دستیابی به توسعه در روستاها و آن هم از نوع پایدار مستلزم توجه به ساختار تولیدی و زیربنای روستاهاست و در صورت اجرای صحیح اصول اقتصاد مقاومتی، نبض توسعه روستایی به درستی می تپد و توسعه متوازن که ضامن سلامت جامعه است به خوبی به پیش خواهد رفت.

دستیابی به توسعه پایدار و به تبع آن توسعه پایدار روستایی، یکی از اهداف اساسی در تمامی کشورهاست که مستلزم برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و مدیریت دقیق و کارآمد است.
دست‌یافتن به توسعه‌ای پایدار و متوازن که بتواند نیازهای جامعه محلی و روستانشینان را برآورده سازد و موجب رضایتمندی و رفاه عمومی شود، نیازمند داشتن برنامه و برنامه‌ریزی منطقه‌ای و مشارکتی است.
برنامه‌ریزی توسعه روستایی جزئی از برنامه‌های توسعه هر کشور محسوب می‌شود و بی‌شک یکی از وظایف برنامه‌ریزان روستایی، یافتن راه‌حل جهت عمران و توسعه نواحی روستایی است.
توزیع متعادل امکانات و خدمات‌رسانی بهینه به سکونتگاه‌های روستایی، عامل مهمی در توسعه، عمران و آبادانی روستاهاست ،در واقع توزیع عادلانه امکانات و ثمرات توسعه در میان اکثریت جمعیت، از خصیصه‌های مهم اقتصادی سالم و پویاست، بنابراین برنامه‌ریزان جهت تحقق این امر، سعی در کاهش نابرابری‌ها و عدم تعادل، از طریق تدوین و اجرای برنامه‌های متعدد محرومیت زدایی، توزیع متعادل و متوازن منابع و امکانات و خدمات‌رسانی و گسترش همه جانبه نتایج مثبت توسعه یافتگی، در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی و توسعه پایدار روستایی دارند.
در دولت یازدهم در زمینه توسعه روستایی اقدامات بسیار ارزنده ای انجام شده است که نشان از توجه این دولت به مناطق روستایی دارد و دراین خصوص و بیان بخشی از این اقدامات، گفت و گویی با معاون امور دهیاری های سازمان شهرداری ها ودهیاری انجام شده است که از نظر خواهد گذشت .

** تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در نواحی روستایی
معاون امور دهیاری ها سازمان شهرداری ها و دهیاری ها گفت : در دولت یازدهم، در راستای تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، رویکردها و راهبردهایی را در دستور کار برنامه‌ریزی‌ها و سیاستگذاری‌های خود در نواحی روستایی قرار داد.
سعید جندقیان افزود: تغییر رویکرد سازمانی در زمینه مدل توسعه روستایی با بهره‌گیری از تجارب جهانی،توجه ویژه به آموزش‌های تخصصی و توانمندسازی روستاییان برای راه‌اندازی کسب و کارهای جدید، دانش بنیان و توسعه کارآفرینی روستایی و توسعه مدیریت سرزمینی و اهتمام به توسعه متوازن عمران شهری و روستایی از جمله این رویکرد هاست.
وی ادامه داد : تشکیل هیات‌های اندیشه ورز در سطح ملی و محلی (روستا) با هدف بهره‌گیری از ظرفیت سرمایه‌های اجتماعی و اقتصادی در توسعه روستاها ،توجه ویژه به ابعاد اجتماعی و فرهنگی روستا همراه با توسعه اقتصادی،‌ تقویت مشارکت مردمی، ترویج و گسترش خودباوری روستاییان و برنامه‌ریزی برای توسعه گردشگری روستایی و برندسازی (نشان دارسازی )محصولات تولیدی روستا (هر روستا یک مقصد – هر مقصد یک محصول) و بهره گیری از ظرفیت دستگاه‌های اجرایی و انجام هماهنگی‌های بین دستگاهی با هدف توسعه مدیریت روستایی از دیگر راهبردهاست.
جندقیان اعلام کرد: به این منظور و در این راستا برنامه‌ریزی‌ لازم برای آسیب‌شناسی و شناسایی نقاط ضعف، قوت، تهدیدها و فرصت‌ها در حوزه روستایی انجام و اقدامات اجرایی در خصوص شناسایی ظرفیت‌های توسعه در روستاهای کشور، تشکیل بانک اطلاعاتی، تقسیم‌بندی روستاهای هدف بر اساس محورهای توسعه و پیگیری جدی از استانداری‌ها برای بهره‌گیری از ظرفیت دستگاه‌های ذی‌ربط استان برای رفع موانع موجود و ارایه خدمات فنی و مشاوره‌ای برای توسعه روستاهای کشور انجام شد.

