سودجویان برای اینکه باغات و یا اراضی کشاورزی خود را برای مساحتی هرچند کم و ناچیز گسترش دهند ، پوشش های گیاهی زیستگاه ها را به دامان آتش می سپراند، اما غافل از اینکه دود این سودجویی عاقبت در چشم خودشان خواهد رفت.

به گزارش زیست آنلاین به نقل از خبرگزاری مهر: سودجویان برای اینکه باغات و یا اراضی کشاورزی خود را برای مساحتی هرچند کم و ناچیز گسترش دهند ، پوشش های گیاهی زیستگاه ها را به دامان آتش می سپراند، اما غافل از اینکه دود این سودجویی عاقبت در چشم خودشان خواهد رفت.

 طی ماه های اخیر روند آتش زدن عرصه های زیست محیطی و منابع طبیعی استان فارس رشد فزاینده ای داشته است. قسمتی از این حریقها ناشی از سهل انگاری و قسمت دیگری به خاطر سودجویی عده ای برای کسب زمین برای گسترش باغات و مزارع خود است.

این سودجویی باعث شده درختان، پوششهای گیاهی و زیستگاه ها نابود شود. غافل از اینکه عاقبت سیلی که زمانی به خاطر وجود این درختان فروکش می کرد، این بار اگر جاری شود خودشان و اعضای خانواده شان را در خطر جدی قرار خواهد داد.

روز گذشته نیز منطقه جنگلهای و عرصه های زیست محیطی ارژن در شهرستان کازرون فارس طعمه حریق شد.

منطقه حفاظت شده ارژن و پریشان در بخش جنوبی رشته کوههای زاگرس و در ۶۰ کیلومتری شیراز قرار دارد.

بلندترین ارتفاعات این منطقه رویشگاه سرو کوهی است. کمی پایین تر از قله، جنگل بلوط شروع شده و بخش عمده منطقه را تا دشت برم می پوشاند.

این منطقه در سال ۱۳۵۱ با وسعت ۱۹۱ هزار هکتار به عنوان پارک بین المللی انتخاب و در سال ۱۳۵۳ با وسعت ۶۵ هزار هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده معرفی شد.

در منطقه حفاظت شده ارژن تالاب ارژن نیز واقع شده است. شکل گیری اکوسیستمهای مختلف در محدوده زیستکره ارژن و پریشان، وجود ارتفاعات چاه برفی و پوشش جنگلی انبوه در منطقه، زیستگاههای متنوعی را ایجاد کرده است. اگرچه گونه های ارزشمندی نظیر شیرایرانی و آهو در این منطقه منقرض شده اند اما تنوع گونه های جانوری به خصوص پرندگان مهاجر که در این منطقه زادآوری کرده اند و وجود ۴۸ گونه پستاندار که ۱۱ گونه آن در فهرست سرخ و شش گونه آن که در کنوانسیون قید شده نشان از تنوع زیستی بالا و ارزشهای غیرقابل انکار این منطقه دارد.

از مهمترین گونه های منطقه حفاظت شده ارژن می توان به خرس قهوه ای، پلنگ، گراز، گربه وحشی، سنجاب ایرانی، گوزن زرد ایرانی، پلیکان پا خاکستری، آنقوت، کفچه نوک، غاز خاکستری و... اشاره کرد.

۴۰۷ گونه گیاهی در ۱۱ واحد رویشی مختلف و ۳۶ گونه از گیاهان منطقه ارژن که در فهرست سرخ قرار دارند نشان از تنوع گیاهی و ارزشهای گیاهی منطقه دارد.

دبیر موسسه ۱۳ فروردین در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: طی چند سال اخیر با خشک شدن تالابها، عبور جاده کازرون و گسترش زمینهای کشاورزی در ارطاف کوه های منطقه باعث شده که حیات تمام زیستگاه های منطقه و همچنین گونه های گیاهی و جانوری به خطر بیفتد.

آتش سوزی روز گذشته ارژن

علی اکبر کاظمینی با انتقاد از وضعیت آتش سوزی در این منطقه اظهار داشت: متاسفانه آتش سوزیهای اخیر در مناطق حفاظت شده استان از جمله منطقه ارژن و بمو مشکلاتی را برای حیات وحش استان به وجود آورده است.

وی ادامه داد: در آتش سوزی که چندی قبل در پارک ملی بمو شاهد بودیم تعداد زیادی کبک از بین رفت اما با این وجود این امر درس عبرت نشد به گونه ای که آتش سوزی این بار در منطقه ارژن باعث به خطر افتادن جان حیات وحش این منطقه شد.

