سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت که در صورت احیا نشدن این دریاچه، توفان نمک شمال و شمال شرق کشور را نیز در بر خواهد گرفت.

به گزارش زیست آنلاین از ایرنا، داود رضا عرب روز یکشنبه در نشست ستاد احیای دریاچه ارومیه در جمع خبرنگاران اظهار کرد: در صورت معلق شدن ذرات نمک در هوا، جنگل ها، مزارع و در نهایت زندگی مردم تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

وی در پاسخ به برخی اظهارات مبنی بر خشک کردن دریاچه و برداشتن نمک از سطح آن توضیح داد:۱۰ میلیارد تن نمک در بستر دریاچه ارومیه وجود دارد که در خوشبیانه ترین حالت برداشت آن ۲۵۰ سال زمان نیاز دارد؛ اگر هم فرض را بر این بگذاریم که برداشت انجام شود اینکه این میزان نمک به کجا منتقل کنیم مساله مهمی است.

عرب درباره اقدامات ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت:در ابتدا پنج اصل برای تعیین چارچوب در راستای نجات دریاچه ارومیه تعیین شده است.

وی افزود: مشارکت و استفاده از خرد جمعی به همراه تعامل با دانشگاهیان ، متخصصان داخلی و خارجی و مردم اولین اصل است که در این زمینه تعدادی از متخصصان ایرانی مقیم خارج به کشور سفر کردند و با برخی هم با استفاده از فناوری ارتباطات تبادل نظر کردیم.

به گفته وی بیش از ۵۰۰ نفر از اعضای هیات علمی و دانشگاه ها که ۵۰ نفر آنها مقیم خارج از کشور هستند در نشست های ستاد احیای دریاچه ارومیه شرکت کردند.

عرب ادامه داد:تامین پایدار آب، الگوی احیای محیط زیست و جلوگیری از تخریب سرزمین با نگاه ملی، تقدم چرایی بر چگونگی و گذر از دیدگاه سخت افزاری و رسیدن به دیدگاه مغز افزاری و نهاد افزاری به ترتیب اصول دوم تا پنجم هستند.

وی به عوامل طبیعی و انسانی در بحران قرار گرفتن دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۷۴ سالانه حدود ۳۸۵ میلیمتر بارندگی داشتیم که اکنون با ۱۸ درصد کاهش به ۳۱۷ میلیمتر رسیده است. با این وضعیت درجه حرارت در منطقه افزایش یافته و در نتیجه تبخیر دریاچه نیز بیشتر شده است.

عرب افزود: در ۴۲ سال گذشته ۴.۹ میلیارد متر مکعب آب وارد دریاچه ارومیه می شد که در مدت ۱۸ سال گذشته این رقم به ۲.۴دهم میلیارد متر مکعب کاهش یافته است.

وی ادامه داد: بر اساس اظهارات مجامع بین المللی برداشت از منابع آبی ۲۰ تا ۴۰ درصد ایرادی ندارد در حالی که ما از ۷۰ درصد منابع آبی خود استفاده می کنیم ، بر اساس همین اظهارات برداشت کمتر از ۲۰ درصد ایمن ، بین ۲۰ تا ۴۰ درصد قابل قبول و بیشتر از ۴۰ درصد بسیار خطرناک است.

سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه افزود: برداشت در کشورهایی مانند مصر ۴۵درصد ، ایتالیا ۲۵ درصد، هند ۳۳ درصد و چین ۲۹ درصد است که این رقم در ایران ۷۰ درصد است.

وی با اشاره به عوارض خشک شدن دریاچه ارومیه بر سلامت و زندگی مردم گفت: عفونت های حاد دستگاه تنفس ، آسم، عفونت های دستگاه فوقانی ، انواع سرطان و بیماری های قلبی و عروقی افزایش خواهد یافت، همچنین بروز تابستان های گرم تر و خشک تر، زمستان های طولانی تر و سردتر، تسریع در روند ذوب پوشش برف منطقه ، کاهش بارش ، افزایش دما و تبخیر ، کمبود آب و روان آبها ، شور شدن خاک، پراکندگی نمک، کاهش توان تولید زنبورداری ، دامداری و دامپروری و کاهش توان تولید مراتع در اثر پراکنش نمک برخی عوارض خشک شدن دریاچه ارومیه است.

عرب گفت: بر این اساس تاکنون ۲۴ راهکار در ستاد احیای دریاچه ارومیه به تصویب رسیده است که به محض ابلاغ به دستگاه ها و تامین بودجه عملیات اجرایی آنها آغاز می شود.

وی افزود:بر اساس محاسبات صورت گرفته زمان ۱۰ ساله برای احیای دریاچه ارومیه در نظر گرفته شده است که دو سال اول ( ۹۳ و ۹۴ ) مربوط به دوره تثبیت کانون های زیزگردهاست و ۷ سال هم برای دوره احیا درنظر گرفته شده و سال ۱۴۰۲ زمان احیای نهایی دریاچه تعیین شده است.

عرب گفت: قسمت عمده ورودی آب از جنوب دریاچه است که از ۴ رودخانه زرینه رود ، سیمینه رود ، گدار چای و مهاباد تامین می شود که بیشترین آورد دریاچه را دارند، در زرینه رود به لحاظ شیب منفی که در مصب دریاچه وجود دارد آبی که وارد می شود به قسمت اصلی دریاچه نمی رسد و بیشتر تبخیر می شود.