*در دولت یازدهم ۴۳۴۵ مجوز تاسیس دهیاری صادر شد
وی در خصوص اقدامات انجام شده در تحقق مدیریت و کارآمد روستایی گفت: در دولت یازدهم ۴۳۴۵ مجوز تاسیس دهیاری صادر شده که در مجموع ۱۳درصد از تعداد کل دهیاری ها کشور در این دولت تاسیس شده است.
جندقیان افزود: از ابتدای فعالیت صدور مجوز تاسیس دهیاری‌ها تا زمان حاضر برای ۳۳ هزار و ۵۳۵ روستا واجد شرایط و متقاضی در سراسر کشور این مجوز صادر و ابلاغ شده است.
وی ادامه داد: به دنبال صدور این مجوز نیز فعالیت نهاد دهیاری با انتصاب دهیار، توسط شورای اسلامی روستا به صورت قانونی آغاز شده است و به این ترتیب بیش از ۸۷ درصد جمعیت روستایی کشور، تحت پوشش مدیریت و خدمات نهاد دهیاری قرار گرفته‌اند.
جندقیان اعلام کرد: فرآیند توسعه پوشش مدیریت روستایی در کشور و طی دولت یازدهم، نقطه‌ آغاز تحولات مدیریت روستایی در ایران است.

**تخصیص بیش از ۵۰هزار میلیارد ریال به دهیاری ها
این مسئول سازمان دهیاری ها و شهرداری ها اعلام کرد: درطول دولت یازدهم بیش از ۵۰ هزار میلیارد ریال اعتبار در طول دولت یازدهم به دهیاری ها اختصاص یافته است که معادل ۶۳ درصد ۸۰ هزار میلیارد ریال از مجموع اعتبارات تخصیص یافته به دهیاری های کشور از آغاز تاکنون است.
وی در ادامه در خصوص تحقق مدیریت مطلوب و کارآمد روستایی گفت : تدوین پیش نویس الحاق و اصلاح مواردی به قانون تاسیس دهیاری های خود کفا در روستاهای کشور و ارسال آن به هیات دولت برای سیر مراحل قانونی و راه اندازی سامانه اطلاعات جغرافیایی دهیاری ها و سامانه آمار اطلاعات روستاها و ثبت ۶۳ هزار رکورد در آمارنامه دهیاری ها و برگزاری جشنواره ملی طرح های برگزیده دهیاری ها و جشنواره طرح های برگزیده شرکت های تعاونی دهیاری ها از جمله این اقدامات است.

