استارت‌ آپ‌ها کسب‌وکارهایی مبتنی بر فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی در حوزه تبادلات مالی هستند که فضای جدیدی در اقتصاد کشورها به وجود آورده‌اند. اتفاقی که علاوه بر اشتغال‌زایی تقریبا گسترده می‌تواند در نهایت موجب افزایش ضریب رشد اقتصاد کشورها هم شود.

خلق ایده، کارآفرینی، کسب وکارهای متنوع جدید و مبتنی بر فناوری های نوآورانه از ویژگی های استارت‌آپ‌ها است که موجب ظهور اقتصاد جدیدی مبتنی بر اپلیکیشن‌ها شده است. خصوصیت مجازی و اینترنتی این کسب‌وکارها فضای اقتصادی جدیدی را در اقتصاد بسته کشورهای توسعه یافته برای تجربه رشد بیشتر اقتصادی را به وجود بیاورد. این استارت‌آپ‌ها همچنین فضای جدیدی در اقتصاد کشورهای در حال توسعه را به وجود آورده است که علاوه بر اشتغال‌زایی گسترده می‌تواند در نهایت موجب افزایش ضریب رشد اقتصاد این کشورها هم بشود.

استارت‌آپ‌ها علی‌رغم کوچک بودن و منحصر به حوزه خاصی از تولیدات یا خدمات بودن به دلیل کثرت تعدادشان در آینده بخش بزرگی از گردش مالی اقتصادی در دنیا را به خود اختصاص خواهند داد. همین مساله باعث شده است تا  دولتها، نهادها و شرکت های خصوصی بزرگ در دنیا به رصد فعالیت ها، جمع آوری و تحلیل آمارهای این استارت آپ‌ها بپردازند.

اگر بخواهیم روند رو به رشد سرمایه گذاری جهانی روی استارتاپ‌ها در دو دهه اخیر را تشریح کنیم، می توانیم بگوییم  که یکی از اضلاع بسیار مهم و موثر در زیست بوم استارتاپ‌ها، سرمایه و وجود موسسات و نهادهای سرمایه‌گذاری است که نقش روانی و عملیاتی مهمی در شکل گیری، رشد و موفقیت کسب و کارهای نوپا ایفا می‌کنند.

خطرپذیری البته یکی از ویژگی‌های بارز این استارت‌آپ‌ها است همین امر باعث می‌شود تا سرمایه گذاران این حوزه علاوه بر داشتن ایده های برتر به دنبال شرکت های موفق در این حوزه نیز باشند. یکی از معیارهای آنان در این زمینه قرار گرفتن در لیست تک شاخ های فناوری است. استارتاپ‌هایی که بالای یک میلیارد دلار ارزش دارند، "تک‌شاخ" نامیده می‌شوند. بر اساس اطلاعات سایت مرکز ملی فضای مجازی، هر ساله آمار تک شاخ های حوزه فناوری اطلاعات منتشر می شود که نکته قابل توجه در این آمارها جغرافیای آنهاست. ۵۵ درصد  تک شاخ‌های جهان در ایالات متحده ۲۱ درصد در چین، چهار درصد در هند، چهار درصد در انگلستان، دو درصد در آلمان و دو درصد نیز در کره جنوبی قرار دارد.

بررسی و استفاده از تجربیات نحوه سرمایه­‌گذاری در کشورهای موفق برای رشد این حوزه در کشور دارای اهمیت است. یکی از مهمترین دلایل ایجاد تک شاخ‌ها، افزایش سرمایه شرکت‌هاست که ماحصل وجود نهادهای مالی ریسک پذیر و مهمتر از آن قوانین و مقررات لازم جهت تسهیل در جذب و حفظ سرمایه توسط استارتاپ ها و کارآفرینان است. همچنین راه اندازی شهر فناوری و ایجاد محیط مناسب جذب سرمایه در محدوده وسیعی از فناوری ها نیز از دلایل دیگر توسعه استارت‌آپ‌ها است.

گسترش صنعت دیجیتال، توسعه فناوری‌ها و گسترش زیست بوم دیجیتال نشان دهنده جذابیت و فرصت های آتی این صنعت است که در صورت ایجاد فضای مناسب جهت جذب و حفظ سرمایه بعنوان عامل اصلی رشد و موفقیت استارتاپ‌های فناوری، اثرات اقتصادی قابل توجهی را به همراه خواهد داشت. این موضوع در کنار رویکرد جهانی  به شکل گیری استارتاپ‌ها در گسترده شدن بازارها، اهمیت بهره مندی اقتصاد کشور از منابع مالی جهانی استارت‌آپ‌ها را چند برابر می‌کند.

در چند سال‌ اخیر به لطف رشد دو برابری صنعت دیجیتالی با درآمد جهانی سه تریلیون دلار، گردش مالی این حوزه از بخش سنتی مخابرات پیشی گرفت. این رشد ناشی از نگاه سرمایه گذاران در سال‌های اخیر به حوزه استارت‌آپ‌ها است. با سرمایه گذاری ۲۲۰ میلیارد دلاری سرمایه‌گزاران در حوزه دیجیتال، رشد جهانی این صنعت از شتاب بیشتری نیز برخوردار خواهد شد. ارزیابی‌ شرکت های دیجیتالی در سال‌های آینده، وجود ۱۹۰ تک شاخ با ارزش حدود ۶۰۰ میلیارد دلار و درآمد بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار است.

