سلنیوم چیست ؟ آیا در معرض کمبود سلنیوم هستیم؟ در پاسخ این سؤال باید گفت خیر؛ به خصوص اگر فرد تغذیه متعادل داشته باشد. کمبود سلنیوم در افرادی که مبتلا به بیماری های وخیم گوارشی هستند دیده می شود که بدن قادر به جذب این عنصر نیست. در افراد سالم به ندرت ممکن است این مشکل دیده شود.

سلنیوم چیست؟به گزارش زیست آنلاین سلنیوم یک ماده معدنی کمیاب و ضروری است که خاصیت آنتی اکسیدانی بسیار بالایی دارد. اکسیداسیون، منشا بسیاری از بیماری های آسیب زا و پیری است که سلنیوم می تواند نیرویی معجزه گر در برابر آنها باشد. به همین مکمل های غذایی این ماده امروزه بسیار طرفدار پیدا کرده است. سلنیوم خواص درمانی بسیاری همچون محافظت در برابر بیماری‌های قلبی خاص، افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن، به حداکثر رساندن عملکرد تیروئید، کاهش التهاب، پیشگیری از سرطان، کاهش نشانه‌های پیری زودرس، محافظت در برابر آنتی بادی‌ها، افزایش سلامت مو و تعادل هورمون‌ها را دارد. سلنیوم یک ماده ارگانیک است که به طو عمده از خاک، آب و مواد گیاهی مشتق می‌شود. 

عملکرد و تاثیرات سلنیومبه گزارش سلامت نیوز به نقل از قدس آنلاین؛ سلنیوم در فعالیت آنزیم های مختلف آنتی اکسیدانی که در همه قسمت های بدن فعال هستند نقش دارد. این ماده را اساسا می توان یک حامل دانست چرا که همراه با ویتامین E که یک آنتی اکسیدان است فعال می شود. تاثیر پیشگیرانه سلنیوم نسبت به انواع سرطان ها، بیماری های قلبی عروقی و آب مروارید جز مهم ترین فواید آن محسوب می شود. همچنین این ماده به درمان آسم نیز کمک می کند.

طبق مطالعات انجام شده، سلنیوم عامل موثر تحریک آنتی بادی ها است. این آنتی بادی ها عوامل ایمنی بدن هستند و عامل مقابله و از بین بردن اجسام خارجی مثل، باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و غیره می باشند. استفاده از سلنیوم بعد از واکسینایون، می تواند بدن را مقاوم تر کند.

البته اینها تنها خواص سلنیوم نیست. سلنیوم نقش قابل توجهی در تشکیل پروتئین ها و فعالیت غده تیروئید دارد. همچنین در روند سیستم ایمنی بدن نیز دخیل است. از طرفی سلنیوم عملکرد مثبتی بر مشکلات خلقی و حتی افسردگی دارد. به نظر می رسد همه اندام های بدن از فواید این ماده بهره مند می شوند. تحقیقات نشان می دهد که سلنیوم یک ترکیب ضروری برای غده تیروئید و عملکرد درست آن می باشد.

 



نیاز بدن به سلنیومنیاز بدن به سلنیوم ناچیز و در حد چند ده میکروگرم است ( هر میکروگرم معادل یک میلیون گرم ). نیاز کودکان ۲۰ تا۴۵ میکروگرم است که از سن ۱۳ سالگی به ۵۰ میکروگرم می رسد. در مورد بزرگسالان ۶۰ میکروگرم خواهد بود که در دوران سالمندی به ۷۰ تا ۸۰ میکروگرم خواهد رسید.

