پدر کویر شناسی ایران در خصوص دریاچه ارومیه گفت: همه می‌گویند دریاچه ارومیه قابل احیا است ولی بنده این موضوع را قبول ندارم و معتقدم امکان ندارد این دریاچه را بتوان احیا کرد.

به گزارش زیست آنلاین به نقل از تسنیم، پروفسور پرویز کردوانی جغرافیدان ایرانی است که «پدر کویرشناسی ایران» لقب گرفته‌است درواقع وی یکی از چهره‌‌های ماندگار در زمینه جغرافیا معرفی شده‌است.


پروفسورکردوانی برای حل مسئله گرد و غبار در ایران و تثبیت خاک بیابان‌ها، پاشیدن ریگ را به جای مالچ پیشنهاد کرده است و در زمینه‌های مختلف در خصوص محیط زیست به عنوان صاحبنظر مطرح بوده است و در راستای خشک‌شدن دریاچه ارومیه پیشنهادا‌هایی داشته است.

وی به موضوعاتی از قبیل کمبود آب، آلودگی و مدیریت آب، کویردرمانی، دریاچه ارومیه، حضور مگس‌‌های سفید پرداخت.

در ذیل گفت‌وگو با پروفسور پرویز کردوانی را می‌خوانید.

از سال ۶۳ مطرح کردم که طلای سبز ایران در خطر است

با توجه به اینکه همه شما را می‌شناسند لطفاً در خصوص آثار و نظرتان در راستای محیط زیست بگویید؟

**پروفسور کردوانی: در سال ۱۳۶۳ مقدمه کتابی تحت عنوان خشکسالی را نوشتم و در صفحه ۲۰۴ این کتاب در خصوص مسئله حفر بی‌رویه و غارت‌ها مطالبی را مطرح کردم؛ در حقیقت بیان کردم که اگر وزارت نیرو در مسدود کردن ۹۰ درصد چاه‌های شهرستان رفسنجان اقدام نکند، طلای سبز ایران در خطر است.هفتاد و پنج درصد چاه‌های همدان باید بسته می‌شد که این کار را نکردند. آن زمان شهرستان رفسنجان ۳۲۱چاه داشت که اکنون به حدود هزار و۶۵۰ رسیده است. این به معنای فاجعه است؛ عمق چاه تا چهارصد متر رفته است.

درمورد شوری آب، آمریکایی‌ها می‌گویند اگر می‌خواهید از آب در کشاورزی استفاده کنید، در صورتی که شوری به چهارهزار و ۵۰۰ میکرو رسید دیگر از آن استفاده نشود و بنده در خصوص شهرستان رفسنجان مطرح کردم که در حال حاضر شوری بیش از بیست هزار میکرو است و پسته‌ها از کم آبی نه از شوری در حال خراب شدن است درواقع بنده این موضوعات را ۳۰ سال گذشته مطرح کردم.

متاسفانه باید بگویم جلوی تمام طرح‌های قبل و بعد انقلاب مرا گرفتند. این موارد همه مدرک است و هر کدام اسم دارد.

بنده توضیح دادم که خشکسالی چیست و چه مسائل و بلاهایی را بوجود می‌آورد و حال باید چه کاری انجام داد تا این مشکلات فعلی پیش نیاید ولی توجهیی نشد.به طور مثال بنده در رابطه با راه‌های مقابله با خشکسالی مطلب نوشتم و مطرح کردم که چگونه آب و هوا را تغییر دهیم که دچار مشکل نشویم که البته حرف بنده در این موارد ثابت شد.

۸۵ سال دارم و۴۸ سال است که استاد هستم و دنیا را گشته‌ام و مطالعات انجام دادم درحقیقت اکنون برخی از افراد ادعاهایی دارند که مشخص می‌شود، مملکت را خوب نمی‌شناسند و این جای بسی تامل دارد چراکه کشور ما بسیار توانمندی‌ دارد.به طور مثال تصور می‌کردم که در کشور قهوه نداریم ولی بعد از بررسی‌ها متوجه شدم که بهترین قهوه دنیا را ما در کشور داریم؛ ما در کشور همه چیز داریم ولی معمولا همه چیز را از خارج از کشور وارد می‌کنیم.

احیای دریاچه ارومیه امکان ندارد/ تا ۲۰ سال دیگر اصلاً کویر در ایران وجود نخواهد داشت

لطفا در خصوص دریاچه ارومیه و چگونه احیا شدن آن بفرمایید؟

**پروفسور کردوانی: در خصوص دریاچه ارومیه باید بگویم که همه یک طرف هستند و من یک طرف دیگر چراکه همه می‌گویند دریاچه ارومیه قابل احیا است ولی بنده این موضوع را قبول ندارم درحقیقت بنده می‌گویم امکان ندارد این دریاچه را بتوان احیا کرد.

