کشور ایران، با پیشینه‌ای به‌قدمت تاریخ، سرشار از جاذبه‌هایی است که آن را همچون نگینی در پهنه گیتی، متمایز ساخته است. کشوری سرشار از دیدنی‌های طبیعی، باستانی، تاریخی، زیارتی و تفریحی که به لطف یزدان پاک و همت ایرانیان همیشه سرفراز در جهان جایگاه بالایی دارد، از شمال ایران تا جنوب از غرب ایران تا شرق، ذره‌ذره این خاک پاک دیدن دارد، این حرف به گزاف نیست؛ چراکه کشورمان این موضوع را در خود ثابت کرده است.

کشوری با پیشینه چندهزارساله از کوروش تا به امروز صفحه به صفحه منطقه‌ای زبیا در خود پدیدار کرده. این قلم فرسایی بیش‌تر به‌دلیل اهمیت موضوع گردشگری روستایی در ایران صورت پذیرفته و در پی ایجاد راهی برای عملیاتی ساختن این امر در کمترین زمان است. به هیچ عنوان نمی‌توانیم اهمیت موضوع را در یک یا چند سطر بیان کنیم؛ چراکه از هر منظر این مهم باید به‌طور دقیق و منظم مورد بررسی و کارشناسی قرار گیرد. با تثبیت شرایط سیاسی و اقتصادی در کشور می‌توان به یکی از مباحث مهم و اثرگذار بر رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال و توأمان توسعه روستایی در کشور امیدوار بود. بی‌شک امروزه صنعت گردشگری به‌عنوان مهم‌ترین صنعت جهان، رشد سریعی در توسعه اقتصادی جهان داشته که در نتیجه افزایش نرخ رشد سالانه در تولید ناخالص ملی در سطح جهان، صادرات، تجارت جهانی و خدمات، سهم گردشگران بین‌المللی در فعالیت اقتصادی جهان نیز به‌طور مداوم بالا رفته است.یکی از اثرات مهم اقتصادی این صنعت، رشد سریع اشتغال‌زایی است که در توسعه و گسترش فرصت‌های شغلی برای اقشار مختلف جامعه موثر بوده است. گرچه دولت‌های قبل تئوری‌های متعددی را در این‌خصوص بیان کرده‌اند؛ اما به‌دلایل گوناگون ازجمله عدم ثبات کامل سیاسی و اقتصادی در کشور به‌دلیل تحریم‌های ناعادلانه این موضوع دنبال نشد. آنچه در بیان این موضوع نقطه مثبت تلقی می‌شود وجود ساختارهای لازم برای اجرایی کردن این موضوع در ایران است؛ اما نیاز به تهیه و تدوین فرآیند مدیریت گردشگری روستایی در ایران موضوع کم اهمیتی نیست که بتوان به آسانی از کنار آن عبور کرد. نکته‌ای که در حال حاضر حائز اهمیت است اجرای این موضوع است که این پروژه یا به زبانی ساده این صنعت، باید توسط یک مجموعه مسلط یا تفاهم بین دو یا سه مجموعه که با مدیریتی مشارکتی با تلفیق اختیارات، امکانات و سرمایه بتوانند اقدام کنند، عملیاتی شود. در این بخش به اختصار مباحث تاثیرگذار و تاثیرپذیر در موضوع مورد بحث را ذکر می‌کنیم: 

الف: مباحث تاثیرگذار: منطقه جغرافیایی، اقلیم و تنوع آب و هوایی، فرهنگ و آداب و سنن، صنایع دستی، ساختارهای سکونتی، تغذیه، امنیت، ثبات سیاسی و اقتصادی، امکانات حمل و نقل (هوایی، زمینی، دریایی)، امکانات ارتباطی (پست، تلگراف، تلفن، اینترنت)، جمعیت، آموزش، و... . ب: مباحث تاثیرپذیر: رشد اشتغال، رشد اقتصادی منطقه و کشور، رشد فرهنگی منطقه و کشور، رشد اجتماعی منطقه و کشور، رشد حمل ونقل و شبکه‌های ارتباطی، رشد موضوع بهداشت در منطقه و کشور، تاثیر‌گذاری بر مباحث فرهنگی گردشگران و توسعه فرهنگ ایرانی و اسلامی و صدور آن به سایر کشورها و... .