‌جنگل‌های زاگرس بیش از شش سال ‌است که با زوال تدریجی دست و پنجه نرم می‌کند، اما تا‌کنون راهکار مناسبی برای مقابله به خشکیدگی درختان بلوط ارائه نشده است.

به گزارش زیست آنلاین ار ایسنا

در این بین پژوهشگران و محققان دانشگاهی با استفاده از منابع خارجی و پژوهش‌های انجام شده می‌توانند در نجات بلوط‌های زاگرس با ارائه راهکارهای علمی نقش‌آفرینی کنند. همچنین از متولیان اجرایی سازمان جنگل‌ها،مراتع و آبخیزداری انتظار می‌رود این راه‌کارها را به عمل برسانند تا دیگر شاهد مرگ درختان بلوط زاگرس و کاهش حجم این درختان نباشیم.

 

 

 

« علی اشرف مهرابی» در گفت‌وگو با خبرنگار‌ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه ایلام، با تاکید بر اینکه تنها راهکار پایدار در مقابله با خشکیدگی درختان بلوط زاگرس اصلاح ساختار ژنتیکی جمعیت‌های این گونه(بلوط ایرانی) در رویشگاه‌های آن است، اظهار کرد: در انگشت نگاری ژنتیکی به عمل آمده از درختان بلوط در رویشگاه‌های مختلف استان ایلام مشخص شد که "هتروژنی" پایه‌های موجود در رویشگاه‌های این گیاه در این استان بسیار پائین است.

 

 

 

عضو هیأت علمی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه ایلام ادامه داد: در درختانی مانند بلوط که سیستم تولید مثلی "دگرگشن" دارند، کاهش تنوع حاصل از "درون زادآوری" منجر به پس‌ روی ژنتیکی جمعیت‌های موجود و کاهش قابلیت سازگاری آنها در شرایط محیطی نامساعد می‌شود.

 

 

 

مهرابی تصریح کرد: تغییر اقلیم به عنوان چالشی جدی، مناطق مختلف زاگرس‌نشین را تحت تأثیر قرار داده است و در شرایط محیطی نامساعد فعلی حاکم بر استان ایلام و زاگرس (خشکسالی، افزایش متوسط دمای سالانه و هجوم ریزگردها) آفات و بیماری‌هایی که همواره ملازم این جنگل‌ها بوده‌اند، خسارت‌های جبران ناپذیری بر پیکره درختان بلوط وارد کرده‌اند.

 

 

 

این پژوهشگر ژنتیک و به‌نژادی گیاهی گفت: در چنین وضعیتی تغییر شرایط محیطی دور از دسترس و غیر قابل پیش‌بینی دقیق است. اما افزایش توان ژنتیکی این جمعیت‌ها با روش‌های دقیق و دانش مدار، راهبردی آزموده و قابل بکارگیری در سراسر مناطق متأثر از خشکیدگی بلوط است.

 

 

 

‌مهرابی تاکید کرد: تهیه شناسنامه مولکولی درختان بلوط در سراسر زاگرس‌(با استفاده از نشانگرهای مولکولی بیشتر) و تعیین و قرابت و فاصله ژنتیکی رویشگاه‌های مختلف و تهیه و مشخص کردن نقشه پراکنش مناطق متأثر از خشکیدگی ‌و نشانگرهای مرتبط با تحمل به خشکیدگی ‌را از جمله مهم‌ترین قدامات در این راستا عنوان کرد.

 

 

 

عضو هیئت علمی دانشگاه ایلام تهیه نهال از بذرهای دارای بنیه و قوه نامیه بالا را اقدام ضروری دیگر در این زمینه عنوان و خاطرنشان کرد: لازم است نهال‌های مقاوم با گزینش غیرمستقیم توسط نشانگرها غربالگری شوند.

 

 

 

مهرابی انجام آزمون سازگاری پروونانس‌ها و ژنوتیپ‌های برگزیده در مناطق هدف را ضروری دانست و گفت: متولیان امر باید ‌راهبرد تهیه جمعیت‌های ترکیبی‌(سنتتیک یا کمپوزیت) در احیاء مناطق متأثر از خشکیدگی ‌یعنی احیاء دانش‌مدار را ‌دنبال کنند.

 

 

 

عضو هیأت علمی دانشکده کشاورزی تصریح کرد: با انجام این مراحل می‌توان علاوه بر استفاده بهینه از ذخایر ژنتیکی درختان بلوط، باید "هتروژنی" لازم را به رویشگاه‌های بلوط در زاگرس برگرداند و سازگاری این جنگل‌ها را در مقابل عوامل نامساعد محیطی موجود و سایر تغییرهای فرارو در آینده، بسیار ارتقاء بخشید.

 

 

 

مهرابی در پایان گفت: سه مرحله و راهکار اول در قالب پژوهشی کاربردی در چهار سال و دو مرحله دیگر نیز در پنج تا هشت سال ، بسته به سن نهال‌های مورد استفاده برای احیاء عرصه‌ها، در قالب شرکتی دانش‌بنیان یا حمایت منابع طبیعی استان یا سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور‌ قابل انجام است.