سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: در زمینه منابع آب های سفره های زیر زمینی در کشور حدود ۱۰ میلیارد متر مکعب کمبود داریم که هر سال نیز افرایش می یابد.

به گزارش زیست آنلاین، داود رضا عرب در هم اندیشی «بررسی چالش های مدیریت منابع آب های زیر زمینی» که در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد، اظهار کرد: برداشت بی رویه از منابع آبی سفره های زیر زمینی عوارض و مشکلات زیادی به بار اورده است.

این مدرس دانشگاه و پژوهشگر آب افزود: برداشت های بی رویه از سفره های زیر زمینی موجب شور شدن خاک و کاهش کیفیت محصولات می شود بنابراین مدیریت این بخش از اهمیت زیادی برخوردار است.
وی تاکید کرد: برداشت آب های زیرزمینی در کشور روند مساعدی ندارد که ادامه آن مشکلات جدی را برای منابع آب کشور ایجاد خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: وضعیت منابع آب در ایران

وی ادامه داد: برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینی بعد از انقلاب آغاز شد زیرا در آن زمان مسوولان به فکر اشتغالزایی بودند و بدون توجه به خطرات برداشت بی رویه اقدام به این کار کردند.
عرب افزود: مقطع بعدی برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینی با شروع خشکسالی در سال های ۸۰-۷۹ در کشور آغاز شد؛ یکی از راه های مقابله با خشکسالی در دنیا و کاهش اثرات آن استفاده موقت از منابع آب های زیرزمینی است، اما در کشور ما این روند دایمی شد.

وی ادامه داد: با آغاز خشکسالی چاه های زیادی در سراسر کشور حفر شد که برداشت از آنها همچنان ادامه دارد، به عنوان مثال در استان فارس ۵ هزار چاه حفر شد که دولت موفق شد کمتراز ۵۰۰ حلقه چاه را ببندد در مقطع بعدی خشکسالی از آن استفاده کند.
عرب گفت: در تمام دنیا چاه های حفر شده بعد از یک دوره خشکسالی بسته می شوند تا برای دوره بعد خود را احیا کنند اما در کشور ما استفاده از این چاه ها به حق مسلم تبدیل شده و بستن آنها مشکل زا است.

این محقق و پژوهشگر آب ادامه داد: همچنین قانون پروانه دار کردن چاه های غیرمجاز در مجلس قبلی به تصویب رسید که این خود یکی از راه های هموار کردن برداشت بی رویه از منابع زیرزمینی است که نیازمند بازنگری است زیرا ادامه این روند فاجعه زیست محیطی به بار می آورد.
سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینی موجب افت شدید آب در بسیاری از استان های کشور از جمله فارس و کرمان شده است که در برخی از نقاط این استان ها عمق چاه ها به بیش از ۲۵۰ متر می رسد که در استخراج آن هزینه زیادی به همراه دارد و هم اینکه هر چه آب پایین تر رود کیفیت آن کاهش یافته و شورتر می شود از اینرو موجب افت کیفیت محصول نیز خواهد شد.



فرونشست زمین در برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینیعرب ادامه داد: مساله بعدی در برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینی فرونشست زمین است که باعث می شود که حجم آبخوان کاهش یابد بنابراین ظرفیت ذخیره سازی آب برای سال های بعدی نیز کاسته می شود.
وی افزود: همچنین سازه هایی مانند مناطق شهری، روستاها، بزرگراه ها، خطوط گاز، نفت، آب بر روی زمین با مشکل مواجه می شوند این خطوط ترک برداشته و فجایع جبران ناپذیری به بار می آورند.