حوزه تخصصی من اکولوژی است و من به شما می‌گویم که تا ۲۰ سال دیگر اصلاً کویر در ایران وجود نخواهد داشت؛ ما یک کویر داریم یک بیابان که مدیر منابع طبیعی هنوز این دو اصطلاح را با یکدیگر اشتباه می‌گیرد و فرق کویر و بیابان را نمی‌داند که این خود جای تامل دارد.

کسانیکه آب در دریاچه ارومیه می‌ریزند، خائن هستند چراکه این دریاچه نمک زار است. این دریاچه حوزه آبریز است. این دریاچه ریزگرد ندارد چون بلور نمک است و به هشت دلیل باید این نمک را برداشت کرد.

رد کردن طرح‌های زیست‌محیطی توسط کردوانی در چهار دولت

در خصوص طرح‌های خود برای حل معضلات زیست محیطی بگویید؟

**پروفسور کردوانی: بنده در کتاب خود طرح‌های تخیلی بزرگ برای ایران را مطرح کردم.

به طور مثال طرح ایجاد دریاچه‌ها برای تغییر آب و هوا نخستین طرح بوده است که قبل انقلاب گفته شد که سه نقطه پرت شامل چاله جازموریان، بیابان لوت و دشت کویر داریم و آب را از خلیج فارس به این نقاط پمپاژ می‌کنیم تا این کویر‌ها مانند دریا شود و همانطور که در شمال بارندگی دارد این مناطق نیز بارندگی خواهیم داشت که بنده در این زمینه مطلبی تحت عنوان ایجاد دریاچه‌ها کویر ایران را آباد نخواهد کرد نوشتم و برای روزنامه کیهان فرستادم.

در خصوص طرح بعدی باید بگویم طرح شکافتن کوه البرز و ایجاد یک کانال به منظور ورود هوای مرطوب شمال به دشت‌های داخلی بود که باز هم بنده در این راستا در زمان نخست‌وزیری آقای موسوی نامه‌ای نوشتم و با ذکر دلایل، ناموفق بودن این طرح را شرح دادم چون قرار بود این طرح اجرا شود و می‌گفتند هزینه‌ا ندارد و هرکس بگوید ناموفق است، حسادت می‌کند کما اینکه در چین هم اجرا شده و بسیار موفقیت آمیز بوده است.

درواقع طی آن نامه ذکر کردم که مسئولان امر در این امر فکر تغییر آب و هوا را از مخیله خود بیرون کنند که چندی نگذشت که شخصی وارد دفتر بنده در دانشگاه تهران شد و ضمن ابلاغ نامه از سوی محبت آمیز مدیر سازمان آب کرمان، مطرح کرد که طرح تغییر آب و هوا در ایران به سازمان استان کرمان واگذار شده و از من خواسته بودند به عنوان مشاور عالی در این طرح با آنها همکاری کنم و بنده گفتم در مناطق ایران نمی‌توان آب و هوا را تغییر داد و در نهایت این طرح در تهران ۵ سال بررسی شد ولی به نتیجه نرسید که باید بگویم قبل از این امر با ضمیمه کردن یک برگ‌نامه که به آقای موسوی نوشته بودم که با این طرح موافق نبوده و این کاری جز اتلاف وقت و هزینه برای مملکت نیست.

تا این که دوره ریاست آقای هاشمی‌رفسنجانی شد و برای او نیز مجدد نامه نوشتم و طرح فوق را رد کردم تا اینکه طرح بعدی در این دوره جنگل‌کاری بود که گفتند دور کویرهای ایران جنگل ایجاد کنیم که این طرح هم بعد از مدتی رد شد و طرح بعدی ایجاد بزرگترین آبراه جهان (کانال کشتیرانی ) بود به این معنا که کانالی ایجاد شود و از خلیج فارس کشتی به دریای خزر برود که در خصوص این طرح نیز گفتم که این عملی نمی‌شود و اگر هم بشود موجب تجزیه مملکت می‌شود و مطرح کردم این طرح را لغو کنید و آبروی جمهوری اسلامی را نبرید.

خوشبختانه بعد از چندی مشخص شد که مطالعات لغو شده و مسدود مانده و از آن زمان تاکنون اقدامی صورت نگرفته است.

طرح دیگری نیز مشابه همین طرح تحت عنوان ایران رود در دوره رئیس جمهوری آقای خاتمی مطرح شد که همان طرح متصل کردن دریای شمال به جنوب با یک کانال کشتیرانی بود که همه تایید کردند که این طرح امکان پذیر است که بنده مطرح کرد امکان ندارد و در راستای طرح بعدی در خصوص باران مصنوعی با وجود مخالفت بنده از من شکایت کردند ولی رای دادگاه به نفع من شد.

طرح بعدی مربوط به دوره رئیس‌جمهوری آقای احمدی‌نژاد است که در خصوص کانال کشتیرانی خلیج فارس به دریای خزر بود که بنده آن را نیز رد کرده است ، بنابراین باید بگویم بنده تمام طرح‌های مربوط به تغییر آب و هوا را رد کردم.

