سماق' شهرستان هوراند در دل جنگل ارسباران آذربایجان شرقی، مرغوب ترین سماق کشور و ظرفیتی برای برندسازی در سطح ملی و فراملی که تاکنون ناشناخته و مغفول مانده است.

به گزارش زیست آنلاین، حکمای طب سنتی بر این باورند که این چاشنی چندین خاصیت درمانی و دارویی برای سلامتی بدن دارد؛ ضد کلسترول، ضد چربی، ضد التهاب، ضد قارچ، ضد اسهال و اشتهاآور ، فقط نمونه ای از خواص شناخته شده آن است.
افراد زیادی با شنیدن نامش یاد کباب می افتند؛ حتی طعم کباب زمانی لذیذتر می شود که با آن سرو شود و اصلا بدون آن کباب معنی ندارد؛ &#۳۹;سماق&#۳۹; این طعم دهنده غذا ، سرشار از فایده بوده و در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد دارد.
سماق یکی از ادویه ها و طعم دهنده هایی است که خواص اعجاب انگیزی در درمان بسیاری از بیماری ها از جمله سرطان، کبد چرب و درد مفصل و آرتروز دارد، از این رو این ادویه یکی از ادویه های موثر در پیشگیری و درمان سرطان ها به شمار می آید. این خاصیت ناشی از سطح بالای آنتی اکسیدان ها در آن می باشد.
سماق یکی از ادویه های پرکاربرد در سراسر جهان است که در طبخ بسیاری از غذاها نیز کاربرد دارد؛ این ادویه همچنین سرشار از ویتامین ث و دیگر ترکیبات شیمیایی گیاهی است که جزء آنتی اکسیدان های قوی در طبیعت به شمار می روند، از این رو در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری های قلبی، سکته مغزی و دیابت نقش دارند.

جشنواره ای برای سماقبه خاطر داشتن چنین خواص و فوایدی است که جشنواره ای برای معرفی، بازاریابی و شناساندن ظرفیت اشتغالزایی سماق در شهرستان هوراند که قطب تولید و به نوعی برند سماق مرغوب ایران نیز هست، با مشارکت اداره کل منابع طبیعی، آبخیزداری آذربایجان شرقی برگزار شد.
شاید شما هم مثل بسیاری مشتاق باشید بدانید که فرایند عمل آوری سماق چگونه است؟ آیا درختی است و یا بوته ای؟ چگونه کاشت و برداشت می شود؛ ما نیز چون شما برای یافتن پاسخ سوال هایمان به محض شنیدن برگزاری چنین جشنواره ای دعوت اداره کل منابع طبیعی را با گشاده رویی پذیرفتیم.
محل برگزاری جشنواره سماق، روستای آقبراز شهرستان هوراند در ۲۰۰ کیلومتری شمال شرق تبریز است، ساعت حرکت از تبریز شش صبح تعیین شده است، به همراه همکار عکاس مان و دو نفر از کارکنان منابع طبیعی راه می افتیم.
ابتدا در اداره منابع طبیعی هوراند به منظور صرف صبحانه و همراهی کارکنان آن اداره که در عین حال راهنما نیز بودند، کمی توقف می کنیم؛ صبحانه ای لذیذ همراه با پذیرایی صادقانه اهالی هوراند را نوش جان کرده و مشتاقانه به سمت روستای آقبراز حرکت کردیم.
زیبایی مسیر حرکت با کوه های پوشیده از سبزه و درختچه های زیبا و عبور از دره های بسیار عمیق و ترسناک و جاده های مار پیچ بر هیجان سفر می افزود؛ به گفته همراهان محلی مان زیبایی اینجا در ماه های اردیبهشت و خرداد صد چندان است و به نوعی شمال تر از شمال می باشد.
مسیر ۵۰ کیلومتری هوراند تا روستای آقبراز را بخاطر شیب تند و پیچ های خطرناک دو برابر زمان واقعی طی کردیم؛ بالاخره به روستای محل برگزاری جشنواره رسیدیم؛ روستا نیز همچون مسیر زیبا و دل انگیز بود، روستایی با خانه های متمرکز، نوساز و اهالی بسیار خونگرم و مهمان پذیر.
محل جشنواره مدرسه شبانه روزی روستای &#۳۹;آقبراز&#۳۹; بود که اگر چه با محوریت سماق بود ولی نمایشگاهی هم از محصولات تولیدی و توانمندی های زنان و مردان روستا ترتیب داده شده بود.