وی گفت: در دشت های ورامین، جنوب شرق تهران، شهریار، کرمان، همدان و فارس مشکل فرونشست بسیار جدی است.
عرب افزود: نیمی از حدود ۶۰۰ دشت کشور از لحاظ منابع آبی زیرزمینی در وضعیت بحرانی قرار دارد.
این محقق ادامه داد: همچنین برداشت بی رویه موجب قطع شدن ارتباط بین بارش و منابع زیرزمینی می شود و تلفات آب به همراه دارد به این معنا که زمانی که سطح آب زیرزمینی کاهش می یابد قطرات باران برای رسیدن به آبخوان ها باید مسیر زیادی را طی کنند که در این مسیر تبخیر به شدت صورت می گیرد که این خود موجب کاهش منابع آبی می شود.
وی تاکید کرد: برای مدیریت منابع آب شاخص های زیادی وجود دارد که حفظ تالاب ها و برقراری تعادل بین آب های زیرزمینی و بارش برخی از آنهاست که باید در کشور ما جدی گرفته شود.
بررسی چالش های مدیریت منابع آب های زیرزمینی در کشور با همت انجمن فارغ التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد.

برداشت بی رویه آب‌های زیرزمینی، چالش اساسی در بخش آببه گزارش ایسنا، بررسی شاخص‌های دسترسی به آب در ایران و مقایسه آن با شاخص‌های بین المللی از وضعیت نگران‌کننده این منابع در کشور حکایت دارد. شاخص فالکن مارک یکی از شاخص‌های شناخته شده برای بررسی دسترسی به منابع آب است که توسط مالین فالکن - دانشمند سوئدی - در مورد بحران آب است که بر اساس مقدار سرانه آب تجدیدپذیر سالیانه هر کشور تعریف شده است. فالکن مارک سرانه آب ۱۷۰۰ متر مکعبی در  سال را به عنوان شاخص تنش و میزان ۱۰۰۰ متر مکعب آب در سال را به عنوان شاخص کمبود معرفی کرده است.



ایران وارد مرحله تنش آبی شده استبر این اساس کشورهایی که سرانه منابع آب تجدیدپذیر بین ۱۰۰۰ تا ۱۷۰۰ متر مکعب داشته باشند، در زمره کشورهای دارای تنش آبی و کشورهای دارای سرانه آب تجدیدپذیر کمتر از ۱۰۰۰ متر مکعب در سال در زمره کشورهای با کمبود آب طبقه‌بندی می‌شوند. کشورهایی که سرانه آب تجدید پذیر آن‌ها کمتر از ۵۰۰ متر مکعب در سال باشد نیز در زمره کشورهای با کمیابی مطلق آب طبقه‌بندی می‌شوند همچنین بر مبنای این تقسیم بندی در سال ۲۰۱۳ مقدار سرانه آب تجدید پذیر کشور معادل ۱۶۵۹ بوده که بیانگر ورود ایران به مرحله تنش آبی است.

برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی؛ یک چالش سیاسی در بخش آببرداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی یکی دیگر از چالش‌های کشورها در بخش آب است در حال حاضر در بسیاری  از نواحی کشور سطح سفره‌های آب زیرزمینی افت کرده و با توجه به خشکسالی‌های اخیر افزایش بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی تشدید شده و خسارات غیر قابل جبرانی را بر منابع آب زیرزمینی کشور وارد آورده است.

 با توجه به روند رشد جمعیت کشور و تشدید نیاز بخش‌های مختلف، افزایش مصرف آب بخش شهری، روستایی و صنعتی اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. آب در فرآیند توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور نقش عمده و کلیدی دارد. افزایش تولیدات کشاورزی و امنیت غذایی، توسعه مراکز جمعیت شهری و روستایی، بهبود و ارتقای کیفیت زندگی در گرو انجام سرمایه گذاری‌های لازم و هماهنگ در ابعاد مختلف توسعه و بهره‌برداری از منابع آب است.

بیشتر بخوانید: آخرین وضعیت منابع آب در کشور

بر اساس کتاب تحولات و وضعیت جمعیت در جمهوری اسلامی ایران، اتلاف منابع آب و بهره پایین منابع آب یکی دیگر از دلایل کاهش کمی منابع آب در ایران است. یکی از شاخص‌های مهم استفاده بهینه از آب بهره‌وری آب است. این شاخص نشان می‌دهد که اقتصاد کشور به ازای استحصال هر متر مکعب آب، چند واحد ثروت (‌تولید ناخالص داخلی) تولید می‌کند. بررسی روند تغییرات بهره‌وری آب در ایران طی سال‌های گذشته بیانگر عدم استفاده از این منابع ارزشمند در کشور است.