سالی که آن را پشت سر گذاشتیم پر از چالش‌هایی بود که منابع طبیعی کشور را تحت‌تاثیر قرار داد. ماجرای طرح تنفس و موضوع وزارتخانه محیط زیست و منابع طبیعی ازجمله چالش‌هایی بود که قسمت عمده‌ای از بحث‌ها و نقد‌ها و تبادل افکار را در این سازمان به خود اختصاص می‌داد.

روزنامه سبزینه نوشت: در ماه‌های پایانی سال ۹۵ قرار شد تنفس جنگل‌ها با مطرح شدن در مجلس و تصویب آن در ماده ۴۸ برنامه ششم توسعه به مرحله اجرا در ‌آید و نقدها از موضوع اجرا شدن یا نشدن این طرح به چگونگی اجرای آن تغییر موضع داد؛ اما ماجرای ادغام دو سازمان محیط زیست و جنگل‌ها در یک سازمان منسجم موضوعی است که باید آن را در سال جاری دنبال کنیم.
خداکرم جلالی، رئیس سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور، با بیان این‌که سال گذشته این سازمان به غیر از موضوعات عمده با چالش‌های دیگر بسیاری روبه‌رو بود می‌گوید: سال گذشته با مشکلات زیادی روبه‌رو بودیم که شاید در ظاهر بزرگ نبودند؛ اما همین مشکلات جزیی جنگل را با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو می‌کرد؛ به‌عنوان مثال استفاده از هیزم و بوته‌های جنگل به‌عنوان سوخت که باید سعی کنیم سوخت جایگزین با تکیه بر سوخت‌های فسیلی و انرژی خورشیدی و پاک را به جای آن گسترش دهیم. هر چند در سال ۹۵ نیز در بخش‌هایی از مناطق حاشیه جنگل این اتفاق افتاد؛ چراکه همین مشکل جزیی رقم بهره‌برداری بالایی در جنگل را به‌دنبال دارد که تقریبا معادل ۸ میلیون مترمکعب است.

وی در ادامه می‌گوید: توسعه شهر‌ها و روستاها که باز محدودیت‌هایی را در سال گذشته برای منابع طبیعی ایجاد کرد و با توجه به سیاست‌هایی که در شورای عالی شهر‌سازی و معماری تصویب شد امید داریم تا بتوانیم با کمک این قوانین با مشکلات در این زمینه مقابله کنیم.

جلالی به موضوع زباله‌ها در جنگل اشاره و با تاکید بر این‌که این موضوع چالش بزرگی در سال گذشته ایجاد کرده، ادامه داد: بحث زباله‌هایی که در جنگل ریخته می‌شود از مهم‌ترین مشکلاتی بود که ما سال گذشته با آن روبه‌رو بودیم. آتش‌سوزی‌ها نیز ازجمله چالش‌هایی بود که سال گذشته با آن دست و پنجه نرم کردیم و به‌دلیل بی‌احتیاطی‌هایی که اغلب عامل انسانی در آن دخیل است شاهد آتش‌سوزی‌های گسترده بودیم. هرچند که باید گفت این بخش مورد توجه جدی قرار گرفت و اعتبار قابل توجهی نیز به آن اختصاص یافت. به هر حال امید داریم با ارتقای فرهنگ عمومی و کمک صدا و سیما و رسانه بتوانیم نقش موثری در تنویر افکار عمومی داشته باشیم. وی در ادامه افزود: بحث جلوگیری از ساخت و سازهای بی‌رویه و زمین‌خواری‌ها موضوعی بود که با ارتقای فرهنگ عمومی شاهد کاهش آن بودیم؛ اما باز همان در سال ۹۵ قابل توجه بود. باید مراقبت‌های بیش‌تری در این زمینه وجود داشته باشد و قوانین و پیگیری‌های قضایی با جدیت بیش‌تری دنبال شود.

رئیس سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور در ادامه می‌گوید: موضوع کنترل طرح‌های عمرانی، معدنی و گردشگری از عواملی است که می‌تواند آسیب‌رسان باشد و باید در سال جدید نظارت‌های بیش‌تری روی آن داشته باشیم دستگاه‌های مرتبط هم باید همکاری لازم را داشته باشند و با برنامه‌ریزی مدون کم‌ترین آسیب به عرصه‌ها در این حوزه‌ها وارد شود.