سماق، گنجی در دل جنگلسماق به عنوان یکی از گونه های گیاهی جنگلی خودرو است که دست بشر در گسترش آن کمتر دخالت دارد؛ به شکل درختچه ای کوهستانی که میوه‌های خوشه‌ای دارد، رنگ میوه آن قرمز و قهوه ای و طعم آن گس است، ولی پس از رسیدن ترش می شود.
این گیاه اغلب در مناطق مدیترانه‌، جنوب ایتالیا و آسیای شرقی به ویژه در ایران دیده می ‌شود و دارای انواع متنوعی است که برخی از آنها نیز جنبه ‌تزئینی دارد.
سماق دارای انواع مختلفی از جمله سماق صمغی (در بعضی از باغات تهران و مناطقی از کشور ژاپن می روید)، سماق آمریکایی (در مناطقی از آمریکای شمالی می روید) و سماق معمولی (مهم ترین و پر رویش ترین درختچه سماق) است.
این محصول در ایران در نقاط استپی سلسله کوه‌های البرز و زاگرس در آذربایجان، خراسان، فارس و دامنه‌های جنوبی رشته کوه های البرز، در دره‌های کرج و هراز در ارتفاعات یکهزار تا یکهزار و ۷۰۰ متر، در ارتفاعات شیراز تا دو هزار و ۳۰۰ هزار متر ارتفاع از سطح دریا و در جنگل های ارسباران در ارتفاعات بین ۶۵۰ تا یکهزار و ۹۰۰ متر از سطح دریا به عمل می آید.
درختچه سماق، درختی کوچک پا با ارتفاع سه متر، شاخه‌های جوان و دمبرگ‌های آن را موهای زبر پوشانیده است.
اهالی منطقه هوراند پس از چیدن دانه های سماق ابتدا برای رطوبت گیری دانه های سماق را در جلوی آفتاب پهن می کنند تا برای آسیاب آماده شود؛ عمل آسیاب نیز به دو شکل سنتی و ماشینی است که در عمل سنتی با استفاده از سنگ مخصوصی با دست آسیاب می کنند که به گفته اهالی طعم و کیفیت سماق آسیاب شده سنتی مرغوب تر است.

 افزایش ۱۰۵ هزار هکتاری سطح کشت گیاهان داروییمدیرکل دفتر جنگل های خارج از شمال سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور با اعلام اینکه در زمان حاضر در ۱۷۷ هزار هکتار از مراتع کشور گیاهان دارویی کشت می‌شود، گفت: بر اساس هدف گذاری دولت سطح کشت این محصول در پایان برنامه ششم توسعه به ۲۸۲ هزار هکتار می رسد.
فریبرز غیبی با اشاره به اینکه ۷۵۳ هکتار از کشت گیاهان دارویی در قالب طرح صیانت از خاک انجام می شود، گفت: از این میزان ۸۵ هکتار در جنگل های آذربایجان شرقی کشت شده است.
وی توسعه کاشت گیاهان دارویی در منطقه ارسباران را جزو اولویت های دولت و نیز اهداف برنامه ششم توسعه برشمرد و افزود: قرار است ۲۶۰ هکتار کشت سماق توسط جهاد کشاورزی انجام شود.
زین العابدین مردانیان، فرماندار شهرستان هوراند نیز گفت: از مجموع مساحت جنگل‌های شهرستان ۵۰۰ هکتار مربوط به اراضی سماق است که به جهت اقدامات ترویجی که در چند سال گذشته برای معرفی این محصول انجام شده، بازار مصرف آن بهتر و رغبت مردم منطقه برای توسعه کشت این‌ گونه با ارزش گیاهی بیشتر شده است

نگاه صیانتی از منابع طبیعی به جای نگاه برخوردیمدیرکل منابع طبیعی آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه نگرش منابع طبیعی برای حفاظت از منابع طبیعی از نگاه پلیسی و برخوردی به سمت صیانتی حرکت کرده است، گفت: منابع طبیعی از مردم منطقه برای صیانت از جنگل ها و مراتع کمک می گیرد.
داود نامدار افزود: در راستای طرح جنگل کاری اراضی، مجوز کاشت به بومیان داده می شود که به نوعی کمک به معیشت مردم است.
وی تکثیر درختچه سماق و اجازه برداشت آن توسط اهالی منطقه را در راستای اشتغالزایی و حفاظت از جنگل دانست و گفت: در این راستا ۲۰ هزار اصله نهال صنوبر و ۱۱ هزار اصله نهال فندق بصورت رایگان در بین اهالی توزیع شده است.

معرفی سماق هوراند به عنوان برند جهانیمعاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی نیز با اشاره به مرغوبیت سماق هوراند در بین سماق های تولیدی کشور بر معرفی آن به عنوان برند تاکید کرد و گفت: اگر بتوانیم سماق را به عنوان محصول محلی درست معرفی کنیم، باعث جذب گردشگر و رونق اقتصادی منطقه و اهالی می شود.
محمدصادق پورمهدی با بیان اینکه باید سماق هوراند را بتوانیم خوب معرفی کنیم تا جذب گردشگر کنیم، خاطر نشان کرد: جوانان فارغ التحصیل منطقه با استفاده از دانش روز و بسته بندی زیبای محصول سماق را معرفی و بازاریابی کنند.
وی با بیان اینکه انتظار است در موضوع برندسازی سماق میراث فرهنگی بصورت جدی وارد شود، گفت: در تبریز ۲۰۱۸ می توانیم بخشی از گردشگران به این منطقه سوق دهیم.
شهرستان هوراند قطب تولید سماق در آذربایجان‌شرقی محسوب می شود و در کشور نیز از نظر تولید محصول باکیفیت و‌ مرغوب جایگاه خوبی دارد.
از هر هکتار سماق ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلو خوشه و از هر دو کیلو خوشه یک کیلو محصول خالص فرآوری شده به دست می‌آید، قیمت هر کیلو سماق فرآوری شده ۴۵۰ هزار ریال است.

 

منبع: ایرنا