این فعال حوزه محیط زیست افزود: با توجه به اینکه منطقه دشت ارژن محل زندگی گوزن زرد ایرانی بوده و علاوه بر این امکان وجود خرس، پلنگ و گراز نیز در این منطقه وجود دارد، از این رو آتش سوزی منطقه می تواند حیات آنها را با مشکل روبه رو کند.

وی با تاکید بر اینکه شرایط اکولوژی برای حیات این گونه ها بسیار مهم است، گفت: طی چند مدت اخیر با افزایش باغات، عبور جاده و... شرایطی فراهم شده که زیستگاه این حیات وحش به گونه ای کوچک شده که خطراتی را به همراه دارد.

کاظمینی با اشاره به آتش سوزیها نیز اظهار داشت: متاسفانه علاوه بر کوچک شدن زیستگاه، با وقوع این آتش سوزیها در حال حاضر شرایط برای حیات این گونه ها ناامن شده است.

وی با اشاره به وجود ردپای پلنگ و خرس در منطقه حفاظت شده ارژن افزود: علاوه بر این به دلیل مشکلات مذکور هم اکنون تعداد پرندگان شکاری و همچنین دیگر گونه ها از جمله کبک در منطقه بسیار کم شده که این امر ناشی از امن نبودن منطقه برای گونه هاست.

دبیر موسسه ۱۳ فروردین با اشاره به مشاهده گراز در بین پوششهای گیاهی منطقه گفت: به غیر از این مشکلات یک چشمه در منطقه وجود دارد که این چشمه نیز به دلیل آتش سوزیها در معرض خطر قرار گرفته از این رو با وجود اینکه گونه هایی که در این منطقه زندگی می کنند نیاز به آب دارند اما بازهم امکان از بین رفتن چشمه وجود دارد.

وی با اشاره به ویلا و ساختمان سازی در منطقه دشت ارژن بیان کرد: متاسفانه طی چند سال اخیر این امر در منطقه به شدت گسترش یافته و مشکلاتی را به همراه داشته است.

این فعال محیط زیست در خصوص مشکلات محل زندگی گوزن ایرانی گفت: عدم نظارت کافی در سالهای اخیر موجب تعرض بیش از پیش به حریم جنگلها شده به گونه ای که میزان زیادی به باغ و ویلا تبدیل شده است.

کاظمینی با تاکید بر لزوم فعالیت محیط زیست و منابع طبیعی برای تعیین مستثنیات اظهار داشت: در این خصوص ضروری است که افراد خاطی شناسایی و با تشکیل پرونده به دستگاه قضایی معرفی شوند.

وی با اشاره به اینکه این آتش سوزیها عمدی است، گفت: متاسفانه برخی افراد سودجو با آتش زدن منطقه قصد افزایش زمینهای خود و تبدیل آن به باغ و ویلا را دارند.

این فعال حوزه محیط زیست با تاکید بر لزوم تهیه نقشه های محیط زیست در این منطقه گفت: در این راستا ضروری است که برای جلوگیری از تصاحب عرصه ها نقشه های مربوط به منطقه و جنگلها تهیه شود.

وی با اشاره به از بین رفتم میزان زیادی از پوششهای گیاهی منطقه بیان کرد: متاسفانه منطقه حفاظت شده ارژن از جمله مناطقی است که بارندگی در آن مناسب نیست از این رو امکان جایگزین شدن پوششها وجود ندارد.

زیستگاه های حیات وحش در حال تبدیل به جزیره ای شدن

در این خصوص مدیر کل محیط زیست فارس اعتقاد  دارند که تخریب عرصه های زیست محیطی و طبیعی نه تنها باعث نابوی ارزشهای آن می شود بلکه در نهایت امر دود این اتفاقات در چشم بومیان همان مناطق خواهد  رفت.

وی در این خصوص به این موضوع اشاره کرد که یکی از کارکردهای پوشش های گیاهی جلوگیری از جاری شدن سیل در مواقع جاری شدن سیل است و زمانی که در ختان قطع شود، خطرات ناشی از سیلاب متوجه فرزندان خود آنهایی می شود که پشش گیاهی منطقه را به خاطر سودجویی از بین برده اند.

کاظمینی با اشاره به جزیره ای شدن زیستگاه حیات وحش در این منطقه گفت: به دلیل تعرضات افراد سودجو هم اکنون منطقه به جزیره ای کوچک تبدیل شده که زندگی برای حیات وحش را با مشکل روبه رو کرده است.

