رئیس سازمان مدیریت بحران کشور پدیده ریزگردها را ناشی از تغییر اقلیم دانست و با بیان اینکه اعتبارات محدود و کار بسیار وسیع است، گفت: ما هر راهکار موثری را انجام می‌دهیم اما نگاه فرابخشی به این موضوع نیز بسیار مهم است.

دکتر اسماعیل نجار در سمینار آموزشی مقابله با سیلاب و ریزگردها که امروز، ۱۴ اردیبهشت‌ماه در اهواز برگزار شد، اظهار کرد: تغییر اقلیم واقعیتی است که باید آن را بپذیریم. افزایش گازهای گلخانه‌ای، سوراخ شدن لایه ازون و گرم شدن زمین تأثیرات زیادی بر کشور ما گذاشته که از اثرات آن، خشکسالی ممتد و به تبع آن برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی، کاهش آب قنات‌ها و همین پدیده ریزگردها است.

وی افزود: اکنون هزینه سنگینی برای رودخانه ارومیه می‌شود تا دوباره احیاء شود. همچنین دریاچه پریشان اکنون کاملا خشک شده و دیگر آبی در آن دیده نمی‌شود. من اکنون ریزگرد را به‌عنوان ابربحران ذکر کرده‌ام. 

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور ادامه داد: ریزگردها در خوزستان سلامت مردم را تهدید می‌کند، به طوری‌که ۲ هزار و ۶۰۰ نفر در مدت کوتاهی برای بیماری‌های تنفسی به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند؛ همچنین نشست ریزگردها بر روی درختان و محصولات دوپایه،مانع نشستن هاگ‌ها روی یکدیگر می‌شود که پیامدهای اقتصادی به بار می‌آورد. 

نجار عنوان کرد: اغلب کارشناسان معتقدند که منشاء ریزگردها خارجی است. اکنون سد ترکیه بر روی رودخانه دجله و فرات موجب شده که ۴۸ میلیارد مترمکعب آب ذخیره شود. حجم این آب برابر ۵۰ درصد آب تجدیدشونده کشور ما است که وارد عراق می‌شد. کشورهای دیگر پدیده ریزگردها را در اولویت کاری خود قرار نداده‌اند، اما ما کارهای زیادی در زمینه بین‌المللی انجام دادیم و تلاش کردیم اجماع جهانی درباره این پدیده ایجاد شود که امیدواریم این تلاش‌ها نتیجه‌بخش باشد.

وی با بیان اینکه برای منشاء داخلی ریزگردها اقدامات خوبی انجام شده و دولت توجه جدی نشان داده است، گفت: در چند ماه اخیر مسئولان و رئیس‌جمهور به استان سفر کردند؛ البته استان‌های دیگر هم با این مسأله درگیر هستند.

نجار تأکید کرد: بدون مشارکت مردم هیچ کاری میسر نیست. اگر بتوانیم در این زمینه اقتصاد مردم را بیش از گذشته به این امر گره بزنیم، بسیار تأثیرگذار خواهد بود. دولت هر چقدر بخواهد تلاش کند و امکانات بگذارد، بدون مشارکت مردم نتیجه مطلوب حاصل نخواهد شد.

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در خصوص مدیریت آب عنوان کرد: امروز نمی‌توانیم آب محدود موجود را به هر طریقی استفاده کنیم. کارشناسان معتقدند ۲۷ تا ۳۵ درصد آب موجود به‌عنوان آب شرب مصرف می‌شود. اکنون سالیانه سه میلیارد مترمکعب آب در بخش شرب، هفت میلیارد مترمکعب آب در بخش صنعت و ۱۰۰ میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی در کشور ما مصرف می‌شود.

نجار با اشاره به لزوم استفاده مکانیزه از آب، گفت: باید تمام تلاش ما این باشد که بتوانیم از واحد سطح برداشت لازم را داشته باشیم. وقتی یک کشاورز نمونه می‌تواند در واحد صدهکتار ، ۱۵ تن برداشت کند و میانگین برداشت ۵۰۰ کیلوگرم است، یعنی ۳۲ هکتار با یک هکتار برابری می‌کند. این امر باید مورد توجه قرار بگیرد. در تمام محصولات کشاورزی این معادله برقرار است و اگر این مشکل حل نشود، در آینده با مشکلات زیادی روبرو خواهیم شد. 

وی افزود: احیای سفره‌های زیرزمینی چندان میسر نیست. فرو نشست‌ها و فروچاله‌ها در کشور گاهی به ۵۰ متر نیز می‌رسد و گاهی در کنار منازل مسکونی نیز اتفاق می‌افتد. در تهران از دامنه‌های کوه البرز آسفالت شده است که باعث شده آب باران به زمین نفوذ نکند؛ همچنین آب‌های زیرزمینی نیز برداشت شده‌اند و موجب شده است اکنون سالانه تهران ۴۷ سانتی‌متر فرونشست کند.

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، مرمت سفره‌های آب زیرزمینی را بعید دانست و گفت: اکنون کارشناسان به دنبال آب ژرف هستند. ما در این باره با وزارت نیرو صحبت کردیم تا این کار به‌صورت آزمایشی انجام شود و ببینیم محقق خواهد شد، یا خیر.

نجار گفت: ما در کشور ۱۴۷ هزار کیلومتر رودخانه داریم که هفتاد هزار کیلومتر آن باید به فوریت لایروبی و رفع تصرف شود و محدوده آن‌ها مشخص شود.

وی با اشاره به سیلاب استان‌های آذربایجان گفت: اکنون در آذرشهر این استان، دوربرگردان ساخته‌اند اما در تهران مسیرها تماما مسیل هستند. رودخانه آذرشهر به دلیل احیای دریاچه ارومیه تا ۲۷ درصد لایروبی شده است.

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور با بیان اینکه اعتبارات محدود و کار بسیار وسیع است، خاطرنشان کرد: ما هر راهکار موثری را انجام می‌دهیم اما نگاه فرابخشی به این موضوع نیز بسیار مهم است. امیدواریم در این همایش راهکارهای عملیاتی‌تر و علمی‌تری برای حل این مشکلات ارائه شود.