هادی کیادلیری، رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم و تحقیقات، نیز درباره اتفاقاتی که منابع طبیعی طی سال گذشته آن‌ها را پشت سر گذاشت می‌گوید: چالش‌هایی که سال گذشته با آن روبه‌رو بودیم کم نبودند. آفت شمشادها بسیاری از اراضی جنگلی را درگیر خود کرد. این آفت شمشادها را که از مهم‌ترین گونه‌های جنگلی به حساب می‌آیند دچار بیماری کرد و به‌سمت نابودی کشاند. البته هنوز از این آفت رها نشده‌ایم و امکان طغیان آن هر لحظه وجود دارد. این تنها آفتی بود که در شمال کشور دیده شد. درختان بلوط زاگرس هم گرفتار آفت شدند و تاغزارهایی که برای جلوگیری از طوفان و گرد و غبار کاشته شده بودند نیز از شر سوسک‌ها و آفت‌ها در امان نماندند.

کیادلیری در ادامه می‌گوید: بحث اراضی شیب‌دار نیز در سالی که گذشت به‌شدت مشکل‌ساز بود و موضوعی بود که نمی‌توان به‌سادگی از کنار آن گذشت. واگذاری اراضی شیب‌دار در سال گذشته می‌تواند باب زمین‌خواری‌های زیادی را باز کند و این موضوع می‌تواند بسیار خطرناک و مهلک باشد.

او با اشاره به اعتباراتی که در بخش‌های مختلف به منابع طبیعی اختصاص پیدا کرده است، می‌گوید: اتفاقات پشت سر هم و مشکلات آتش‌سوزی در جنگل‌ها نشان می‌داد اعتبارات در این بخش تامین نشده است و مدیریت برای حل آن با چالش و مشکل روبه‌رو بوده‌ است. تاخیر و تعلل‌ها در مدیریت‌ها عدم برنامه‌ای منظم برای حل مشکلات در کنار عوامل طبیعی، مانند خشک‌سالی‌ها و تغییرات جوی از مشکلاتی بود که در سال گذشته منابع طبیعی با آن دست و پنجه نرم می‌کرد.

کیادلیری با اشاره به این‌که طرح تنفس و تصویب آن در سال گذشته نقطه عطفی در کل تاریخ منابع طبیعی به حساب می‌آید، می‌گوید: قسمت اعظمی از بحث‌هایی که سال گذشته بین منتقدان و معتقدان رخ داد بر سر طرح تنفس بود که چالش‌هایی نیز ایجاد شد و ادامه هم خواهد داشت. در واقع بحث تنفس و لزومی که همه به آن رسیدند موضوعی بود که امید داریم دستاوردهای خوبی نیز به‌دنبال داشته باشد. اما برای رسیدن به نتیجه مطلوب اطلاعات درست هم لازم است و به نظر می‌رسد عملکرد ۵۰ ساله در منابع طبیعی را دستخوش تغییر قرار دهد. این‌ها در حالی رخ خواهد داد که دولت و منابع طبیعی جایگاه و ارزش آن را بدانند و در واقع به این موضوع به‌طور سمبولیک نگاه نکنند. بحث اعتباراتی هم که به این بخش اختصاص پیدا می‌کند بسیار با اهمیت است و اگر اعتبارات به همین شکل باشد این موضوع در حد شعار باقی می‌ماند و به نتیجه نخواهد رسید.

رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم و تحقیقات در ادامه می‌گوید: در سال گذشته موضوع ادغام وزارت منابع طبیعی و محیط زیست مطرح شد که این موضوع نیاز به تصمیم جدی دولت دارد. اما باید این موضوع را مدنظر داشت که هر تغییری نیاز به زیرساخت و مدیران توانایی دارد که بتوانند تلاش کنند تا قوانین را برگردانند و این در صورتی محقق می‌شود که آگاهی و اطلاعات گسترش پیدا کند و منابع طبیعی به‌عنوان دغذغه برای مردم و مدیران مطرح شود.