کنوانسیون بین‌المللی مبارزه با بیابان‌زایی هستند. این کنوانسیون در کنار مهار بیابان‌زایی، به دنبال ریشه‌کن کردن فقر و رسیدن به توسعه پایدار در کشورهای مبتلا است.

نامگذاری یک روز در سال به این پدیده، بهانه‌ای است برای تحکیم و گسترش همکاری‌ها، در مبارزه با پدیده زایش بیابان و تاکید بر این نکته که با همکاری کشورهای عضو، می‌توان راه‌حلی برای این مشکل اساسی یافت. با نهایی شدن کنوانسیون بیابان‌زدایی سازمان ملل متحد در ۱۷ ژوئن سال ۱۹۹۴ ایران جزو نخستین کشورهایی بود که به عضویت این کنوانسیون درآمد.

این منطقه از آسیا به همراه شما ل آفریقا وقسمتهایی از آمریکای شمالی و جنوبی جزومناطق کویری دنیا به حساب می آیند
تصویر زیر نشاندهنده پراکندگی نقاط کویری در سطح جهان است.



انواع بیابان

بیابانها معمولا به سه نوع تقسیم می شوند؛

صحراهای قطبی: این صحراها شامل نواحی وسیعی هستند که به‌وسیله یخ پوشیده شده‌اند و به علت پایین بودن دما و سرمای زیاد ناحیه خیلی خشک هستند.

صحراهای توپوگرافی: صحراهایی هستند که کمی رطوبت آنها به علت دور بودن از اقیانوس‌ها و قرار گرفتن در مرکز قاره‌ها و یا وجود کوههای بلند و مرتفع که جلوی بادهای اصلی ناحیه را گرفته و از رسیدن رطوبت به این نواحی جلوگیری می‌کنند، است. نمونه این نوع صحراها کویر مرکزی ایران است.

صحراهای استوایی: این صحراها که به مراتب وسیعتر از صحراهای قطبی هستند. در فاصله بین ۱۵ و ۳۰ درجه شمال و جنوب خط استوا قرار دارند. به عنوان مثال می‌توان صحرای شمال آفریقا و صحرای عربستان را نام برد.



در جدول زیر بیابان‌های بزرگ دنیا معرفی شده‌اند؛

ردیفبیابانمساحت (کیلومتر مربع)نوع۱قطب جنوب۱۴۰۰۰۰۰۰سرد و زمستانی۲صحرا شمال آفریقا۹۴۰۰۰۰۰حاره ای۳صحرای عربی۲۳۳۰۰۰۰حاره ای۴گوبی (مغولستان)۱۳۰۰۰۰۰سرد و زمستانی۵کالاهاری(جنوب آفریقا)۹۰۰۰۰۰حاره ای۶پاتاگونیا(آمریکای جنوبی)۶۷۰۰۰۰سرد و زمستانی۷ویکتوریا (استرالیا)۶۴۰۰۰۰حاره ای۸صحرای سوریه۵۲۰۰۰۰حاره ای۹بیابان بسین (آمریکای شمالی)۴۹۲۰۰۰زمستانی۱۰چی هوآهوآن(مکزیک و آمریکا)۴۵۰۰۰۰حاره ای۲۳دشت کویر(ایران)۷۷۰۰۰حاره ای۲۴بیابان لوت (ایران)۵۲۰۰۰حاره ای

بیابان‌زدایی در ایران

۶۱‌ درصد از مساحت کشور ایران دارای اقلیم خشک و فراخشک است. به این ترتیب ایران تقریبا ۴ درصد از مناطق بیابانی جهان را به خود اختصاص می‌دهد. تقریبا ۱۰۰هزار هکتار از اراضی در ایران در معرض پدیده بیابان‌زایی قرار دارند.

ایران در زمینه کنترل بیابان یکی از کشورهای فعال است گرچه خشکسالی های اخیر و زمزمه های خشک شدن دریاچه ارومیه ویترین ناکارآمدی طرحهای ملی محسوب شده است اما نمی توان تلاشها در زمینه بیابن زدایی را نادیده گرفت.

به گفته مسئولان محیط زیست عملیات بیابان زدایی در هفت میلیون هکتار از زمین های کشور اجرایی شده که دو میلیون هکتار آن جنگل دست کاشت است. و این طرح ها با توجه به تجربه های فراوانی که در زمینه این کار دارد مورد تایید سازمان های بین المللی از جمله خواربار و کشاورزی جهانی (فائو) قرار گرفته است.


سلامت نیوز: بزرگترین بیابان‌های جهان در کجا قرار دارند؟/ جایگاه بیابان‌های ایران کجاست؟