افزایش هشدارها نسبت به وضعیت جنگل ها و منابع طبیعی کشور نشان از ضرورت جدیت بیشتر مسوولان در نگهداری و صیانت از این مواهب الهی دارد، اما به رغم اجرای طرح های متعدد، نتایجی مورد انتظار حاصل نشده است.

به گزارش زیست آنلاین به نقل از ایرنا، با وجود تلاش های صورت گرفته برای حفاظت و حراست از جنگل ها و منابع طبیعی به عنوان ریه های تنفسی مردم ایران، تخریب و تهدیدها جنگل ها و منابع طبیعی از سوی عوامل تهدیدکننده مختلف ادامه دارد که نشانه بارز تداوم این روند، دغدغه ها و نگرانی هایی است که هرازگاهی در این خصوص از سوی مسوولان و کارشناسان ابراز می شود.

جنگل ها و منابع طبیعی از دارایی هایی محسوب می شود که برای نسل حاضر و نسل های آینده از اهمیت حیاتی برخوردار است و علاوه بر نقشی که در سالم ماندن محیط زیست ایفا می کند، جایگاه مهمی در اقتصاد، درآمدزایی و توسعه جوامع محلی و روستایی دارد.

بر این اساس، طرح هایی با موفقیت همراه خواهد شد که حساسیت عوامل ذینفع را برانگیخته و آگاهی بیشتری را نسبت به ضرورت حفظ این منابع خدادادی ارایه کند زیرا چاره ای جز متوقف کردن روند تخریب این منابع و حفظ آن برای نسل آینده را نداریم.

امروز عوامل مختلفی در فرآیند تخریب جنگل ها و منابع طبیعی نقش ایفا می کنند که به گفته بسیاری از مسوولان عوامل انسانی، خشکسالی، فرسایش خاک، تخریب و تصرف غیرقانونی اراضی جنگلی، کشاورزی و منابع طبیعی، آتش سوزی در فصل گرما و بهره برداری های بی رویه و استفاده های غیراصولی جوامع محلی در آن نقش آفرین هستند.

جنگل ها، مراتع و منابع طبیعی در صورت توجه به ماهیت آن که دارای ابعاد مختلف است، می تواند عاملی برای توسعه پایدار کشور باشد و برنامه ها و طرحی هایی که برای صیانت از آن تهیه می شود با این نگاه و رویکرد تنظیم شده و جنبه رفع تکلیف نداشته باشد.

عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور در این باره می گوید: روش مدیریت در هر بخش از جنگل با مناطق دیگر فرق دارد و نباید تمام بخش های جنگل با نسخه ای مشابه و یکسان مدیریت شود و شناخت دقیق از توده های جنگلی در این خصوص ضروری است.

ثاقب طالبی درباره وضعیت فعلی مدیریت جنگل های هیرکانی شمال کشور می گوید: در بیست سال اخیر و با ایجاد تغییر رویکرد در مدیریت کلان، جنگل شناسی نزدیک به طبیعت در ساختار توده ها به خوبی در شمال کشور رواج یافته است و انجام می شود که این موضوع باید با توجه به ضرورت توجیه جوامع محلی درباره طرح های جنگلداری صورت گیرد.

توجه به سرمایه های اجتماعی از عواملی است که می تواند موفقیت طرح های تهیه شده برای حفاظت از جنگل ها و منابع طبیعی کشور را تضمین کند و حساس کردن جوامع محلی به عنوان اصلی ترین مولفه در سرمایه های اجتماعی، نسبت به این موضوع اساسی ترین اقدامی است که می توان در این مسیر آن را طراحی و اجرا کرد.

به طور قطع جوامع محلی دارای توانمندی هایی هستند و با توجه به آشنایی این جوامع به شرایط منطقه ای که در آن ساکن هستند، توجه به دانسته ها و تجربیات آنان در تهیه طرح های جنگلداری و بهره برداری درست از این سرمایه های اجتماعی می توان جهش قابل ملاحظه ای در حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست کشور ایجاد کرد. بر اساس آنچه گفته شد، حفاظت از منابع طبیعی نیاز به مدیریتی با همکاری جوامع محلی دارد.

معاون امور جنگل سازمان جنگل ها و مراتع کشور نیز با اشاره به اهمیت عرصه های منابع طبیعی برای کشور به خبرنگار ایرنا، گفت که از ابتدای سال آینده تدوین طرح های جنگلداری برای همه جنگل های کشور که بدون طرح هستند، آغاز می شود.

با توجه به این موضوع، به نظر می رسد تدوین پیوست های فرهنگی و اجتماعی با رویکرد جلب مشارکت جوامع محلی با موازات تهیه طرح های جنگلداری ضروری است و طرح های موجود نیز که دارای این پیوست نیستند نیز باید به گونه ای اصلاح شوند تا این موضوع مهم در آنها گنجانده شود.

بهزاد انگورج معاون امور جنگل های سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز تاکید دارد که توسعه مشارکت مردمی و برون سپاری سبب حفظ و احیای عرصه های منابع طبیعی می شود. با این وجود این موضوع تا کنون در برنامه ریزی برای حفظ جنگل ها و منابع طبیعی به طور جدی مورد توجه قرار نگرفته است.

البته باید برای حفاظت و نظارت بر منابع طبیعی و تحول در ساختار و اقدامات باید آموزش ها و آگاهی لازم را به جوامع محلی ارایه کرد تا با افزایش مشارکت مردمی دچار آسیب نشویم.

معاون سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور با اشاره به وجود یک میلیون هکتار عرصه جنگلی در شمال کشور و ۴۵۸ طرح فعال و نیمه فعال در آن گفت که علاوه بر یکهزار و ۲۰۰ نیروهای یگان حفاظت، ۹۷۷ قرق بان نیز در کنار آنها مشغول حفاظت از عرصه های منابع طبیعی در شمال کشور هستند.

معاون سازمان جنگل ها اظهار داشت: بررسی ها نشان می دهد که برای موفقیت در اجرای طرح های جنگلداری مردم باید با این طرح ها حس یگانگی داشته باشند. در صورتی که مردم احساس کنند با طرح های جنگلداری رابطه دارند به طور قطع موفقیت این طرح ها تضمین خواهد شد.

بنابراین ضروری است تا پیوست هایی فرهنگی و اجتماعی با انجام مطالعات اجتماعی دقیق در طرح های جنگلداری گنجانده و بر اساس آن مشارکت مردمی به عنوان حلقه مفقوده این طرح ها جلب شود تا شاهد موفقیت حداکثری این طرح و حفاظت هر چه بیشتر از جنگل ها و منابع طبیعی باشیم.