برنامه ملی روز جهانی مقابله با بیابانزایی در مرکز دکتر جوانشیر کرج در حالی در برگزار شد که مدیریت یکسونگرانه و ناصحیح منابع، تغییرات اقلیمی به عنوان بزرگترین چالش بشر، اجرای پروژه تعمیم ترسیب کربن در ۱۸ استان بیابانی کشور و سهم ۹۵ درصدی منشاء خارجی ریزگردها در کشور از مهمترین موارد مطرح شده در این مراسم بود.

به گزارش زیست آنلاین از مهر، مراسم روز جهانی مقابله با بیابانزایی با حضور خداکرم جلالی معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، ضیاع الدین شعاعی رئیس دفتر ملی مقابله با پدیده گرد و غبار، پرویز گرشاسبی معاون آبخیزداری سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری، بالاسوبر امانیام مورالی معاون برنامه عمران سازمان ملل متحد، حمید طهایی استاندار البرز و فعالان حوزه منابع طبیعی کشور عصر سه شنبه در مرکز آموزشی و علمی - کاربردی منابع طبیعی دکتر جوانشیر در کرج برگزار شد.

پرویز گرشاسبی معاون آبخیزداری سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری با اشاره به اینکه موضوع تغییر اقلیم در حال حاضر به عنوان یکی از مهمترین چالشهای فرا روی جامعه جهانی است، اظهار داشت: با توجه به اینکه این پدیده با تخریب سرزمین و بیابانزایی در ارتباط است، بنابراین برنامه های مقابله با تغییر اقلیم باید با برنامه های مقابله با بیابانزایی هماهنگ باشند.

وی مدیریت جامع نگر را مهمترین عامل در مواجه با تغییر اقلیم دانست و گفت: تغییرات اقلیمی را با مدیریت و نگاهی جامع نگر می توانیم به سمت و سویی سوق دهیم که کمترین خسارت و آسیب به منابع طبیعی را شاهد باشیم و نمونه هایی مانند دریاجه ارومیه و بین النهرین هشداری برای ما هستند که اکوسیستم های در حال تخریب چه آثار مخربی به همراه دارند.

وی افزود: مدیریت جامع نگر از دو لحاظ یکی زمان و دیگر مکان قابل بررسی است به این معنا که در مدیریت زمان علاوه بر بهره مندی نسل کنونی شرایط را برای استفاده نسل های آینده از منابع طبیعی و برخورداری از اقلیمی سالم فراهم کرده و در مدیریت مکان نیز احیاء و مدیریت منابع طبیعی را به مکانی خاص محدود نمی کنیم بلکه متعلق به تمام مکانهاست.

گرشاسبی یادآور شد: در توسعه مباحث صنعتی و کشاورزی، اقدامات منابع طبیعی در حوزه های بالادست و پایین دست باید به ظرافت مورد توجه قرار گیرد و با اعمال این نوع مدیریت است که کمتر دچار بحران های زیست محیطی می شویم.

معاون آبخیزداری سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری با بیان اینکه اسناد بالادستی خوبی در کشور است که باید با انسجام سازمانی به اجرا درآیند، افزود: در حال حاضر کارگروه مقابله با بیابانزایی با حمایت و مشارکت ۱۶ وزارتخانه و ارگانهای مختلف به مدیریت جهاد کشاورزی به نیابت از دولت تشکیل شده و در راستای اهداف جامع نگری و مشارکت مردم و دستگاه ها حول محور مدیریت جامع فعالیت خود را آغاز کرده است.

وی در ادامه سخنانش تغییر نظام برنامه ریزی کشور از مدیریت بخشی به فرابخشی را از الزامات مدیریت جامع برشمرد و گفت: از سوی دیگر باید رویکردها را از مدیریت دولتی بر عرصه های زیستی کشور به افزایش مشارکت های مردمی در حفظ منابع طبیعی تغیر دهیم و با ارتقای آگاهی های عمومی از آنها برای حفاظت از عرصه های طبیعی کشور کمک بگیریم. زیرا تجربه ۱۰۰ سال اخیز نشان داده مدیریت دولتی به تنهایی موفق نبوده و باید بهره برداران از منابع طبیعی را به مشارکت طلبید.