از دیگر دلایل ایجاد تک شاخ ها رشد سرمایه شرکت ها بواسطه دسترسی بیش از حد آنان به نقدینگی است. از محرک های بالقوه ایجاد تک شاخ ها در سال ۲۰۱۴، سرمایه گذاری بوسیله چند شرکت بانفوذ و پیشرو است، بطوریکه ۸ شرکت بزرگ در ۴۲ درصد از مجموعه تک شاخ ها سرمایه گذاری کرده اند. رشد کلی منابع مالی در دسترس در این سال برابر ۱۶۵ درصد بوده است که باعث رشد شرکت های دیجیتالی تا ۲۰ درصد شده است. بیشتر تک شاخ‌ها با حفظ و یا افزایش ارزش خود ماندگار خواهند بود. گسترش صنعت دیجیتال، توسعه فناوری و گسترش زیست بوم‌های دیجیتالی مانند اینترنت اشیا و امنیت سایبری از جذابیت‌ها و فرصت های آتی این صنعت است.

نتایج تحقیقات طی سال های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ نشان می دهد حدود ۱۳ استارتاپ فناوری در اروپا با افزایش ارزش بیش از ۱ میلیارد دلار به تک شاخ‌های این حوزه تبدیل شده و در همین زمان نیز در آمریکا ۲۲ تک شاخ جدید ایجاد شد. ارزش ایجاد شده توسط تک شاخ های اروپا از سال ۲۰۰۰ حدود ۱۲۰ میلیارد دلار بوده است که این میزان در مقایسه با ارزش "فیس بوک" که به تنهایی ۲۲۹ میلیارد دلار و یا "اوبر" با ارزش ۴۰ میلیارد دلار،  قابل توجه است.

بر اساس اطلاعات گزارش شاخص اقتصادی بازار آزاد داوجونز، تعداد ۴۰ استارت آپ اروپایی، با افزایش سرمایه توانسته اند ارزش خود را هر کدام ۱ میلیارد دلار یا بیشتر از آن افزایش دهند.  ۱۷ شرکت از ۴۰ شرکت اروپایی که تعداد آنان نسبت به قبل دو برابر شده است، متعلق به انگلستان هستند که در میان آنها استارتاپ‌های مالی یا فین‌تک‌ها با ۸ شرکت، بیشترین سهم را دارا هستند. سوئد با ۶ تک شاخ در رده دوم و بعد از آن آلمان و روسیه با ۴ و فرانسه با ۲ تک شاخ قرار گرفته اند. در ادامه نیز فنلاند با ۲ و ایتالیا، هلند و ایرلند نیز هرکدام با یک شرکت قرار دارند.

با توجه به تاثیر راه اندازی شهر فناوری لندن که در مدت زمان ۵ سال توانسته است با کسب جایگاهی مهم بعنوان هاب فناوری در اروپا، زمینه های جهش اقتصادی انگلستان را فراهم کند، می توان گفت آمار منتشر شده نشان می دهد تعداد شرکتهای بخش فناوری دیجیتال لندن از زمان راه اندازی شهر فناوری، ۴۶ درصد رشد داشته است. این بخش با نیروی کار تقریبی ۲۰۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۵ نسبت به سال۲۰۱۰، از افزایش ۱۷ درصدی برخوردار بوده است. همچنین بین سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۴، بیش از ۱۰۰۰ پروژه سرمایه گذاری بین­‌المللی در شهر فناوری لندن آغاز شده است.

اساسا ترسو بودن سرمایه‌دارها در بردن سرمایه‌شان به سمت حوزه‌های کمتر شناخته شده می‌تواند مانعی برای استفاده از قابلیت، ظرفیت و چالاکی حوزه استارت‌آپ‌ها باشد. ایجاد زیست بوم مناسب برای رشد و توسعه نوپاهای فناوری اطلاعات، مستلزم وجود مجموعه ای از عناصر و اضلاع است که بدون حضور آنها رشد و ارتقای استارت‌آپ‌ها امکان پذیر نیست. نقش مراکز رشد، شتاب دهنده ها، مراکز و شبکه های سرمایه گذاری، رسانه ها، سازمان های مردم نهاد، موسسات عمومی و دولتی مرتبط، دانشگاه ها و مراکز آموزشی حرفه ای در این عرصه غیرقابل انکار است.

در نهایت باید گفت که فضای مجازی بویژه استارت آپ‌ها از ظرفیت عظیمی در جهت رشد و توسعه اقتصاد کشور برخوردارند. این امیدواری وجود دارد که عوامل تاثیر گذار در رشد و توسعه فعالیت‌های اقتصادی در فضای مجازی، با بهره گیری از تجارب سایرکشورها و در چارچوب منافع ملی کشور، فعال شده و موجبات رشد و تعالی اقتصاد کشور را با بهره‌گیری از قابلیت های فضای مجازی فراهم آورند.

 

منبع: ایسنا