تفکیک سهم عوامل مختلف در خشکی دریاچه ارومیه موضوعی است که همواره اظهارنظرهای متعددی درباره آن می‌شود. مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به نتایج بررسی‌ها و مطالعات ستاد احیا در این‌باره به تشریح سهم عوامل اثرگذر بر خشکی این دریاچه پرداخت و گفت: تغییر اقلیم و سدسازی‌ها سهم نسبتا مساوی در خشکی دریاچه ارومیه دارند.

تغییر اقلیم از جمله عواملی است که برخی درصدد انکار آن برآمده‌ و معتقدند، تغییر اقلیم در خشکی دریاچه ارومیه نقشی نداشته است. از سوی دیگر برخی افراد در وزارت نیرو معتقدند تغییر اقلیم تا ۹۵ درصد برخشکی این اکوسیستم مهم آبی موثر بوده است. مسعود تجریشی - مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه- با بیان اینکه نقش تغیر اقلیم در خشکی دریاچه ارومیه مشخص است، اظهار کرد: مطالعات زیادی دراین باره انجام شده است. بر اساس نتایج این مطالعات، بارش حوضه آبریز دریاچه ارومیه طی ۲۰ سال اخیر با کاهش ۱۸ درصدی مواجه بوده است. سقوط ۱۸ درصدی سهم بارش این منطقه باعث کاهش ۲۰ درصدی روان‌آب‌ها و در نهایت کاهش ورودی آب به دریاچه ارومیه تا ۱.۷ میلیارد مترمکعب شده است.

کاهش ۱.۸ میلیارد مترمکعب ورودی دریاچه ارومیه بر اثر توسعه کشاورزی

وی با اشاره به سهم سدسازی‌ها و توسعه سطح زیر کشت به عنوان عامل دیگر موثر بر خشکی دریاچه ارومیه تصریح کرد: همزمان با سدسازی‌های گسترده در حوضه ارومیه، سطح زیرکشت از ۳۰۰ هزار هکتار به ۴۸۰ هزار هکتار رسیده است و در نتیجه ۱.۸ میلیارد متر مکعب آبی که قبلا به سمت دریاچه می‌رفت، با تنظیم آب از طریق سدها و برداشت از چاه‌ها، از دریاچه ارومیه گرفته شده است  بنابراین ۵۰ درصد اقلیم و ۵۰ درصد هم سدسازی‌ها و توسعه کشاورزی نقش داشته است.

حکمرانی نادرست در منطقه ارومیه عامل خشکی دریاچه ارومیه

 مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه  در ادامه با بیان اینکه عامل دیگر موثر بر خشکی دریاچه ارومیه مدیریت و حکمرانی نادرست منابع آب در منطقه بوده است، تاکید کرد: واقعیت منطقی این است که مدیریت منابع آب در منطقه باید با توجه به میزان بارش اعمال می‌شد و محدود کردن آب کشاورزی موازی با کاهش میزان بارش‌ها یک امر ضروری بود تا سهم دریاچه به موقع داده شود چون این دریاچه هم مثل کشاورزی صاحب سهم است.

تجریشی افزود: وجود سیاست‌های حاکمیتی در توسعه کشاورزی ناپایدار را نباید در خشکی دریاچه ارومیه نادیده بگیرم چون متاسفانه طی سال‌های گذشته بر اثر بی‌تدبیری، نبود مدیریت و حکمرانی مناسب، حق‌آبه دریاچه کاهش یافت. سه عامل تغییر اقلیم، سدسازی‌ها برای توسعه کشاورزی ناپایدار و حکمرانی نادرست در کنار هم در خشکی دریاچه ارومیه تاثیر داشته است.

وی تاکید کرد: ما هیچ وجه نمی‌گوییم خشکی تقصیر کشاورزی است بلکه می‌گوییم تقصیر سیاست‌های غلطی است که منجر به توسعه سطح زیر کشت و رواج الگوی کشت غلط شده است؛ عواملی که باعث مصرف بالای آب در حوضه ارومیه شده است. نمی ‌گوییم سدسازی غلط است بلکه معتقدیم در کنار سدسازی‌ها باید سهم و حق دریاچه هم داده می‌شد.

تاکید ستاد احیای دریاچه ارومیه بر کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب کشاورزی

این عضو ستاد احیای دریاچه ارومیه در ادامه با با اشاره به برنامه‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه برای کاهش مصرف آب در حوضه آبریز ارومیه اظهار کرد: در شرایط حاضر به منظور جلوگیری از توسعه سطح زیر کشت آبی، مصوبه‌ای را گذرانده‌ایم و در نقاطی که آب بیش از نیاز گیاه مصرف می‌شود بر کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب تاکید کرده‌ایم و برای این مناطق برنامه‌هایی مثل آبیاری تحت فشار، کشت نشاء، تغییر بذر، آموزش و ترویج و... داریم. 

تجریشی تاکید کرد: سعی داریم با تغییر روند کشاورزی، ضمن کاهش مصرف آب، افزایش تولید و بهبود معیشت کشاورزان را رقم بزنیم و اقتصاد محلی را رونق دهیم تا سهم کشاورزی حوضه آبریز دریاچه ارومیه در تولید ثروت ملی افزایش یابد. تاکنون نیز  بالغ بر ۴۰۰ میلیارد تومان برای مکانیزه کردن کشاورزی از سوی ستاد احیا هزینه شده است.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه در پایان با اشاره به برخی انتقادات مبنی بر اینکه ستاد احیا به دنبال کارهای سازه‌ای است، گفت: ستاد احیای دریاچه ارومیه جلوی ساخت شش سد را در منطقه آبریز دریاچه ارومیه گرفته است؛ آن هم سدهایی که بیش از ۴۰ درصد پیشرفت کار داشته‌اند بنابراین چطور می‌توانند ادعای اینکه ستاد نگاه سازه‌ای دارد را توجیه کنند.

 

منبع: ایسنا