منابع غذایی حاوی سلنیومسلنیوم تقریبا در تمام مواد غذایی به خصوص انواعی با منشا حیوانی مانند گوشت ها، ماهی ها، پنیر و.... وجود دارد. همچنین در بعضی خوراکی های گیاهی از جمله غلات و میوه ها نیز به میزان کمتری یافت می شود. اما میوه های خشک به خصوص گردو سرشار از سلنیوم هستند. البته بهترین و غنی ترین منبع غذایی سلنیوم را باید زرده تخم مرغ دانست که به طور متوسط حاوی ۴۲۹ میکروگرم از این ماده است. آجیل برزیلی سرشار از سلنیوم  است. بادام برزیلی منبع خوراکی عالی و فرآوری‌نشده‌ی سلنیوم است. دیگر منابع خوراکی فرآوری‌نشده‌ سلنیوم عبارت هستند از:

گوشت بوقلمون و مرغی که در فضای طبیعی رشد کرده باشندگوشت گاوی که علف طبیعی خورده باشدتخم‌مرغ پاستوریزه شده‌جو دو سر، جو و برنج قهوه‌ایتخمه‌ی آفتاب‌گردان و کنجدکلم بروکلی، اسفناج، و مارچوبهماهی تن، صدف، سالمون، صدف دو کفه‌ای، لوزی‌ماهی و میگونان با گندم کامل 



کمبود سلنیوم و مصرف مکمل هاآیا در معرض کمبود سلنیوم هستیم؟ در پاسخ این سؤال باید گفت خیر؛ به خصوص اگر فرد تغذیه متعادل داشته باشد. کمبود سلنیوم در افرادی که مبتلا به بیماری های وخیم گوارشی هستند دیده می شود که بدن قادر به جذب این عنصر نیست. در افراد سالم به ندرت ممکن است این مشکل دیده شود. مصرف مکمل های این عنصر نیز به دو دلیل رد می شود: نخست اینکه تحقیقات نشان می دهد مصرف این مکمل ها هیچ فایده ای برای سلامتی ندارد و در مقابله با پیری چندان مؤثر نیست. دوم اینکه مصرف خیلی زیاد سلنیوم خطرناک است. در واقع، مقدار سلنیوم بیشتر از ۳۰۰ میکرو گرم در روز در واقع حالت سمی در بدن به وجود می آورد. به علاوه، مصرف اضافی این ماده در آقایان خطر ابتلا به سرطان پروستات را در پی دارد. اگر به اندازه کافی تخم مرغ در برنامه غذایی میل کنید و گردو را به عنوان تنقلات در برنامه روزانه بگنجانید، می توانید از نظر تامین این عنصر در بدن آسوده خاطر باشید!

بیماری های ناشی از کمبود سلنیوم در بدنسلنیوم یک ماده ضروری برای سلامتی بدن است که باید به انداز کافی دریافت شود چون کاهش دریافت این ماده معدنی مخاطرات جدی برای سلامتی بدن خواهد داشت. با توجه به نیاز بدن به سلنیوم از دوران جنینی تا پیری، دریافت این عنصر برای بدن بسیار ضروری است، در دوران بارداری نیز سلنیوم به تکامل قلب و ریه جنین کمک می کند. همچنین کمبود سلنیوم  باعث کم کاری تیروئید  می شود. به دلیل اینکه سلنیوم در ایمنی سلولی و همورال نقش دارد، کمبود این عنصر باعث بروز انواع سرطان‌ها، دیابت، آرتریت روماتوئید، ناباروری در مردان و مبتلا شدن به اوتیسم و آلزایمر می شود.

نشانه های کمبود سلنیوم چیست؟کمبود سلنیوم با علائم زیر خود را نشان می دهد :

ناباروری در زنان و مردانضعف عضلانیاحساس خستگیتغییر رنگ ناخن‌ها و ریزش موتضعیف سیستم ایمنی بدنکم‌کاری تیروئید

خاصیت درمانی و غذایی سلنیوم برای بدن انسان۱- باروریسلنیوم برای باروری مردان اهمیت دارد زیرا در بیوسنتز تستوسترون و تکامل طبیعی اسپرماتوزوئید لازم می باشد. مطالعات اخیر وجود دو ترکیب سلنو پروتئینی خاص را در اسپرم به اثبات رسانده است. یکی از آنها گلوتاتیون پراکسیداز می باشد که در هسته اسپرم می باشد که کاربرد ساختاری و آنزیماتیک دارد.

