گروه اقتصاد سبز- امروزه کلان شهرهای کشور با دو معضل جدی آلودگی هوا و درآمدهای پایدار رو به رو هستند که بنا به اعتقاد کارشناسان قیمت گذاری زیست محیطی شاید به تواند راهکار مناسبی برای برون رفت از این دو معضل محسوب شود، چرا که تجربه نشان داده است انواع مختلف مالیات نه تنها از گذشته تا به امروز به عنوان یک منبع درآمد قابل اطمینان، مورد استفاده قرار می گیرد بلکه می تواند در قالب اهرم مناسب برای کنترل ایفای نقش کند، لذا به علت پر تنش بودن و ایجاد اختلالات مالیات برخی از فعالان حوزه اقتصادی بر آن شدند
گفتنی است مالیات سبز برای اولین بار، توسط اقتصاددانی به نام پیگو در حدود هشتاد سال قبل با تاکید بر اخذ مالیات از عوامل ایجاد آلودگی و تخریب منافع طبیعی ارائه شد و وضع این پایه مالیاتی در راستای اصلاح نظام مالیاتی کشورهای توسعه یافته بیش از سی سال است که در این کشورها وضع و اجرا شده است. با توجه به اینکه این پایه مالیاتی دارای اهداف کمک به محیط زیست و همچنین افزایش یا حداقل حفظ سطح درآمدهای مالیاتی است، متاسفانه هنوز در کشور نتوانسته به طور کامل به مرحله اجرا در بیاید هر چند طی سال های گذشته فعالیت هایی برای گنجاندن مالیات سبز به عنوان یک ماده قانونی در بازنگری قوانین مالیات های مستقیم و نظام مالیات ارزش افزوده در کشور آغاز شده است اما با اندکی تعمق در مورد این فعالیت ها ، می توان دریافت که در مرحله اول اقدامات انجام شده بر اصول علمی و منطق نظری مربوط به مالیات سبز استوار نیست و در مرحله بعدی نیز بیش از آنکه هدف از طراحی آن کمک به حفاظت محیط زیست باشد ، ایجاد درآمد های بیشتر برای دولت است که در صورت تداوم انحراف از مسیر اصلی در نهایت نه تنها به نفع محیط زیست نیست بلکه ممکن است به فرار های مالیاتی و دفع زیر زمینی پسماندهای آلاینده توسط شرکت های متخلف نیز بیانجامد.
این در حالی است که بنا به اعتقاد کارشناسان مالیاتی، اخذ مالیات سبز می تواند تا حد چشمگیری اثر اختلال زایی مالیات های دیگر را کاهش دهد و همچنین برای کشوری مثل ایران که آلودگی هوا جزو معضلات اصلی آن است، می تواند منجر به کاهش آلودگی هوا و یا کاهش تخریب محیط زیست شود، به طور کلی مالیات های زیست محیطی یا مالیات های سبز یکی از ابزارهای قدیمی اقتصاد در حفظ محیط زیست به شمار می آید که سابقه اجرای آن در کشورهای مختلف بسیار طولانی می باشد، اما متاسفانه در ایران هنوز وجه کمک به کاهش آلودگی به طور کامل تبیین نشده است.
همان گونه که می دانیم مالیات سبز بر پایه هزینه اعمال می شود، لذا این مقوله دارای گستردگی زیاد و همچنین کسب درآمد مناسب می باشد تا جایی که این دو شاخصه توانسته جانشین سایر پایه های مالیاتی نیز شود که البته دلیل این ادعا را می توان در کاهش آلودگی هوا و ایجاد درآمد پایدار در کشورهای که اقدام به اخذ مالیات سبز جستجو کرد.
بدیهی است اخذ مالیات سبز در کشورهای مختلف با انگیزه های گوناگونی صورت می گیرد به عنوان مثال هدف برخی از کشورها از اخذ مالیات سبز پیوستن به پیمان های بین المللی مانند کیوتو، برخی دیگر با هدف اصلاح زیرساخت های زیست محیطی ملی خود و برخی نیز با هدف ایجاد درآمد زایی پایدار اقدام به وضع این نوع از مالیات ها می کنند.
باید توجه داشت که یکی از اهداف اقتصاد محیط زیست سعی بر حفظ محیط زیست و انجام فعالیتهای اقتصادی بدون تخریب محیط زیست است که البته اقتصاد این کار را به کمک ابزارها و تئوریهای اقتصادی انجام میدهد. با این استدلال بحث مالیات سبز در اقتصاد قوت میگیرد، چرا که مالیات های زیست محیطی یا مالیات های سبز همواره به عنوان یک ابزار اقتصادی قدیمی در حفظ محیط زیست همچنان از قدرت و ارزش ذاتی بالایی برخوردار است. ابزاری که در بسیاری از کشورهای جهان ، به عنوان سدی در مقابل انتشار آلاینده های بیش از حد بهینه اجتماعی میشود.
آنچه مسلم است میزان آلایندگی واحد های تولیدی، جزو هزینه های محسوب می شود که شرکت ها بر جامعه تحمیل می کنند از این رو تا زمانی که این هزینهها محاسبه و پرداخت نشود،کسی نیز درصدد کاستن و یا به حداقل رساندن آن نخواهد بود، به عبارت ساده تر دیگر تولیدکننده با این مساله به مانند سایر هزینههای داخلی نگاه نخواهد کرد.
