چندی پیش رحمت الله حافظی - رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران- در جلسه علنی شورا با انتقاد از آبیاری مزارع جنوب شهر تهران با فاضلاب خام گفته بود: "به نظر می‌آید دستگاه‌های مرتبط مانند آب و فاضلاب شهر تهران، جهادکشاورزی تهران، محیط زیست تهران و شبکه سلامت جنوب شهر تهران در انجام وظایف و مأموریت های محوله تعلل می‌کنند با توجه به ارتباط مستقیم این موضوع با سلامت شهروندان از دادستان درخواست رسمی برای مداخله دارم تا مانع از این تهدید جدی شود."

دغدغه‌های حافظی درباره  آبیاری مزارع جنوب تهران با فاضلاب خام، موضوعی است که بیشتر روسای ادارات محیط زیست شهرستان‌های جنوبی استان تهران به اذعان می‌کنند.

ناصر مهردادی - مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران- در این باره با بیان اینکه جلساتی درخصوص آبیاری مزارع کشاورزی با فاضلاب در استان تهران با وزارت جهاد کشاورزی برگزار کردیم،  اظهار کرده بود: نظارت بر این امر برعهده این وزارتخانه است و به گفته مسوولان وزارت جهاد کشاورزی اقدامات لازم صورت گرفته است. اداره محیط زیست، سازمان آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی پیگیر این موضوع هستند تا در مزرعه‌ای از فاضلاب خام برای آبیاری استفاده نشود البته نمی‌توانیم بگوییم که در کدام منطقه استان تهران آبیاری با فاضلاب انجام می‌شود ولی در برخی مناطق به صورت جزیی این اتفاق می‌افتد.

 ضرورت تعامل دستگاه‌های مختلف برای تامین سلامت محصولات کشاورزی

محمد حسین بازگیر- رییس اداره محیط زیست شهر تهران- نیز می‌گوید: آبیاری مزارع با فاضلاب خام علاوه بر آلوده کردن خاک، سبب آلوده شدن آب‌های جاری و زیرزمینی می‌شود و این مسئله مشکلاتی را برای سلامت مردم ایجاد می‌کند.

وی ادامه می‌دهد: اگر منشا فاضلابی که با آن مزارع کشاورزی آبیاری می‌شود کارگاه، کارخانه یا واحد تولیدی باشد،اداره محیط زیست وظیفه شناسایی و برخورد با متخلفان را دارد اما منشا آبیاری این مزارع، فاضلاب‌های خانگی و آب‌های سطحی جاری است و شهرداری متولی جمع‌آوری و هدایت آب‌های سطحی محسوب می‌شود همچنین جمع‌آوری فاضلاب‌های خانگی به‌عهده شرکت‌های آب و فاضلاب است. در محل‌هایی که منشا فاضلاب، صنعتی یا تولیدی است اداره محیط زیست گشت‌هایی را مستقر کرده است که به‌طور مرتب تمام واحدهای صنعتی و یا خدماتی را جهت استفاده از سیستم‌های تصفیه فاضلاب رصد و پایش می‌کند.

رییس اداره محیط زیست شهر تهران در ادامه تاکید می‌کند: جهاد کشاورزی باید نوع زمین کشاورزی(دیم یا آبی بودن) را مشخص کند. لازم است که اگر زمینی، آبی است محل تامین آب و نحوه آبرسانی مشخص شود. نهادی که باید بر زمین‌های کشاورزی نظارت کند، جهاد کشاورزی است. اگر تشخیص داده شود که محصول تولید شده آلوده است، مزرعه باید معدوم شود. زمانی که محصول آلوده تولید شده وارد بازار شود وزارت بهداشت - که وظیفه نظارت بر امنیت غذایی را دارد-باید جلوی توزیع محصول را بگیرد. برای حل این مشکل نهادهای مربوطه باید کنار یکدیگر باشند و نباید آن را گردن یک مجموعه یا فقط محیط زیست بیندازند.