گردشگری روستایی در مناطق مختلف کشور اهمیت ویژه‌ای یافته و توسعه این نوع گردشگری وسیله‌ای برای رفاه جوامع محلی تلقی می‌شود. بررسی‌های «درک‌ هال» و «رابرت» در زمینه گردشگری روستایی نشان می‌دهد که گردشگری در مناطق روستایی ۱۰ تا ۲۰ درصد تمامی فعالیت‌های جهانگردی را شامل می‌شود. هزینه‌هایی که معمولا توسط یک نفر گردشگر صورت می‌گیرد، عبارت‌اند از: هزینه غذا، تفریح، محل اقامت، حمل و نقل داخلی، گشت‌ها و تورهای داخلی، پست و تلگراف و تلفن، به اضافه خرید کالاهای بومی و سوغات. این هزینه‌ها را گردشگر با ارزی که همراه آورده، انجام می‌دهد و در عمل مانند آن است که خدمات و کالاهای فوق به کشور متبوع گردشگر صادر شده باشد و چون این جریان دقیقا قابل محاسبه نیست؛ لذا به این جریان اقتصادی «صادرات نامرئی» گفته می‌شود. از این رو با بررسی آثار مستقیم گردشگری بر روی درآمد ملی می‌توان به این نتیجه رسید که مخارج گردشگران داخلی و خارجی در مجموع به افزایش درآمد ملی منجر می‌شود. در نتیجه لازم است با درایت و تفکری نو و نیز استفاده از تمامی ظرفیت‌های موجود کشور این صنعت (گردشگری روستایی) به‌گونه‌ای اجرایی شود که علاوه‌بر ایجاد اشتغال و درآمد، شؤونات و شخصیت گردشگران و توریست‌ها نیز به بهترین شکل حفظ شود تا بتوانیم به توسعه کشور کمک قابل قبولی کرده باشیم. الف: مباحث تاثیرگذار: منطقه جغرافیایی، اقلیم و تنوع آب و هوایی، فرهنگ و آداب و سنن، صنایع دستی، ساختارهای سکونتی، تغذیه، امنیت، ثبات سیاسی و اقتصادی، امکانات حمل و نقل (هوایی، زمینی، دریایی)، امکانات ارتباطی (پست، تلگراف، تلفن، اینترنت)، جمعیت، آموزش، و... . ب: مباحث تاثیرپذیر: رشد اشتغال، رشد اقتصادی منطقه و کشور، رشد فرهنگی منطقه و کشور، رشد اجتماعی منطقه و کشور، رشد حمل ونقل و شبکه‌های ارتباطی، رشد موضوع بهداشت در منطقه و کشور، تاثیر‌گذاری بر مباحث فرهنگی گردشگران و توسعه فرهنگ ایرانی و اسلامی و صدور آن به سایر کشورها و... .گردشگری روستایی در مناطق مختلف کشور اهمیت ویژه‌ای یافته و توسعه این نوع گردشگری وسیله‌ای برای رفاه جوامع محلی تلقی می‌شود. بررسی‌های «درک‌ هال» و «رابرت» در زمینه گردشگری روستایی نشان می‌دهد که گردشگری در مناطق روستایی ۱۰ تا ۲۰ درصد تمامی فعالیت‌های جهانگردی را شامل می‌شود.هزینه‌هایی که معمولا توسط یک نفر گردشگر صورت می‌گیرد، عبارت‌اند از: هزینه غذا، تفریح، محل اقامت، حمل و نقل داخلی، گشت‌ها و تورهای داخلی، پست و تلگراف و تلفن، به اضافه خرید کالاهای بومی و سوغات. این هزینه‌ها را گردشگر با ارزی که همراه آورده، انجام می‌دهد و در عمل مانند آن است که خدمات و کالاهای فوق به کشور متبوع گردشگر صادر شده باشد و چون این جریان دقیقا قابل محاسبه نیست؛ لذا به این جریان اقتصادی «صادرات نامرئی» گفته می‌شود. از این رو با بررسی آثار مستقیم گردشگری بر روی درآمد ملی می‌توان به این نتیجه رسید که مخارج گردشگران داخلی و خارجی در مجموع به افزایش درآمد ملی منجر می‌شود. در نتیجه لازم است با درایت و تفکری نو و نیز استفاده از تمامی ظرفیت‌های موجود کشور این صنعت (گردشگری روستایی) به‌گونه‌ای اجرایی شود که علاوه‌بر ایجاد اشتغال و درآمد، شؤونات و شخصیت گردشگران و توریست‌ها نیز به بهترین شکل حفظ شود تا بتوانیم به توسعه کشور کمک قابل قبولی کرده باشیم.   محمد جواد اورنگ