به بهانه سیاست‌های اخیر کشور چین در رابطه با بهبود کیفیت آلودگی هوا، به مقایسه نیروگاه‌های زغالی این کشور با رقیب سرسخت خود (ایالات متحده آمریکا) پرداخته شده است. تفاوت‌های بازار انرژی و دسترسی به گاز طبیعی از جمله نقاط افتراق صنعت برق زغالی این ۲ کشور صنعتی به شمار می‌رود.

به گزارش زیست آنلاین،کشور چین با در اختیار داشتن صنایع مختلف از یک‌سو و جمعیت زیاد از سوی دیگر، یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان انرژی دنیا به شمار می‌رود. رقیب صنعتی او، ایالات متحده آمریکا نیز کشوری صنعتی و پرجمعیت است که پیش از ظهور پدیده چین، در صنعت جهان یکه‌تاز بود. 

مصرف بالای انرژی هر ۲ کشور، سبب مقایسه مهم‌ترین منبع انرژی در هر دوی آن‌ها شده است. نیروگاه‌های زغالی با بیشترین سهم از بازار انرژی، به‌عنوان نخستین تولیدکننده برق در هر ۲ کشور محسوب می‌شوند. 

سهم این سوخت فسیلی از بازار انرژی هر یک از این ۲ کشور، در نمودار ۱ رسم شده است. همان‌طور که در نمودار دیده می‌شود، سهم زغال‌سنگ از بازار انرژی چین به مراتب بالاتر از ایالات متحده (در حدود ۲ برابر) است. علت این امر تنوع بیشتر بازار انرژی ایالات متحده است. 

نیروگاه زغالی آمریکا یا چین، کدامیک سبزترند؟

در راستای کاهش وابستگی به زغال‌سنگ و بهبود کیفیت هوا، رهبران چین، برای راهبرد این کشور یک انتخاب استراتژیک انجام داده‌اند: آن‌ها تصمیم گرفته‌اند که از یک اقتصاد بسیار وابسته به صنایع آلاینده به اقتصادی مبتنی بر تکنولوژی و نوآوری تغییر موضع دهند. این تصمیم سیاسی، ریشه در برنامه ارتقای جایگاه اقتصاد چین در بین جوامع بین‌المللی و همچنین نارضایتی عموم داخلی از استانداردهای زندگی دارد. 

بسیاری از نیروگاه‌های زغال‌سنگ‌سوز چین که انگشت اتهام تحلیل‌گران به سمت آلایندگی آن‌ها گرفته و باعث شده که از تغییر استراتژی انرژی چین چشم‌پوشی شود، همگی در فهرست سیاه رهبران این کشور قرار دارند و به‌زودی بالاجبار بسته خواهند شد. همچنین نیروگاه‌های زغال‌سنگ‌سوزی که جدیدا در چین بنا شده‌اند، از تک‌تک نیروگا‌ه‌های موجود در ایالات متحده پاک‌تر محسوب می‌شوند. علت آن است که در چین، صرفه اقتصادی بر نگه داشتن این سوخت فسیلی است، اما در آمریکا رقیب ارزان و پاک‌‍تری مثل گاز طبیعی وجود دارد و به‌همین جهت، پیکان سرمایه‌گذاری به سوی زغال‌سنگ قرار نمی‌گیرد و نیروگاه جدیدی تأسیس نمی‌شود. 

همچنین استانداردهای کشور چین در رابطه با انتشار گازهای آلاینده از نیروگاه‌های زغالی، بسیار سخت‌گیرانه‌تر از آمریکا در حال اجراست. نکته بعدی این است که رشد تقاضا برای نیروگاه‌های زغالی در کشور چین، به‌شدت در حال کاهش است. این سرعت به حدی است که کشور نمی‌تواند با این سرعت کنار بیاید. چین نمی‌تواند به کلی نیروگاه‌های زغالی خود را یک‌شبه از بازار انرژی، کنار بگذارد. این کشور هنوز نتوانسته راهی برای تولید گاز طبیعی از منابع داخلی خود پیدا کند. دسترسی به گاز طبیعی برای چین، سخت‌تر و در نتیجه پرهزینه‌تر از ایالات متحده آمریکاست. 

از سوی دیگر، توسعه بخش انرژی‌های تجدیدپذیر به صرف زمان نیاز دارد در حالی که چین به دنبال بهبود فوری است. کیفیت هوا برای حزب کمونیست چین، یک اولویت سیاسی مهم و از نظر اهمیت هم‌رده با رشد اقتصادی و مبارزه با فساد محسوب می‌شود. 

یکی از اهرم‌های فشار چین برای سوق دادن نیروگاه‌های زغالی به سمت پاک‌تر شدن، تکنولوژی‌های پربازدهی است که استانداردهای انتشار گازهای آلاینده را بهبود می‌بخشند. علت اصلی این تغییر استانداردها، تقاضای مردمی بود. 

شهروندان چین از دولت تقاضا کردند که اطلاعات مربوط به آلودگی هوا را به صورت شفاف در اختیار آن‌ها بگذارد در حالی که دولت از انتشار این اطلاعات خودداری می‌کرد. پس از ایجاد بحران سیاسی در این خصوص، دولت سیاست خود را تغییر داد و با انتشار داده‌های آلودگی هوا از خشم مردم به عنوان اهرمی برای کنترل شرکت‌های آلاینده استفاده کرد. 

همچنین یک سامانه برخط برای کنترل کیفیت هوا تأسیس کرد که در لحظه، کیفیت هوا را در تمامی کشور گزارش می‌کند. درباره ایالات متحده باید گفت که این کشور در زمینه انرژی زغالی نمی‌تواند و نباید با چین مسابقه دهد. برای مقایسه صنعت زغال‌سنگ در ۲ کشور صنعتی بزرگ جهان (ایالات متحده آمریکا و چین)، باید چند نکته مهم را در نظر داشت. 

اول آن‌که برنامه انرژی مناسب برای کشور چین لزوما برای ایالات متحده نیز درست عمل نخواهد کرد. علاوه بر تفاوت‌های جمعیتی زیاد، ایالات متحده دسترسی ارزان و آسان به گاز شل (Shale) دارد در صورتی که برای چین چنین دسترسی آسانی ممکن نیست. 

اگر چین بخواهد که نرخ انتشار گازهای گلخانه‌ای را به صورت پایدار کاهش دهد، حداقل در بازه زمانی کوتاه تا میان‌مدت، باید بخشی از نیاز خود را توسط نیروگاه‌های زغالی جدیدی که بازده بسیار بهتری دارند، برطرف کند. 

این در حالی است که در ایالات متحده، سرمایه‌گذاری بر روی نسل جدید نیروگاه‌های زغالی، راه حل خوبی به نظر نمی‌رسد، چرا که گاز طبیعی با قیمت کمتر و نرخ انتشار کمتر گازهای گلخانه‌ای به مقدار زیاد در دسترس است و برق ارزان‌تری نسبت به نیروگاه‌های گران‌قیمت زغالی تولید می‌کند 

همچنین بازار انرژی ایالات متحده، گزینه‌های متنوع‌تری نسبت به چین در اختیار دارد. با این‌حال، چین در حال نوآوری و انجام سرمایه‌گذاری‌های عظیم در بخش انرژی خود است که برخی از اقدامات انجام شده، واقعا تحسین‌بر‌انگیز است.