وی با اشاره به اینکه اصل حیات وحش زیستگاه آنهاست، گفت: اگر زیستگاه حیات وحش از بین رود شرایط برای زندگی و زادآوری گونه ها دشوار شده و به مرور زمان از بین می روند.

این فعال حوزه محیط زیست ادامه داد: تابستان امسال عرصه های محیط زیست و منابع طبیعی به دلیل آتش سوزیهای گسترده خسارات جبران ناپذیری دیدند از این رو ضروری است که برای سال آینده تدابیر پیشگیرانه اتخاذ شود در غیر این صورت با ادامه این روند دیگر گونه ای باقی نخواهد ماند.

در این خصوص مدیر کل محیط زیست استان فارس به خبرنگار مهر گفت: آتش سوزی در عرصه های محیط زیست اثراتی بر روی عرصه ها هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستقیم دارد.

حسینعلی ابراهیمی کارنامی با اشاره به از بین رفتن پوششهای گیاهی اظهار داشت: وجود پوششهای گیاهی در جلوگیری از سیل، رانش زمین، تولید اکسیژن، مقابله با گرد و غبار و... موثر است.

وی به گوشه ای از ارزشهای گیاهان دارویی اشاره کرد و افزود: وجود گیاهان دارویی از جمله بنه، بادام زمینی و ... دارای ارزش اقتصادی است که با از بین رفتن آنها مشکلاتی نیز در این حوزه ایجاد می شود.

مدیر کل محیط زیست استان فارس با اشاره به تغییرات اقلیمی گفت: با توجه به گرم شدن کره زمین و تغییرات اقلیمی، این پوششهای گیاهی می تواند از ایجاد پاره ای مشکلات مانند ایجاد گرد و غبار جلوگیری کند.

وی با بیان اینکه پوششهای گیاهی در جلوگیری از آلودگی محیط زیست موثر هستند، افزود: علاوه بر این احتراق پوششهای گیاهی در تشدید آلودگی هوا و از بین رفتن زیستگاه نیز تاثیرات زیادی دارد زیرا در برخی از این آتش سوزیها لانه های پرندگان یا حتی گونه هایی از جوندگان و خزندگان نیز از بین می روند.

ابراهیمی کارنامی گفت: علاوه براین امکان ترک زیستگاه از سوی برخی از گونه های حیات وحش وجود داردو حتی ممکن است این گونه ها به زیستگاه هایی که برای آنها امن نیست رفته و شکار شوند.

وی با اشاره به اینکه پوششهای گیاهی در میکروارگانیزم خاک موثر هستند، تاکید کرد: در این آتش سوزیها احتمال از بین رفتن کرمهای خاکی و... نیز وجود دارد.

مدیر کل محیط زیست استان فارس با بیان اینکه بسیاری از این آتش سوزیها ناشی از بی احتیاطی و سهل انگاری مردم است، گفت: همچنین برخی افراد سودجو اقدام به آتش زدن عرصه ها به منظور تصاحب اراضی می کنند در صورتیکه از مشکلات ناشی از آن اطلاعی ندارند.

وی با انتقاد از جدا کردن برخی از اراضی از مثتسنیات گفت: در این خصوص طی چند سال اخیر اقداماتی صورت گرفته که به عنوان نمونه می توان به بکار گیری از فناوری نوین GIS به منظور مشخص کردند مرز مناطق اشاره کرد.

ابراهیمی کارنامی با اشاره به برخی اقدامات دیگر در این حوزه گفت: علاوه براین دوره هایی برای محیط بانان گذاشته شده تا متوجه شوند علاوه بر جلوگیری از شکار و صید رسالت دیگری به عنوان محیط بانی و جلوگیری از تخریب و تجاوز بر عهده دارند.

وی با اشاره به عزم جدی محیط زیست و منابع طبیعی و دیگر ارگانها برای خلع ید از اراضی ملی گفت: از سال ۸۴ تا ۸۸ میانگین سالیانه خلع ید اراضی در این استان ۹.۶ هکتار با هفت پرونده بوده که امروز این آمار به ۶۰ پرونده و ۳۰۰ هکتار خلع ید رسیده است.

کارنامی تاکید کرد: در محیط زیست فارس اراده، دانش و توان کافی برای رفع تصرف از اراضی ملی وجود دارد و با هماهنگی بین دستگاه های مربوطه نسبت به موضوع خلع ید به صورت جدی اقدام خواهد شد.

 به هر حال باغداران و کشاورزان باید به خاطر بسپارند برای یک متر زمین بیشتر زیستگاه های ارزشمند فارس نباید نابود شود تا سهم آیندگان از این عرصه ها فقط خاطره و عکس آن در کتابهای درسی نباشد.