**ظرفیت توسعه روستایی ۳۷۴ روستا در سه استان کشور شناسایی شد
معاون امور روستایی سازمان شهرداری ها و دهیاری گفت: در راستای اقتصاد مقاومتی ظرفیت توسعه روستایی ۳۷۴روستا در آذربایجان شرقی ،لرستان و کرمان به عنوان استان های پایلوت شناسایی شد.
وی تصریح کرد: این ظرفیت های توسعه روستایی در ۳۷۴ روستا شامل ۱۰۹ روستا در لرستان، ۱۰۰روستا در آذربایجان شرقی و ۱۶۵ روستا در کرمان با محوریت کشاورزی، ‌صنعت و خدمات شناسایی شد.
وی ادامه داد: از ابتدای تاسیس نهاد دهیاری، هدف این بود که این نهاد به عنوان یک نهاد خودکفا باشد که در یک دهه گذشته به خودکفایی آن توجه شده است.
جندقیان تصریح کرد: در سال اقتصاد مقاومتی، مقوله خودکفا شدن نهاد دهیاری ها آغاز شد تا وابستگی آنها به منابع دولتی کاهش یابد و بتواند منابع درآمدی پایدار داشته باشند به این ترتیب این سه استان از سوی وزیر کشور معرفی تا در گام های بعدی به سایر استان ها نیز نشر پیدا کند.
وی اعلام کرد: در فاز نخست این ۳۷۴ روستا که دارای قابلیت ها و ظرفیت های مورد نظر است از بین ۵ هزار و ۵۰۰ روستا شناسایی شدند.
معاون امور دهیاری های سازمان شهرداری ها و دهیاری ها گفت: به منظور استفاده از یک سری ایده ها برای تبدیل به فرصت اقتصادی، هماهنگی و اقداماتی شامل هماهنگی بین دستگاه ها، صدور مجوز تخصصی ،ارائه تسهیلات مناسب درخصوص فعالیت های اقتصادی روستایی با نرخ ۸درصد در مدت ۴سال و همچنین جلب مشارکت بخش خصوصی و جلب مشارکت های محلی و مردمی انجام شده است .
وی ادامه داد: این ظرفیت های اقتصادی شناسایی شده در ۵قالب برنامه ریزی شد و با توجه به اینکه ۲۸ دستگاه متولی امور روستایی داریم و مقرر شد در نهایت متولی تمام آنها وزارت کشور باشد به دلیل اینکه بیشترین تماس و ارتباط را با بدنه روستا دارد.
این مسئول سازمان شهرداری ها و دهیاری ها گفت : با هدف بهره گیری ازظرفیت دستگاه های اجرایی در سطوح ملی و استانی در زمینه توسعه اقتصادی روستاهای این سه استان با جهاد کشاورزی ،صنعت و معدن و تجارت و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مکاتباتی انجام شده است.
وی ادامه داد: همچنین از طرح های درآمدزای دهیاری ها از طریق برگزاری جلسات کمیته ملی وام دهیاری ها تصویب و ۶۸ طرح از۱۳ استان با تخصیص اعتباری بیش از ۲۶۰میلیارد ریال حمایت مالی شده است.
جندقیان درمورد تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی در روستا ها تاکید کرد : ۴۲۷ طرح کارآفرینی ،خلاقانه و نوآورانه در ۳۱ استان و تشکیل بانک اطلاعات طرح های برای نشر و الگو برداری سایر استان ها و تهیه محتوا و انتشار کتاب کارآفرینان روستایی مشتمل بر معرفی ۵۳ طرح در مناطق روستایی کشور و همچنین برگزاری همایش ملی اقتصاد مقاومتی و توسعه روستایی از جمله اقدامات دراین خصوص محسوب می شود.
وی درخصوص مهندسی مجدد مدیریت روستایی و تبیین رویکردهای نوین نیز گفت: برگزاری نشست های علمی در زمینه مدیریت روستایی مبتنی بر توسعه پایدار و اقتصاد مقاومتی و آسیب شناسی مدیریت روستایی برای تغییر رویکرد های سازمانی از ساختار محض عمرانی وخدماتی به سمت ساختار کاردی و برنامه ریزی برای تدوین برنام ها راهبردی - عملیاتی توسعه روستایی در ۳۱ شهرستان محروم و کمتر توسعه یافته کشور از طریق بهره گیری ازظرفیت علمی همیاران توسعه روستایی و مدیران اجرایی کشور با برگزاری نشست های علمی و اجرایی مربوط و تدوین شیوه نامه های ساختار اجرایی و چارچوب تدوین برنامه راهبردی - عملیاتی توسعه روستایی از مواردی است که در بحث مهندسی مجدد مدیریت نوین مطرح است.

