در شرایطی که آفت، جان نیمی از جنگل‌های بلوط زاگرس را گرفت در جنگل‌های شمشاد البرز نیز بیماری قارچی بلایت آنچنان سریع پیشروی می‌کند که مرز نابودی را به ٢٠‌هزار هکتار رسانده است و شاید به چندین برابر این میزان هم برسد.

به گزارش زیست آنلاین مصطفی کیاکجوری، معاونت برنامه‌ریزی سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور خبر از نابودی ٢٠‌هزار هکتاری جنگل‌های شمشاد البرز در شمال ایران داد. طبق آمار ارایه شده توسط این مقام مسئول بیماری قارچی بلایت شمشاد که چند‌سال پیش از جنگل‌های گیلان شروع شده بود، اینک به جنگل‌های مازندران رسیده است. وی اظهار داشت: این بیماری از ۳‌سال پیش شدت گرفت و فقط هم مختص به درختان شمشاد است. مقابله با آن نیز بسیار دشوار است. زیرا امکان استفاده از سم‌پاشی نیست و باید به سمت مبارزه مکانیکی و بیولوژیکی و قطع نهال‌های آلوده و استفاده از آتش‌افکن‌ها رفت.

 این روش‌ها هم بسیار سخت است و اصولا راه مقابله با این بیماری دشوار است، چون وزش یک باد ملایم هم می‌تواند قارچ‌ها را به نقاط دیگر منتقل کند. این قارچ اگرچه برای حیوانات و گیاهان دیگر مضر نیست اما با نشستن به بدن حیوانات می‌تواند به مناطق دیگر هم منتقل شود. وی درمقابل به اقدامات انجام شده سازمان جنگل‌ها درمقابله با این بیماری اذعان کرد: اگر نیاز باشد باید جنگل‌های شمشاد را تخریب و مجددا احیا کرد. احیای جنگل‌ها باید توسط جمع‌کردن بذور انجام شود که حتی همین مورد هم دشوار است چون بذور هم به راحتی آلوده می‌شوند. به هرحال کار سختی پیش روی ما است و مقابله با این شیوع گسترده این بیماری هم به همین راحتی‌ها نیست و نیاز به امکانات پیشرفته مکانیکی دارد.  بیماری بلایت یا آتشک در شمشاد از مناطق آمریکایی به ایران آمده و پیش از این در قاره اروپا و بعضی از کشورهای آسیایی نیز دیده شده است. طبق پیش‌بینی ‌هادی کیادلیری، رئیس انجمن جنگلبانی ایران احتمالا ۵٠‌ هزار هکتار از توده‌های شمشاد در جنگل‌های شمشاد با سرعتی بالا خشک خواهند شد.اوایل سال گذشته بود که یکی از کارشناسان گیاه‌پزشکی اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری مازندران به خبرگزاری تسنیم گفته بود که بیماری قارچی خشکیدگی شمشاد در جنگل‌های حوزه تجن و تالار قائمشهر شیوع یافته است. با این حال این روند با شدت همچنان ادامه دارد و سازمان‌های مربوطه نتوانسته‌اند جلوی پیشروی این بیماری مهلک را بگیرند. به طوری‌که اکنون خطر انقراض ذخیره‌گاه خیبوس را که یکی از مهم‌ترین و بزرگترین ذخیره‌گاه‌های شمشاد جهان محسوب می‌شود، تهدید می‌کند.  پیش از این اما ‌هادی کیادلیری به مسئولان هشدار داده بود که با اختصاص اعتبارات بیشتر پیش از وقوع فاجعه، فکری برای پیشگیری از صدمات جبران‌ناپذیر کنند. هشداری که البته ظاهرا گوش شنوایی نیافت و بنا به اعتقاد کیادلیری به دلیل سهل‌انگاری مسئولان اکنون جنگل‌های شمال ایران که دارای گونه‌های نادر گیاهی در دنیا و متعلق به تاریخ بشریت هستند درخطر نابودی و انقراض قرار گرفته‌اند. خطر انقراض البته فقط مختص به شمشاد‌های شمال ایران نیست که بسیاری از گونه‌های گیاهی در جنگل‌های کل ایران با خطرات مشابهی دست به گریبان هستند. به طوری‌که سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور اینک دست یاری به سوی سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) دراز کرده و اوایل این ماه گروهی از کارشناسان این سازمان به ایران سفر کردند و پس از ١٠ روز اقامت و بازدید از جنگل‌های گیلان، مازندران، فارس، ایلام، لرستان و کرمانشاه بیماری بلوط‌های زاگرس و شمشادهای البر را از نزدیک دیدند. به گزارش مهر، پروفسور مولینا، سرپرست این گروه گفته بود که چرای بی‌رویه دام، بهره‌برداری از جنگل‌ها برای تولید زغال و سوخت، وجود ریزگردهای دوره‌ای، تبدیل اراضی جنگلی به اراضی کشاورزی، شخم زیر اشکوب برای خودکفایی در تولید گندم و عبور خط لوله گاز، نفت و آب ازجمله عواملی هستند که تأثیرات منفی روی جنگل‌های ایران داشته است.  خانم شیروما، رئیس بخش گیاه‌پزشکی فائو هم درباره جنگل‌های گیلان و مازندران گفته بود: برای مدیریت بیماری درختان شمشاد ٣اقدام پیشگیری، درمان و احیا نیاز است. پیشگیری برای مناطقی است که هنوز بیماری در آن سرایت نکرده و درمان برای مناطقی است که تازه به این بیماری مبتلا شده و احیا برای منطقه‌ای است که تحت‌تأثیر بیماری قرار دارد.  اما آیا این ٣ اقدام انجام شده است؟ ظاهرا تعداد معدودی از درختان و توده‌های شمشاد به علل ناشناخته در مقابل این قارچ مقاومت نشان داده‌اند و هم‌اکنون سالم هستند که می‌بایست روی این درختان بررسی‌های بیشتری انجام شود. راه دیگر جمع‌آوری بذرها است تا با حفاظت و کاشت آنها درختان شمشاد احیا شوند و اما بزرگترین کار و اولین اقدامی که باید انجام شود، جلوگیری از شیوع این بیماری است که البته امید چندانی به آن نمی‌رود و اگر همین روند ادامه یابد، بیماری‌ای که از غرب جنگل‌های گیلان در آستارا و تالش شروع شد به‌زودی به شرق جنگل‌های استان گلستان هم خواهد رسید. منبع :گیلان فردا