جالب است بدانیم که اهمیت مالیات سبز زمانی بیشتر جلوه می کند که علاوه بر حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی با سلامتی انسان ها رابطه مستقیم پیدا می کند از این رو انتظار می رود برای اجرای مالیات سبز بسترهای لازم هر چه سریعتر فراهم شود
در پایان باید متذکر شد که یکی از اهداف اصلی اخذ مالیات سبز حفظ و گسترش محیط زیست و همچنین انجام اقدامات علمی مناسب در این راستا است؛ بهعبارتدیگر منابع درآمدی مالیات سبز دوباره فعالیتهای به شکل یارانه برای حفاظت از محیط زیست باز توزیع خواهد شد.
گفتنی است مالیات سبز برای اولین بار، توسط اقتصاددانی به نام پیگو در حدود هشتاد سال قبل با تاکید بر اخذ مالیات از عوامل ایجاد آلودگی و تخریب منافع طبیعی ارائه شد و وضع این پایه مالیاتی در راستای اصلاح نظام مالیاتی کشورهای توسعه یافته بیش از سی سال است که در این کشورها وضع و اجرا شده است. با توجه به اینکه این پایه مالیاتی دارای اهداف کمک به محیط زیست و همچنین افزایش یا حداقل حفظ سطح درآمدهای مالیاتی است، متاسفانه هنوز در کشور نتوانسته به طور کامل به مرحله اجرا در بیاید هر چند طی سال های گذشته فعالیت هایی برای گنجاندن مالیات سبز به عنوان یک ماده قانونی در بازنگری قوانین مالیات های مستقیم و نظام مالیات ارزش افزوده در کشور آغاز شده است اما با اندکی تعمق در مورد این فعالیت ها ، می توان دریافت که در مرحله اول اقدامات انجام شده بر اصول علمی و منطق نظری مربوط به مالیات سبز استوار نیست و در مرحله بعدی نیز بیش از آنکه هدف از طراحی آن کمک به حفاظت محیط زیست باشد ، ایجاد درآمد های بیشتر برای دولت است که در صورت تداوم انحراف از مسیر اصلی در نهایت نه تنها به نفع محیط زیست نیست بلکه ممکن است به فرار های مالیاتی و دفع زیر زمینی پسماندهای آلاینده توسط شرکت های متخلف نیز بیانجامد.
این در حالی است که بنا به اعتقاد کارشناسان مالیاتی، اخذ مالیات سبز می تواند تا حد چشمگیری اثر اختلال زایی مالیات های دیگر را کاهش دهد و همچنین برای کشوری مثل ایران که آلودگی هوا جزو معضلات اصلی آن است، می تواند منجر به کاهش آلودگی هوا و یا کاهش تخریب محیط زیست شود، به طور کلی مالیات های زیست محیطی یا مالیات های سبز یکی از ابزارهای قدیمی اقتصاد در حفظ محیط زیست به شمار می آید که سابقه اجرای آن در کشورهای مختلف بسیار طولانی می باشد، اما متاسفانه در ایران هنوز وجه کمک به کاهش آلودگی به طور کامل تبیین نشده است.
همان گونه که می دانیم مالیات سبز بر پایه هزینه اعمال می شود، لذا این مقوله دارای گستردگی زیاد و همچنین کسب درآمد مناسب می باشد تا جایی که این دو شاخصه توانسته جانشین سایر پایه های مالیاتی نیز شود که البته دلیل این ادعا را می توان در کاهش آلودگی هوا و ایجاد درآمد پایدار در کشورهای که اقدام به اخذ مالیات سبز جستجو کرد.
بدیهی است اخذ مالیات سبز در کشورهای مختلف با انگیزه های گوناگونی صورت می گیرد به عنوان مثال هدف برخی از کشورها از اخذ مالیات سبز پیوستن به پیمان های بین المللی مانند کیوتو، برخی دیگر با هدف اصلاح زیرساخت های زیست محیطی ملی خود و برخی نیز با هدف ایجاد درآمد زایی پایدار اقدام به وضع این نوع از مالیات ها می کنند.
باید توجه داشت که یکی از اهداف اقتصاد محیط زیست سعی بر حفظ محیط زیست و انجام فعالیتهای اقتصادی بدون تخریب محیط زیست است که البته اقتصاد این کار را به کمک ابزارها و تئوریهای اقتصادی انجام میدهد. با این استدلال بحث مالیات سبز در اقتصاد قوت میگیرد، چرا که مالیات های زیست محیطی یا مالیات های سبز همواره به عنوان یک ابزار اقتصادی قدیمی در حفظ محیط زیست همچنان از قدرت و ارزش ذاتی بالایی برخوردار است. ابزاری که در بسیاری از کشورهای جهان ، به عنوان سدی در مقابل انتشار آلاینده های بیش از حد بهینه اجتماعی میشود.
آنچه مسلم است میزان آلایندگی واحد های تولیدی، جزو هزینه های محسوب می شود که شرکت ها بر جامعه تحمیل می کنند از این رو تا زمانی که این هزینهها محاسبه و پرداخت نشود،کسی نیز درصدد کاستن و یا به حداقل رساندن آن نخواهد بود، به عبارت ساده تر دیگر تولیدکننده با این مساله به مانند سایر هزینههای داخلی نگاه نخواهد کرد.
جالب است بدانیم که اهمیت مالیات سبز زمانی بیشتر جلوه می کند که علاوه بر حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی با سلامتی انسان ها رابطه مستقیم پیدا می کند از این رو انتظار می رود برای اجرای مالیات سبز بسترهای لازم هر چه سریعتر فراهم شود
در پایان باید متذکر شد که یکی از اهداف اصلی اخذ مالیات سبز حفظ و گسترش محیط زیست و همچنین انجام اقدامات علمی مناسب در این راستا است؛ بهعبارتدیگر منابع درآمدی مالیات سبز دوباره فعالیتهای به شکل یارانه برای حفاظت از محیط زیست باز توزیع خواهد شد.