پاشیدن ریگ و شن بر روی زمین عراق برای جلوگیری از ریزگرد

در خصوص ریزگرد‌‌ها و راهکار پیش‌رو برای مقابله با آن بفرمایید؟

**پروفسور کردوانی: در خصوص ریز‌گردهایی که از کشور عراق می‌آیند، بحث بسیاری شده است که گفتم باید از طبیعت استفاده شود به طور مثال وقتی از یزد به سمت بافق برویم این دشت پر از ریگ است و شدید‌ترین باد و باران هم بیاید هیچ اتفاقی نمی‌افتد بنابراین باید برویم به سمت پاشیدن شن و ریگ که ارزان هم است که خیلی از افراد مخالفت کردند؛

به نظر بنده باید روی زمین‌های عراق شن و ریگ پاشید که بنده این موضوع را در زمان رئیس سابق محیط‌زیست مطرح کردم تا این امر را از بیابان کربلا آغاز کنیم.

بیابان‌ها هیچ‌گاه پیش روی نمی‌کند و تمام عواملی که موجب بیابان زایی در۱۰ سال بیست سال می‌شد، دیگر نیست در واقعا اکنون در خصوص بیابان زایی نظریه جدیدوجود دارد باید بگویم اکنون چاه‌ها یکی از عوامل هستند و همین چاه‌هایی که در دشت تهران تا قم زده شده است مشکل ایجاد کردند.

به طرو قطع باید گفت که تا ۳۰ سال دیگر تمام کویر‌ها از بین می‌رود و این به دلیل وجود و حفر چاه‌ها است؛ اکنون به جای استفاده از عوامل نامساعد کویر در جهت مساعد کردن آن مانند آفتاب داغ ،باد، از می‌توان استفاده کرد فردی به آن توجه نمی‌کند.

یکی دیگر از موارد در راستای گرد و غبار و گرد و خاک باید بگویم که بعد ازخشک شدن تالاب‌ها و باتلاق‌ها گرد و غبار ایجاد شد؛ درحال حاضر سازمان محیط زیست یک دهم خاک مملکت را قرق کرده است ولی اقدام موثری انجام نداده است.

جلوگیری از حفر‌چاه‌های غیرمجاز راه نجات از کمبود آب/ آلوگی آب اطراف تهران

در خصوص بحران آب و راهکار اورژانسی آن بفرمایید؟

**پروفسور کردوانی: وزیر نیرو اکنون دیگر در خصوص مسئله آب مطرح کرده است که دیگری کاری نمی‌تواند انجام دهد و وضعیت در راستای آب نامناسب است و باید صرفه جویی کنیم و وقتی شاهد حفر چاه‌های غیر مجاز هستیم چگونه مشکل آب حل می‌شود درحقیقت آب زیر زمینی پس انداز برای نسل آینده است.

ساخت‌ و ساز افزایش یافته و صنعت توسعه یافته است و ما با مشکل کمبود آب مواجه هستیم چگونه مشکب را حل کنیم وقتی برنامه‌ریزی وجود ندارد؛ درواقع یکی از راه‌ها این است که می‌توان از آب باران در پشت بام استفاده کرد باید به دنبال راهکار اساسی باشیم و طریقه درست مصرف کردن و جلوگیری از حفر چاه‌ها صورت گیرد.

شهرهای اطراف تهران مانند رباط کریم آبشان آلوده است و همچنین باید بگویم که آبهایی که تحت عنوان آب معدنی به فروش می‌رسد، آب معدنی نیست بلکه آب چشمه است.

بدترین نقطه از لحاظ آب در تمام مدت سال شمال است.۹۵ درصد آب آنها از چاه است.

گفتند می‌خواهیم در ایران قنات‌ها را احیا کنیم گفتم به هیچ وجه نمی‌شود باید قنات را به گیلان و مازندران ببرند. اما شمال مشکل کم آبی ندارد. فقط برای برنج بدترین جا گیلان و مازندران است؛ ۹۰ درصد محصولاتی که ما اینجا داریم در اروپا ندارند این از برکت کوه البرز و تالش است که یک محیط محلی ایجاد کرده است. اینجا یک مملکت عالی است ولی چه کسی قدرش را می‌داند.

ممکن است حشرات ریز موجود بیماری ناشناخته به همراه داشته باشند

به نظر شما دلیل اصلی افزایش مگس سفید در تهران چیست؟

**پروفسور کردوانی: آنقدر طبیعت تغییر کرده و شرایطی به وجود آمده که ممکن است هر گونه حشره ای را در تهران شاهد باشیم. یا حتی بیماری‌هایی را ایجاد کند که شناخته شده نیست؛ اکنون باید به دنبال بهبود وضعیت محیط زیست باشیم.