اجرای طرح تعمیم ترسیب کربن در ۱۸ استان بیابانی

گرشاسبی در این زمینه به طرح تعمیم ترسیب کربن که از نمونه های موفق جلب مشارکتهای مردمی است اشاره کرد و افزود: هم اکنون در ۱۸ استان بیابانی کشور طرح ترسیب کربن در دو میلیون هکتار از عرصه های بیابانی با مشارکت مردم در حال اجراست که از طرح های بسیار موفق و بهترین کارگاه آموزشی برای مشارکتهای مردمی است. در واقع در یک فرآیند مشارکتی هزینه بیابانزدایی از هکتاری سه میلیون تومان به یک میلیون تومان کاهش یافته و عوامل فرعی از جمله رفع فقر، اشتغالزایی و موضوعات اجتماعی نیز در این طرح ارزشمند مورد توجه قرار گرفته است.

این مسئول بهترین روش برای جلب مشارکتهای مردمی را به کار بردن روش های آموخته شده و تجربه شده با اصلاح و بازیابی نقاط ضعف این روشها ذکر کرد.

معاون آبخیزداری سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور همچنین پایش و اندازه گیری موضوعات مختلف از جمله دانش عمومی، مشارکتهای مردمی و.. را برای جلوگیری از تخریب سرزمین و مهار بیابانزایی ضروری خواند و گفت: هم اکنون ۱۴ ایستگاه پایش و اندازه گیری در کشور فعال است که به دست آوردن آمارهای تحلیلی از این استگاهها به تدوین برنامه ریزیها کمک فراوانی می کند.

حمید طهایی استاندار البرز نیز در سخنان کوتاهی حفاظت از منابع طبیعی را وظیفه ای همگانی خواند و با بیان اینکه نباید با بی رحمی محیط زیست و منابع طبیعی را برای رفاه خود نابود کنیم، گفت: آثار مخربی که نابودی منابع طبیعی در پی دارد جز خسران چیزی دیگر به ارمغان نمی آورد و باید در رفتارهایمان تجدیدنظر کنیم.

وی همچنین از اعلام آمادگی این استان برای استفاده از نتایج تحقیقات علمی محققان این حوزه خبر داد و از محققان خواست فضای کارشان را در چارچوب موسسه محصور نکنند.

تغییرات اقلیم چالش اساسی پپیش روی بشر است

مورالی معاون برنامه عمران سازمان ملل متحد نیز در سخنانش ضمن تبریک روز جهانی مقابله با بیابانزایی و سالرزو تاسیس جهاد کشاورزی اظهار داشت: موضوع تغییر اقلیم موجب تخریب سرزمین و به خطر انداختن زندگی انسانها شده و اکنون تغییر اقلیم بزرگترین چالش پیش روی بشر است.

وی تخریب سرزمین، جنگل زدایی و بیابانزایی را سه چالش اساسی جامعه امروز و بشریت خواند و گفت: این چالشهای سه گانه تهدیدهای بزرگی را برای جامعه جهانی ایجاده کرده اند که معیشت پایدار و امنیت غذایی را تهدید می کنند.

مورالی تصریح کرد: نکته قابل توجه در این امر این است که ۸۰ درصد تخریب در سطح جهان، خارج از اراضی خشک اتفاق می افتد لذا ضرورت دارد با همکاری و استعانت از تمام بخشها برای مقابله با تخریب سرزمین حرکت جهانی داشته باشیم.

وی مشارکت مردم در جلوگیری از تخریب سرزمین را ضروری دانست و تاکید کرد: سازمان ملل براین اعتقاد است مقابله با این پدیده به تنهایی مسئولیت دولتها نیست و تمام مردم باید در کنترل تخریب سرزمین همکاری کنند.