وی با بیان اینکه دو روش که مکمل همدیگر هستند برای حل این مشکل مصوب شد افزود: مقرر شد توسط یک کانال ۴ کیلومتری زرینه رود به سیمینه رود متصل شود تا سیلاب ها جمع آوری شود و در دبی (میزان ورودی آب) پایین از یک کانال بتونی استفاده شود تا بخشی از آب در شرایط معمول منتقل شود که بتواند این آب به پیکر اصلی رودخانه وارد شود.

عرب ادامه داد: سد شهید مدنی به بهره داری رسیده ولی مقرر شد تا اطلاع ثانوی این سد باید در اختیار دریاچه باشد و برای کشاورزی استفاده نشود.

وی افزود:بخشی از این آب در نزدیک دریاچه در شوره زارها رها می شود که قرار است کانالی برای جمع آوری این آبها احداث شود تا آبها جمع آوری و به بدنه اصلی دریاچه وارد شود که این یکی از مصوبات این نشست است.

عرب اظهار کرد: دومین مصوبه این نشست شناسایی کانون های تولید ریزگرد و تثبیت آنها است، اکنون ۶ کانون فعال تولید ریزگرد در منطقه وجود دارد که باید هر چه زودتر تثبیت شوند چون ممکن است در ماه های آینده تولید گرد و غبار و نمک کنند از این رو قرار شد با استفاده از روش های مختلف بیولوژیکی که به محیط زیست آسیب وارد نکنند تثبیت شوند، البته قرار است در آینده به وسیله کاشت گیاهان کار تثبیت انجام شود.

وی ادامه داد: سومین مصوبه مطالعه و اجرای برنامه حفاظت اکولوژیکی پارک ملی دریاچه با اولویت قسمت جنوبی است، این بخش رسوب گذاری کرده و قرار شد سازمان حفاظت محیط زیست مطالعه ای انجام دهد که بر اساس آن یک زیستگاه جدید گیاهی و جانوری ایجاد شود تا این تهدید به فرصت تبدیل شود.

سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: قرار شد مطالعه ای درباره اثرات بهداشتی، اجتماعی و زیست محیطی ناشی از خشک شدن بخشی از دریاچه ارومیه تا زمان احیای آن انجام شود و همچنین اجرای برنامه پیشگیری کاهش ریسک اثرات محتمل هم انجام خواهد شد که از دیگر مصوبات این نشست است.

عرب افزود:مقرر شد یک برنامه معیشت جایگزین در منطقه تهیه شود تا از بخش کشاورزی به بخش صنایعی که مشکلات زیست محیطی ندارند تبدیل شود که قرار است وزارت صنعت معدن و تجارت و استانداری ها این کار را انجام دهند.

وی ادامه داد: انجام مطالعات در مورد امکان سنجی استفاده از فناوری های نوین برای بخش پایش و کاهش تبخیر از دیگر مصوبات این نشست است که بیشتر جنبه مطالعاتی دارد.

عرب گفت: همچنین ایجاد یک مرکز آینده پژوهی در دریاچه ارومیه توسط سازمان حفاظت محیط زیست از دیگر مصوبات این نشست است.

وی افزود: بحث دیگر انجام علمیات آبخیزداری به منظور افزایش حجم آب ورودی به دریاچه بود که بر این اساس قرار شد در محل هایی که انجام عملیات آبخیزداری موجب افزایش ورودی آب به دریاچه می شود انجام گیرد که این هم از دیگر مصوبات این نشست است.

عرب گفت:مصوبه دیگر ایجاد هماهنگی با قوه قضاییه برای تسریع اجرای قانون تعیین تکلیف چاه های غیر مجاز به ویژه چاه هایی که تاثیر زیادی بر آب های سطحی در منطقه دارند، است.

سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه افزود: مصوبه دیگر این است که مقرر شد تا مقدار آب جابجا شده در اجرای طرح انتقال آب رودخانه ارس به دریاچه ارومیه بر اساس پروتکل بین کشورهای منطقه و فقط برای نجات دریاچه انجام شود. این طرح در حال اجرا است اما قرار است تسریع شود و مقرر شد تا سال ۱۳۹۶ به بهره برداری برسد.

وی گفت: جلوگیری از برداشت غیر مجاز از آب های سطحی، تامین اعتبار مورد نیاز و تسریع در انتقال آب طرح انتقال آب از رودخانه زاب به حوضه آبریز دریاچه ارومیه، انتقال پساب تصفیه خانه های حوضه آبریز به دریاچه ، تهیه کاداستر ( نقشه ) اراضی حوضه آبریز دریاچه ارومیه ، اجرای طرح های مصوب دستگاه های اجرایی و ارزیابی و امکان سنجی بهره برداری صنعتی از املاح دریاچه ارومیه با رعایت ملاحظات زیست محیطی از دیگر مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه است.

عرب درباره انتقال آب خزر به دریاچه ارومیه گفت: انجام این طرح بسیار گران است به طوری که برای هر ۵ متر مکعب آب ۲.۵ دلار اعتبار نیاز است و در بهترین حالت اجرای آن ۱۳ سال زمان خواهد برد البته طرح های مشابه آن در مدت زمانی ۱۸ سال به پایان رسیده اند. بنابراین اگر بخواهیم به امید خزر باشیم دریاچه ارومیه را از دست خواهیم داد از این رو اجرای طرح انتقال آب خزر فعلا در دستور کار قرار ندارد.

وی درباره روستاهای آسیب دیده در حوضه دریاچه ارومیه افزود: روستاهای آسیب دیده بیشتر در شرق دریاچه قرار دارند که بیشتر از طریق گرد و غبار و کاهش آب چاه هاست که کنترل گرد و غبار در تابستان امسال جزو برنامه ها و مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه است.