طرح جزیره‌سازی امارات متحده عربی در سواحل خلیج فارس از سال ۲۰۰۱ میلادی با اهداف سیاسی واقتصادی کلید خورد.

خلیج فارس از جمله پهنه‌های آبی مهم دنیاست که برخی از کارشناسان و سیاستمداران از آن تعبیر به کانون انرژی دنیا می‌کنند و تقریباً به‌طور کامل با صحراها و بیابان‌ها محصور شده است.

امروز محیط خلیج فارس وضعیت نابسامانی دارد. ساختن سکوهای جدید نفتی، آلودگی‌های ناشی از استخراج و کشف میدان‌های نفتی در آب و جابه‌جایی نفتکش‌ها و نشت از آن‌ها و از سوی دیگرساخت جزایر مصنوعی باعث آسیب‌دیدگی  بستر دریاها و محل تخم‌ریزی و زندگی آبزیان و با تغییر در چرخش آب در خلیج فارس موجب ایجاد خسارت به محیط زیست می‌شود که نسل‌های بعدی هم حق استفاده از آن را دارند.

 در این میان کارشناسان از کشورهای مختلف جهان اهداف امارات از جزیره‌سازی در خلیج فارس را گسترش و افزایش سواحل خود، افزایش مساحت خشکی و جذب توریست و گردشگران و منافع اقتصادی بیان می‌کنند.

جزایر مصنوعی امارات:

ساخت و شکل‌گیری جزایر مصنوعی امارات به سال ۲۰۰۱ باز می‌گردد. در ژوئن همین سال  طرح ساخت «پروژه نخیل» به سفارش شیخ محمد بن راشد آل مکتوم آغاز شد . این پروژه شامل سه جزیره مصنوعی به شکل نخل با نام های«نخل جمیرا»، «نخل جبل علی» و «نخل دیرا یا دیره» است که ساخت هر کدام به ترتیب در ژوئن ۲۰۰۱، اکتبر ۲۰۰۲، نوامبر ۲۰۰۴ آغاز شد. این جزایر جزو بزرگترین جزایری محسوب می‌شوند که تاکنون به دست بشر ساخته شده‌اند.

جزیره جمیرا

جزیره جمیرا به شکل یک تنه اصلی و ۱۷ شاخه است و از نظر مساحت ۵×۵ کیلومتر را در بر می‎گیرد. جزیره دیرا ۴۶ میلیون متر مربع مساحت دارد و به شکل درخت نخل با ۴۱ شاخه طراحی شده است. دولت امارت متحده عربی اعلام کرده است که تا ۱۰ سال آینده، ۳۲۵ جزیره مصنوعی را در آب‌های خلیج فارس خواهد ساخت. پروژه ای دیگر در حال اجراست که خود شامل ۳۰۰ جزیره کوچک می‎شود و شکلی همانند کره زمین تحت عنوان العالم را ترسیم خواهد کرد.

جزیره نخل جُمیرا     

جزیره جمیرا کوچک‌ترین جزیره نخل دبی است که در نزدیکی سواحل جمیرای دبی قرار دارد. نخل جمیرا پیش از سایرین مورد ساخت و ساز قرار گرفت و زودتر به بهره برداری رسید. طراحی و ساخت نخل جمیرا به عهده معماران هلمان هورلی چاروات بود. سازندگان جمیرا تحویل مناطق مسکونی جزیره را سال ۲۰۰۶ اعلام کردند. در اوایل اکتبر ۲۰۰۷ جمیرا بزرگ‌ترین جزیره مصنوعی دنیا محسوب می‌شد که تا آن زمان نزدیک ۵۰۰ خانواده در جزیره سکونت پیدا کرده بودند و بیش از ۷۵ درصد املاک آماده تحویل بودند. تا آخر سال ۲۰۰۹ نیز هشت هتل آماده بهره‌برداری بودند. با این همه آماده‌سازی کامل جزیره با دو سال تأخیر انجام شد. هزینه تخمین زده شده تنها برای ساخت جزیره جمیرا، ۱۲ میلیارد دلار است.

در حال حاضر جمعیت زیادی در جزیره ی نخل جمیرا ساکن شده‌ و تمامی هتل‌ها مورد استفاده‌اند همچنین امکانات تفریحی و مسکونی لوکس این جزیره بسیار قابل توجه است.