معاون برنامه عمران سازمان ملل ضمن قدردانی از همکاری سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری با برنامه عمران سازمان ملل در طرح تعمیم ترسیب کربن و مدیریت اراضی خشک در استان یزد، گفت: پروژه تعمیم ترسیب کربن بزرگترین و طولانی ترین پروژه سازمان ملل در جمهوری اسلامی ایران است.

وی همچنین از برنامه این دفتر برای مدیریت چند منظوره جنگلهای خزری در منطقه شمال کشور و برنامه سازمان خوار و بار و کشاورزی سازمان ملل متحد برای اجرای طرح تقویت و انسجام بخشی مدیریت در اراضی خشک کشورمان خبر داد و اظهار داشت: به جرات می توان گفت همکاری برنامه عمران سازمان ملل با سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری از برنامه استراتژیک با جمهوری اسلامی ایران است.

مورالی در پایان پیام دبیرکل سازمان ملل به مناسبت روز جهانی مقابله با بیابانزایی را قرائت کرد.

ایران ۹۰ درصد تالابهای بین النهرین را از دست داد

در ادامه نوبت به شعاعی مدیر دفتر مقابله با پدیده گرد و غبار در کشور رسید. وی در ابتدای سخنانش گفت: در ۱۰ سال اخیر شاهد اثرات بیابانزایی بر مناطق مسکونی کشور هستیم؛ پدیده ای که به معضل این سالها تبدیل شده است.

وی با بیان اینکه دفتر مقابله با پدیده گرد و غبار پیش از این در سازمان حفاظت محیط زیست مستقر بود و از بهمن ۹۲ آن را احیا کردیم، اظهار داشت: بیابانها پدیده هایی طبیعی هستند که باید حیات طبیعی خود را داشته باشند اما انسانها با ندادن حقابه های بیابان حق آنها را ضایع می کنیم و باید با اصلاح رفتار خود این محیط های طبیعی را حفظ کنیم.

وی مدیریتهای یکسونگرانه و چرای بی رویه دام در مراتع را عامل مهم توسعه بیابانها در کشور اعلام و تصریح کرد: مدیریتهای یکسونگرانه کار را به اینجا رساند که امروز گرفتار معضلاتی چون سیلاب و خشکسالی و گرد و غبار هستیم. از طرفی با تسلط کشور ترکیه  بر روی رود دجله و فرات، امروز ما ۹۰ درصد تالابهای بین النهرین را از دست داده ایم و این امر پدیده گرد وغبار را تشدید کرده است.

شعاعی شناسایی دقیق تر منشاء گرد و غبار و منابع بیابانی و تاثیرات آن بر مناطق مسکونی را از کارکردهای اصلی دفتر مقابله با پدیده گرد و غبار عنوان کرد و اظهار امیدواری کرد با حمایت دولت کانونهای اصلی بیابانی کشور شناسایی شوند.

این مسئول با اعلام اینکه پنج درصد گرد و غبار کشور دارای منشاء داخلی و در مناطق ایلام مرکزی، جنوب خوزستان و سیستان و بلوچستان است، تصریح کرد: ۹۵ درصد گرد و غبار کشور منشاء خارجی دارد.

وی با اشاره به طوفان ۱۲۰ کیلومتری تهران یادآور شد: این طوفان از نوع طوفانهای محلی و با منشاء اراضی زراعی اطراف شهرها بوده که به مدیریت سرزمین مربوط است و بحثی جداست.

تاثیر قابل توجه ترسیب کربن در بازگشت حیات به روستاها

در این مراسم دو تن از اعضای کمیته های توسعه روستایی به آثار موفقیت آمیز طرح ترسیب کربن و احیای زمین های بیابانی در روستای محل سکونتشان و بازگشت امید و حیات به زندگی ساکنان این روستا سخن گفتند.

به گفته این دو تن ایجاد اشتغال، رفع فقر، اجرای برنامه ها با مشارکت و نظرخواهی اهالی روستا، نیازسنحی از روستائیان، ایجاد شرکتهای توسعه تعاونی و بازگشت امید و زندگی به ساکنان این روستاها از آثار قابل توجه اجرای پروژه های مشارکتی منابع طبیعی و جهاد کشاورزی با مردم بوده است.