** اجرای سیستم پسماند زباله در ۸۰۰ روستا
وی در ادامه در خصوص مهمترین عملکرد های معاونت امور دهیاری سازمان شهرداری ها و دهیاری ها در دولت یازدهم درحوزه های فنی و عمرانی خاطرنشان کرد: اجرای سیستم پسماند زباله در ۸۰۰ روستا و افزایش پوشش مدیریت پسماند زباله در ۸ هزار و ۳۰۰ روستا در کشور و تحت پوشش قرار گرفتن ۲۶ هزار روستا در سیستم جمع آوری پسماند قرار گرفتند.
جندقیان خاطرنشان کرد: واگذاری ۲ هزار و ۲۴۷ دستگاه خودروی حمل زباله،۹۹۰ دستگاه ماشین آلات عمرانی به دهیاری ها و افزایش شمار پایگاه های آتش نشانی روستایی به ۷۱۲ پایگاه و همچنین ایجاد ۴ هزار و ۲۴۰ فضای سبز چند منظوره روستایی و افزایش تعداد بوستان های روستایی به ۵ هزار و ۳۴۰ بوستان درکشور از اقدامات انجام شده عمرانی و فنی در دولت یازدهم است.
وی اضافه کرد: همچنین در طول دولت یازدهم ۵۱۳ غسالخانه روستایی ایجاد و بهسازی شد که شمار غسالخانه های روستایی به ۱۳ هزار و ۳۹۲ واحد افزایش یافت.
این مسئول سازمان شهرداری ها و دهیاری ها تصریح کرد: برنامه ریزی برای توسعه و ایجاد زیر ساخت های گردشگری در یکصد روستا هدف گردشگری به عنوان الگو و برنامه ریزی و همکاری برای ساماندهی حمل و نفل در یک هزار روستا واقع در حریم شهر ها و تخصیص و توزیع قیر بین یک هزار و ۵۵۲ دهیاری با اعتبار۴۵۰ میلیارد ریال و آسفالت بیش از ۸۰۰ کیلومتر با عرض ۸ متر از دیگر اقدامات دولت دکتر روحانی در زمینه توسعه روستایی است.
جندقیان در بیان اقدامات دیگر در حوزه فنی و عمرانی در روستاها در دولت یازدهم تصریح کرد: اجرای ۳۳ هزار و ۷۶۰ پروژه عمرانی در روستاهای کشور با اختصاص ۲۴ هزار میلیارد از محل اعتبارات ملی و استانی و اجرای ۶ هزار و ۳۰۱پروژه عمرانی در روستا ها کشور از محل اعتبارات قانون بودجه با اعتبار بیش از یک هزار و ۶۹۶ میلیارد ریال از جمله این اقدامات است که به نتیجه رسیده است.
وی در ادامه اقدامات انجام شده معاونت دهیاری های سازمان شهرداری ها ودهیاری ها در دولت یازدهم به تهیه دستورالعمل ها ،شیونامه نامه ها و ابلاغیه نیز اشاره کرد و گفت : در این مورد ۱۲ دستورالعمل ، شیوه نامه و ابلاغیه از سوی این معاونت تهیه شده است.
جندقیان اضافه کرد: همچنین به منظور تسریع و تسهیل در امور محوله تفاهم نامه هایی نیز با وزارت کشور و وزارت راه و شهر سازی در زمینه بهسازی و ایمن سازی و نگهداری راه های روستایی ،با سازمان مدیریت بحران با موضوع مدیریت بحران در روستا با محوریت دهیاری ،با پست بانک با موضوع حمایت مالی از طرح های درآمد زای دهیاری ها و با سازمان میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری در زمینه توسعه گردشگری و صنایع دستی درشهر ها و روستا ها با محوریت شهرداری ها دهیاری منعقد شده است.

**توسعه و تحول در روستاها
جندقیان گفت : توسعه روستایی به عنوان شکلی از توسعه پایدار و همه‌جانبه، همواره یکی از دغدغه‌های اصلی برای پیشرفت هر کشوری است و در واقع توسعه روستایی راهبردی است که به نوین‌سازی جامعه روستایی می‌پردازد و آن را از یک انزوای سنتی به جامعه مدرن تغییر خواهد داد که با اقتصاد ملی عجین شده باشد.
وی ادامه داد: تمرکز رویکردهای بخشی‌نگر و فیزیکی (عمرانی- خدماتی) و به عبارتی تسلط نگرش ساختاری محض در برنامه‌های پیشین، منجر شد تا روز به روز، شکاف بین شهر و روستا بیشتر شده و بر عمق محرومیت نواحی روستایی افزوده شود.
معاون سازمان شهرداری ها و دهیاری ها تاکید کرد: این امر نشان می‌دهد که توسعه و تحول در روستاها زمانی امکان پذیر خواهد بود که دستگاه‌ها و نهادهای مرتبط با توسعه روستایی، نگرش‌های کلاسیک، بخشی‌نگر و ساختاری محض را رها کرده و به رویکردهای مدرن و ساختاری- کارکردی در برنامه‌ریزی‌ها، تغییر نگاه دهند.
وی اعلام کرد: بنابراین وزارت کشور می‌کوشد تا با تغییر نگرش‌ها و رویکردهای نوین و نگاهی ساختاری- کارکردی در برنامه‌ریزی‌ها، در راستای تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، در نواحی روستایی، بویژه در عرصه مدیریت و ایجاد اشتغال و کارآفرینی، اقدامات ارزنده و مثبتی را در دولت تدبیر و امید به انجام برساند و موجبات تحول و توسعه پایدار، متوازن و همه‌جانبه را در سکونتگاه‌هایی روستایی فراهم سازد.

 

منبع: ایرنا