همایش نکوداشت زاینده رود شامگاه ۱۸ مهر ماه ۱۳۹۶ با موضوع «تاثیرات اقلیمی زاینده رود از لحاظ فنی، زیست محیطی و اجتماعی» برگزار شد و فعالان محیط زیست و کارشناسان به چرایی خشکی زاینده رود که تنها سوال این همایش بود، پاسخ دادند.

به گزارش زیست آنلاین،  مهدی بصیری، عضو هیئت مدیره جمعیت پیام سبز اصفهان در پاسخ به این سوال گفت: تغییر اقلیم در بلند مدت به وجود می‌آید. ما در ایران سه تا چهار سال خشکسالی داشتیم اما در بقیه سال‌ها، میزان بارندگی در حد معمول (۱۴۰۰ میلیمتر) بوده است.

مجوزهای غیر اصولی عامل خشکی زاینده رود

وی افزود: در سال‌های ۷۸ تا ۷۹، میزان بارش ۷۵۰ میلی متر را داشتیم اما در سال‌های بعدی کمبود بارش وجود نداشته و در سال‌هایی، این میزان به ۱۶۵۰ میلی متر رسیده است. بارگذاری بیش از ظرفیت در زاینده رود و در بالا دست آن، انتقال آب به یزد، مصارف فضای سبز از جمله در اصفهان، فلاورجان، خمینی شهر و بخصوص ذوب آهن با ۱۶ هزار هکتار و فولاد مبارکه با سه هزار هکتار خشکی زاینده رود را تشدید کرده است.

این فعال محیط زیست گفت: مجوزهای غیر اصولی از طرف وزارت نیرو یکی دیگر از علل این مشکل است. انتقال به آب یزد با وجود عدم  بهره‌برداری از تونل سوم کوهرنگ، سبب تخلیه آب خوان‌ها شده و این مشکل اجازه جاری شدن آب در زاینده رود را نمی‌دهد.

تغییر اقلیم عامل خشکی زاینده رود نیست

پس از بصیری، حشمت الله انتخابی، عضو جمعیت طبیعت یاران و اصفهان شناس گفت: تغییر در اقلیم سبب خشکی زاینده رود نشده است. اگر این مسئله علت خشکی بود، نباید بیش از هشت تا ۹ ماه رودخانه خشک باشد. علاوه بر تخصیص‌هایی که داده شد، بخشی از آب که از سرشاخه به رودخانه می‌رود صرف زمین‌های زیر کشت می‌شود.

وی افزود: این امر سبب شده در ابتدای مهرماه، آورد رودخانه به پشت سد ۶۰ درصد میزان متوسط باشد. افزایش تخصیص آب به عنوان آب شرب به استان‌های اصفهان، چهار محال و بختیاری و چک بی وجهی است که وزارت نیرو صادر کرده، قرار بود انتقال آب به یزد پس از بهره‌برداری از تونل دوم و سوم کوهرنگ باشد که هنوز اجرا نشده است. تونل سوم تنها ۱۰ درصد پیشرفت داشته است.

این فعال محیط زیست ادامه داد: ۸۵۰ میلیون مترمکعب آب طبیعی رودخانه به علاوه آب تونل اول کوهرنگ باید در رودخانه جاری باشد اما نیست.

مردم اصفهان منتظرند تا رییس جمهور به قول خود عمل کند

محمد کوشافر، فعال محیط زیست نیز در این همایش در پاسخ به چرایی خشکی زاینده رود گفت: مردم اصفهان در چهارچوب قانون عمل کرده و تمام تلاش خود را برای حفظ زاینده رود انجام داده‌اند اما این بخش غیر دولتی نتیجه‌ای نگرفتند. بخش دولتی هم جلسات پیوسته و ناپیوسته انجام دادند اما یک شاهد قوی وجود دارد و آن هم زاینده رود خشک است که نشان می‌دهد تمام ساز و کارها به نتیجه نرسیده است.

وی در ادامه گفت: همایش نکوداشت در ۱۸ مهر سال ۱۳۸۲ آغاز شد و سالیانه برگزار می‌شود. اما عملکرد و نتیجه خوبی نداشته است.

این فعال محیط زیست از سوی حاضران در جلسه خطاب به رییس جمهور گفت: مردم اصفهان بسیار به این شهر علاقه دارند و زاینده رود برای کشور بسیار مهم است و مردم اصفهان بی صبرانه منتظرند که شما به قول خود عمل کنید.

مسئله آب، مشکلی اجتماعی است

احمد خاتون آبادی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان گفت: مسئله آب، مشکلی فراتر از آب است و تبدیل به یک مشکل اجتماعی شده است. در سطح کشور طرح‌هایی بدون دید کارشناسانه تصویب شده که بخشی از آن تابع قول‌هایی بوده که در هنگام انتخابات داده شده است.

وی با بیان اینکه بخشی از منافع سرمایه گذاری در پروژه‌های سودآور مانند سدسازی‌ها موجب جاری نشدن آب رودخانه شده است، تصریح کرد: بحران اتفاق افتاده و خشکی آب زاینده رود حادثه‌ای پس از وقوع بحران است. باید با درگیری‌ها بر سر آب مقابله کنیم به این منظور نیاز به شورای گفتمان آب و محیط زیست است تا برخی مسائل رفع شود.

این فعال محیط زیست خاطرنشان کرد: این شورا نباید استانی باشد بلکه باید در سطح کشوری تشکیل شود تا اگر یک منطقه با مدیریت غیر منطقی سبب شد تا تالاب خشک شود یا کشاورزی تعطیل شود، بتواند این موضوع را رفع کند. خشک شدن رودخانه‌ها علاوه بر ایجاد ریزگرد، سبب از دست رفتن کشاورزی، بیکاری  و در نتیجه ایجاد جرم و جنایت می‌شود.

به قانون عمل نمی‌شود

در ادامه این جلسه عبدالحسین میرمیران، عضو هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزی شهرستان اصفهان اظهار کرد: مشکل اساسی، مشکل قانون است. بند ۱۵۸ تا ۱۵۹ قانون مدنی می‌گوید که برداشت آب و پمپاژ آن مطلقا ممنوع است. برای اصلاح اراضی پایین دست، بخش بالادست نباید آب بردارد. اما به این قوانین بی توجهی شده و به حقوق کشاورزان ظلم شده است.

وی اضافه کرد: مدیریت استانی حوضه زاینده رود ضربه محکمی به بدنه آن وارد کرد. حتی اجرای مصوبه‌ای ۹ ماده‌ای که در سال ۹۲ در مورد زاینده رود تصویب شد، به فراموشی سپرده شد. هر چند ادعا شده که ۷۰  درصد از مصوبه اجرا شده اما به علت اوضاع کنونی زاینده رود، اجرای مابقی مصوبه هم کمکی نخواهد کرد.

به گزارش ایسنا، هرساله مردم اصفهان در ۱۸ مهرماه که به نام روز زاینده رود لقب گرفته است، دورهم جمع می شوند و از مسئولان می‌خواهند به وضعیت خشک زاینده رود رسیدگی کنند. روز گذشته تلاش فعالان محیط زیست برای برگزاری تجمع در این خصوص در بستر رودخانه با مخالفت فرمانداری اصفهان رو به رو شد. بیش از ۸ سال است مدیریت نادرست حوضه زاینده رود سبب شده این رودخانه به رودخانه‌ای فصلی تبدیل شود.