ضرورت قرار گرفتن منابع آب جایگزین در اختیار کشاورزان

زهره عبادتی - رییس اداره محیط زیست شهرستان ری - نیز در این باره توضیح می‌دهد: براساس آخرین گزارشات در شهرستان ری در بخش‌هایی از قلعه نو و فیروزآباد از فاضلاب برای آبیاری مزارعی مانند ذرت و جو استفاده می‌شود که متخلفان به دادگاه معرفی شده‌اند.

عبادتی می‌افزاید: در شهرستان ری قسمت‌های زیادی از مزارعی که با فاضلاب آبیاری می‌شوند قلع و قمع شده‌اند و اقدامات خوبی در این شهرستان توسط جهاد کشاورزی انجام شده است. درحال حاضر آبیاری محصولات تازه‌خوری مانند سبزیجات با فاضلاب کاملا ممنوع شده است.

وی با بیان اینکه در جلسات شورای حفاظت از منابع آب شهرستان ری این موضوع همواره در دست بررسی است، تصریح می‌کند: اداره محیط زیست در راستای وظایف خود با واحدهای قالیشویی و سنگ‌شویی که فاضلاب خود را به سمت اراضی کشاورزی رها می‌کنند، برخورد می‌کند.

رییس اداره محیط زیست شهرستان ری ضمن تاکید بر قرار گرفتن منابع آب جایگزین در اختیار کشاورزان می‌گوید: احداث تصفیه‌خانه بر سر راه نهر فیروزآباد و سرخه‌حصار که فاضلاب تهران را به شهرستان ری می‌آورد، به حل این معضل در شهرستان ری کمک می‌کند.

تذکر محیط زیست به نهادهای مربوطه

ایوب زارع - رییس اداره محیط زیست شهرستان رباط کریم- نیز ضمن تایید این که در این شهرستان آبیاری مزارع با فاضلاب انجام می‌شود، اظهار می‌کند: اداره محیط زیست به‌عنوان دستگاه نظارتی چند بار درخصوص این مسئله تذکر داده است. برخورد با کشاورزان درحیطه کار اداره محیط زیست نیست و وزارت جهاد کشاورزی باید ورود کند.  در سال‌های گذشته آبیاری مزارع با فاضلاب بیشتر انجام می‌شد ولی درحال حاضر کمتر شده است. 

محمودرضا سعیدپور -رییس اداره محیط زیست شهریار- نیز دراین باره می‌گوید: در شهرستان شهریار حدود ۱۰ درصد آبیاری مزارع با آب‌های غیرمتعارف انجام می‌شود. در گشت‌ها و کنترل‌های اداره محیط زیست واحدهایی که فاضلاب خود را رها می‌کنند، شناسایی شده‌اند و با آنان برخورد و به‌ نصب سیستم تصفیه فاضلاب ملزم می‌شوند.

وی برخورد با کشاورزانی که از آب‌های غیرمتعارف برای آبیاری مزارع استفاده می‌کنند را درحیطه اختیارات جهاد کشاورزی می‌داند و تاکید می‌کند: شبکه بهداشت نیز در این باره وظایف مربوط به خود را دارد و اگر محصولی آلوده باشد باید آن را معدوم کند.

عزیز میکاییلی - رییس اداره محیط زیست پاکدشت- نیز اظهار می‌کند: طبق آخرین آمار در منطقه شریف‌آباد آبیاری مزارع با فاضلاب به صورت پراکنده انجام می‌شود. وظیفه جهاد کشاورزی و شبکه بهداشت است که به این مسئله ورود پیدا کنند.

بررسی نظرات مسئولان نشان می‌دهد که گرچه آبیاری محصولات کشاورزی با فاضلاب در استان تهران نسبت به گذشته کم‌تر شده است ولی همچنان ادامه دارد و نهاد اصلی نظارت بر این مسئله وزارت جهاد کشاورزی است. از آنجایی که آلودگی محصولات کشاورزی به‌طور مستقیم به سلامت مردم مربوط است، انتظار می‌رود که سازمان‌های مربوطه از جمله اداره محیط زیست، وزارتخانه‌های بهداشت و جهاد کشاورزی و شرکت آب و فاضلاب با مشارکت یکدیگر این مشکل را حل کنند.

 

منبع: ایسنا