عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان و فعال محیط زیست گفت: خشکسالی گاوخونی سبب تبدیل تالاب به کانون جدید بحران ریز‌گرد‌ها می‌شود و این موضوع زمین‌های مسیر این تالاب را بیابان می‌کند.

به گزارش زیست آنلاین از فارس سیداحمد خاتون‌آبادی  با اشاره به اینکه بحث تالاب گاوخونی مربوط به دوران سوم زمین‌شناسی است و این تالاب عمر میلیون ساله دارد، اظهار کرد: این تالاب بین‌المللی در اکوسیستم ایران و جهان تأثیر داشته است.

وی با بیان اینکه به دلیل این موضوع این تالاب کم‌آبی‌هایی در چند دهه داشته، اما همیشه آبی در تالاب گاوخونی اصفهان در جریان بوده است، اضافه کرد: اما در حال حاضر طی سال‌های گذشته آبی به تالاب گاوخونی نمی‌رود و این تالاب بین‌المللی خشک شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان و فعال محیط زیست با تاکید بر اینکه این موضوع به این دلیل است که مسیر‌های ورود آب به تالاب بسته شده و حق ‌آب این تالاب بین‌المللی به آن اختصاص داده نمی‌شود، تصریح کرد: یک مدیریت غیر‌اکولوژیکی و غیر‌اصولی سبب دخل و تصرف در حق ‌آب رودخانه زاینده‌رود و تالاب گاوخونی شده است.

وی با اشاره به اینکه اگر در حال حاضر یک نم رطوبتی در تالاب گاوخونی وجود دارد، ناشی از زه‌آب فاضلابی آلوده منطقه ورزنه است، ادامه داد: در حال حاضر این تالاب خشک شده است و رو به خشکی کامل می‌رود.

خاتون‌آبادی تاکید کرد: اگر تالاب گاوخونی اصفهان به صورت کامل خشک شود و نمک‌هایی که از زه‌کشی مزارع وارد رودخانه و تالاب گاوخونی شده با فلزات سنگینی مانند جیوه به این نمک‌ها اضافه می‌شود و این نمک‌ها به دلیل وزش باد‌هایی از شرق به غرب تا پایتخت کشور را فرا می‌گیرد. 

وی با تاکید بر اینکه همچنین خشکسالی گاوخونی سبب تبدیل تالاب به کانون جدید بحران ریز‌گرد‌ها می‌شود، افزود: این موضوع زمین‌های مسیر این تالاب را بیابان می‌کند و این موضوع امنیت غذایی در فلات مرکزی ایران را نابود می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان و فعال محیط زیست گفت: زمانی که به دلیل خشکسالی کامل تالاب بین‌المللی گاوخونی، کانون تولید ریز‌گرد‌ها ایجاد شد، بحران تازه‌ای در کشور ایجاد می‌شود که رفع این بحران تازه و جدید امکان‌پذیر نیست.

وی اظهار کرد: در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران با انجام توافقی با عراق به دنبال این است که هزینه‌های ناشی از موضوع تالاب خدر‌العظیمه را که خشک شده و کانون ریز‌گرد‌های منطقه جنوب‌غرب کشور است، تأمین کند و از بیابان‌زدایی در کشور جلوگیری کند.

خاتون‌آبادی با بیان اینکه اما با بیان اینکه اما در حال حاضر حق ‌آب تالاب بین‌المللی گاوخونی داده نمی‌شود و این تالاب خشک شده است، ادامه داد: کل رودخانه زاینده‌رود با اکوسیستم‌های مجاور یک اکوسیستم یکپارچه را به وجود می‌آورد و با زیست‌بوم‌ها، زمین‌های زراعی، مادی‌ها و دیگر موارد به یک زیستگاه تبدیل می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه خارج شدن مدیریت حوضه زاینده‌رود از یکپارچگی و قطعه قطعه شدن آن سبب خشک شدن این رودخانه و به دنبال آن خشکی تالاب گاوخونی شده است، تصریح کرد: عدم یکپارچگی مدیریت حوضه زاینده‌رود سبب وضعیت کنونی تالاب بین‌المللی گاوخونی شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان و فعال محیط زیست اضافه کرد: حکم‌رانی یکپارچه روی رودخانه زاینده‌رود و تشکیل پارلمان آب حوضه آب‌ریز زاینده‌رود با حضور تمام ذی‌نفعان که بتوانند تصمیم‌سازی متناسب با تداوم حیات رودخانه زاینده‌رود و تالاب گاوخونی داشته باشند، در حال حاضر در تصویب طرح ۹ ماده‌ای در وزارت نیرو به صورت کامل اجرا نشده و این طرح بدون نظر تمام ذی‌نفعان خود تصویب شده است.

وی با اشاره به اینکه این طرح ۹ ماده‌ای بدون همکاری افراد در استان بالا‌دست و پایین‌دست قابل اجرا نیست، تاکید کرد: تمام افراد باید همکاری کرده و تمام بهره‌برداران باید از کنتور‌های هوشمند استفاده کنند تا برداشت‌های غیر‌اصولی آب کنترل شود.

خاتون‌آبادی با تاکید بر اینکه کنتور‌های هوشمند به صورت کامل در استان مجاور نصب نشده است، افزود: مدیریت حوضه آبریز زاینده‌رود در این طرح ۹ ماده‌ای تحت مدیریت یک نفر است، بلکه یک تیم تمام وقت از بالا‌‌دست تا پایین‌دست زاینده‌رود باید در اجرای آن همکاری داشته باشند و تمام مردم و ذی‌نفعان حوضه زاینده‌رود باید در راستای اجرای این طرح همکاری کنند.

وی گفت: رودخانه زاینده‌رود از سرچشمه تا تالاب گاوخونی، کویر فلات مرکزی ایران را به دو بخش تقسیم کرده و این موضوع سبب شده است که تمدن از پایین رودخانه در شرق اصفهان شکل بگیرد و زیست‌گاه قابل اعتماد فرمانروایان و مردم در طول قرون مختلف شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان و فعال محیط زیست با بیان اینکه عمده دلیل خشکسالی رودخانه زاینده‌رود ناشی از مدیریت غیر‌اصولی است، اظهار کرد: این موضوع سبب می‌شود که قسمت شمالی و جنوبی کویر فلات مرکزی ایران با کمال تأسف به صورت مجدد به یکدیگر وصل شود و به یکدیگر پیوند بخورد.

وی با تاکید بر اینکه اگر این موضوع محقق شود با توجه به خشکی رودخانه و عدم تغذیه سفره‌های زیر‌زمینی سبب فرو‌نشت شدید خاک و آسیب‌رساندن به تمام ابنیه تاریخی و منازل مسکونی می‌شود، ادامه داد: جریان رودخانه، حق ‌آب‌ زیست محیطی تالاب و رودخانه و جریان آب در مادی‌های اصفهان باید برقرار باشد.

خاتون‌آباد با اشاره به اینکه باید بار‌گذاری‌های بیش از ظرفیت زیست محیطی در بخش تولید جلوگیری شده و رشد مهاجرت محدود شود، تصریح کرد: چرا که بار‌گذاری‌های اقتصادی و مهاجرتی مصرف آب را در بخش‌های مهاجر‌فرست کاهش و در بخش‌های مهاجر‌پذیر افزایش می‌دهد.