جزیره نخل جبل علی

ساخت این جزیره در سال ۲۰۰۲ آغاز شد و از ابتدا قرار بود تا اواسط سال ۲۰۰۸ تکمیل شود. نخل جبل علی ۵۰ درصد از جزیره جمیرا بزرگ‌تر است و شامل  شش تفرجگاه دریایی، پارک آبی و روستای ساحلی است که بالاتر از سطح آب دریا قرار می‌گیرند همچنین یک پیاده‌رو، اطراف برگ‌های جزیره نخل را احاطه می‌کند. در سال ۲۰۰۷ مجموعه موج شکن اطراف جزیره به پایان رسید اما زمانی که بنا بود ساخت سازه‌های اصلی در جزیره آغاز شود، با وضوع بحران اقتصادی، ساخت جزیره در وضعیتی نامعلوم قرار گرفت و اعلام شد در آینده‌ای نزدیک ساخت و ساز انجام خواهد گرفت. در سال ۲۰۱۵ مسئول شرکت نخیل طی مصاحبه‌ای اعلام کرد قرار نیست ساخت این جزیره منتفی شود و انجام این پروژه زمان زیادی خواهد برد.

متأسفانه برای ساخت این جزیره یک منطقه محافظت شده دریایی که قبلا در این ناحیه قرار داشت را از بین بردند. یکی از نگرانی‌های زیست شناسان در این خصوص، از بین رفتن گونه‌های بومی و ایجاد گونه‌های جدید ناشناخته و مخرب در این منطقه است.

مجمع الجزایر جهان

از آن جهت نام «دنیا» برای این مجمع‌الجزایر انتخاب شده و که نمای کلی و هوایی این جزایر به صورت یک نقشه از قاره‌های کره زمین است.

مجمع الجزایر جهان شامل ۳۰۰ جزیره مصنوعی است که در فاصله چهار کیلومتری خط ساحلی شهر دبی در خلیج فارس ساخته شده است.  جزایر جهان در ۴ کیلومتری ساحل شهر دبی، امارات و در آب‌های خلیج فارس ساخته شده است. کل محدوده جزیره جهان ۹  کیلومتر در ۶ کیلومتر خواهد بود که توسط یک موج شکن عظیم بیضی شکل احاطه می‌شود.

مناطق کم عمق ساحلی اطراف دبی را برای ساخت این مجموعه جزایر در نظر گرفتند. ساخت این جزایر همچون جزایر نخیل با شن شسته و لایروبی شده انجام گرفت. مالک آن شرکت معروف نخیل است. ایده ی اولیه ساخت این جزیره از طرف حاکم شهر دبی - محمدابن رشید المکتوم- ارائه شد.

هزینه احیای زمین‌های این مجموعه جزایر ۲ میلیارد دلار و هزینه تمام شده آن ۱۴ میلیارد دلار اعلام شده است.

جزیره  السعدیات

جزیره سعدیات توسط حاکم امارات و در یک کیلومتری ابوظبی پایتخت امارات متحده عربی و با مساحتی بالغ بر ۸ کیلومترمربع احداث شده است. در این جزیره  ویلاهای مسکونی و اماکن تجاری و تفریحی احداث شده است که فقط به شهروندان اماراتی فروخته می شود. عملیات احداث این جزیره در فوریه ۲۰۱۲  میلادی آغازو پس از ۲۴ ماه این جزیره افتتاح شد.

تاثیر و زیان‌های جزایر مصنوعی بر خلیج فارس

خلیج فارس دارای بیش از ۶۰۰ گونه از جانوران آبزی از جمله ۵۰۰ گونه ماهی، ۱۵ گونه میگو و ۵ گونه نادرلاک پشت دریایی همچنین آب‌سنگ های مرجانی، جوامع جلبکی ، درختان حرا و مانگرو است. تردیدی نیست که شکل‌گیری چنین جزایری، زیستگاه جانوری و حیات گیاهی آن را به مخاطره خواهد انداخت.

جزایر مصنوعی کشور امارات موفولوژی خلیج فارس را تغییر خواهد داد. خشک کردن دریا در سواحل جنوب خلیج فارس از سوی کشور امارات، پدیده‌ای است که علاوه بر تأثیر بر محیط زیست، ادعای آینده امارات مبنی بر احتساب خط مبدا دریایی و گسترش آبهای سرزمینی و گسترش مرزهای آبی به سمت جزایر ایرانی بویژه جزیره استراتژیک ابوموسی را هموارتر خواهد ساخت. زیرا با ساخت این جزایر، احتمالاً در آینده، امارات، ادعای افزایش آب‌های سرزمینی از آن سوی این جزایر (به عنوان خط مبدأ دریایی) را مطرح خواهد کرد. این ادعا موجب پدید آمدن تنش در استخراج منابع دریایی و کف دریا خواهد شد  همچنین با اجرای این پروژه، فاصله امارات با جزیره ابوموسی به عنوان آخرین جزیره ایران، حدود ۱۰ کیلومتر کمتر خواهد شد.

تأثیرات  جزایر مصنوعی بر ایران: 

ساخت جزایر مصنوعی کشور امارات و فعالیت‌های انسانی در بخش‌های جنوب باختری خلیج فارس منجر به تجمع رسوب، تغییر در خط ساحلی، ریخت شناسی ساحل، شیب ساحل، ژرفای آب و گسترش ساحل به سمت دریا شده است.

 

منبع: ایسنا