۲- تقویت سیستم ایمنیمکمل های سلنیوم، از  RNAدر برابر آسیب های اکسیداتیو محافظت می کنند ، همچنین سلنیوم یک نقش کلیدی در عملکرد سیستم ایمنی دارد زیرا تعداد رسپتو رهای اینترلوکین (۲-IL) را در سطح سلولهای T افزایش می دهد. سلول های T پاتو ژنهای مهاجم را از بین می برند.

۳- آرتریتسلنیوم علاوه بر اینکه یک آنتی اکسیدان می باشد، یک عامل ضد التهاب نیز می باشد. بررسی روی بیماران مبتلا به آرتریت روماتیسمی نشان داده است که میزان سلنیوم خون آن ها کاهش یافته است.

۴- بهبود عملکرد مغزسلنیوم در ساخت یک ماده شیمیایی در مغز به نام نوروترانسمیتر نقش مهمی ایفا می کند و با کمبود سلنیوم خطر جنون و ضعف افزایش می یابد. طبق مطالعات انجام شده، افت عملکرد مغز در افراد بالای ۶۵ سال با کمبود سلنیوم در رژیم غذایی دو برابر بیشتر است. کمبود سلنیوم با بیماریهای پارکینسون وآلزایمر نیز مرتبط است. بر اساس گزارشی، بیماران مبتلا به آلزایمر که روزانه از مکمل های سلنیوم مصرف می کردند، پیشرفت بیماری در آنها کند شده بود.

۵- جلوگیری از آب مروارید چشمسلنیوم می تواند چشم ها را در برابر بیماری آب مروارید محافظت کند.

۶- خلق و خوی خوبکمبود سلنیوم می تواند منجر به افسردگی، بی حوصلگی، اضطراب و پرخاشگری گردد.

۷- جلوگیری از پیری زودرسسلنیوم بعنوان یک آنتی اکسیدان روند پیری را کند می کند. طبق یک تئوری علت پیری از بین رفتن سلول های سالم توسط رادیکالهای آزاد می باشد و اگر بدن به اندازه کافی آنتی اکسیدان تولید نکند، آسیب ها روی هم انباشته شده وروند پیری سرعت می گیرد.

۸- کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبیسلنیوم خطر بیماریهای قلبی را کاهش می دهد. رگهای خونی آسیب دیده مستعد تشکیل پلاک کلسترول ولخته شدن می باشد که به تدریج می تواند موجب حملات قلبی شود. سلنیوم بعنوان یک آنتی اکسیدان ضمن اکسیداسیون لیپوپروتئینهای با دانسیته کم (LDL) رگهای خونی را از آسیبهای ناشی از آن حفظ می کند.

۹- پیشگیری از سرطانطبق مطالعات انجام شده مصرف سلنیوم در پیشگیری از سرطان اثرات مثبتی را نشان داده است. مکمل های سلنیوم خطر سرطان ریه را تا ۴۶%، سرطان کولون راتا ۵۸% و سرطان پرو ستات را تا ۶۳% و تمام انواع سرطانها را ۳۷%کاهش می دهد. همچنین میزان مرگ و میر ناشی از سرطان را تا ۵۰% کاهش می دهد.

۱۰- نقش کلیدی عنصر سلنیوم در کار غده تیروئیدپژوهشکده بین‌المللى دانشگاه برلین در آلمان، مدتى است که مشغول تحقیق بر روى عوامل موثر در بروز کم‌ کارى غده تیروئید است. این گروه در آخرین مقاله خود در سال ۲۰۰۵ میلادی عنوان می‌کند که کم کاری غده تیروئید پیامد یک اختلال ژنتیکی است. در این تحقیق چهار کودک از دو خانواده متفاوت و از دو نقطه مختلف دنیا بررسى شده‌اند. دو کودک از خانواده‌اى در عربستان سعودى و دو کودک از خانوده‌اى در ایرلند. این کودکان همگی مبتلا به کم کاری تیروئید بوده‌اند. بررسی و تحقیق ژنتیکی که روی این کودکان انجام گرفته است نشان می‌دهد یک اشکال ژنتیکى میان این کودکان مشترک است. این اشکال کوچک ژنتیکى سبب مى‌شود که میزان عنصر سلنیوم در خون کاهش یابد و این کمبود با کم کار شدن غده تیروئید ارتباط مستقیم دارد.