طبق آمارهای موجود روزانه ۵۰۰ تن زباله در شهر خرم آباد تولید و جمع آوری می شود که با این حجم زباله، مدیریت پسماند و اجرای طرح تفکیک زباله از مبدا ضرورتی انکارناپذیر است.

به گزارش زیست آنلاین، سرانه تولید زباله در ایران چیزی حدود ۱۸ تا ۲۰ میلیون تن است که این میزان ۲ برابر استاندار جهانی و کشورهای پیشرفته دنیاست از این بین تنها درصد ناچیزی از این زباله ها بازیافت می شود.
سرانه تولید زباله بنا بر استاندارهای جهانی بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم در روز به ازای هر فرد و در ایران ۷۵۰ گرم است که این میزان در استان لرستان۷۰۲ گرم می باشد البته در شهرهایی از استان تولید زباله تا حدود ۹۴۰ گرم به ازای هر فرد در روز نیز می رسد.
طبق ماده ۳۸ قانون درخصوص عوارض کالا و خدمات، شهرداری ها عوارض مربوط به واحدها و مواردی که منجر به آلودگی زیست محیطی می شوند را دریافت می کنند بنابراین از همین منبع باید در راستای حفظ و نگهداری از محیط زیست و جلوگیری از عوارض و مشکلات ناشی از پسماندها برنامه برنامه ریزی و اقدام کرد.
تفکیک و مدیریت پسماند به طور مستقیم برعهده شهرداری ها است؛ گامی که تاکنون سست برداشته شده و بنا بر گفته مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست کشور هم اکنون مدیریت پسماند در کشور نارکارآمد است و شهرداری ها تا به حال آنگونه که باید موفق عمل نکرده اند.
ایران اکنون ۲ برابر استاندارد جهانی زباله تولید می کند اما موفقیت چندانی در بازگرداندن این زباله ها به چرخه مصرف در مقایسه با کشورهای پیشرفته دنیا نداشته است در استان لرستان نیز به تبعیت از وضعیت کلی کشور، اوضاع بهتر از این نیست بطوریکه تنها در شهر خرم آباد مرکز استان لرستان سالانه بیش از ۱۸ میلیارد ریال پسماند قابل بازیافت دور ریخته می شود. هنوز موضوع مهم زیست محیطی همچون مدیریت پسماندها و امحای علمی و برخورد علمی با پسماندها در تمام بخش های مختلف اعم از صنعتی و پزشکی به درستی انجام نمی شود.
** تفکیک از مبدا؛ پایه اصلی مدیریت پسماند
محمد اصلانی معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار لرستان در این خصوص می گوید: در موضع مدیریت پسماند، تفکیک زباله ها اصلی ترین و نخستین گام است که باید محکم و به درستی برداشته شود و در این راستا فرهنگ سازی و تبلیغات محیطی از کارآمدترین روش هاست که باید با جدیت از سوی شهرداری ها دنبال شود.
وی افزود: برنامه های فرهنگی علاوه بر اینکه باید به صورت ارتباط چهره به چهره و بکاربردن پلاکاردها و آگاه کردن عموم مردم مورد انجام شوند باید شهرداری ها در بازه های زمانی مشخص نیروهای انسانی خود را با این هدف به درون شهر و در تعامل با مردم موظف کنند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار لرستان یکی از عمده ترین دلایلی که هنوز مدیریت پسماندها به سرانجام نرسیده را نادیده گرفتن قانون دانست و گفت: در حالیکه قانون از قدرت بازدارندگی در بی اهمیتی به مدیریت پسماندها برخوردار است اما ما کمتر از این جنبه قانونی بهره گرفته ایم.
** برخورد قانونی با شهرداران کم کار در مدیریت پسماند
اصلانی افزود: در همین راستا در یک بازه زمانی مشخص یک ماهه شهرداری ها و شوراهای شهر موظف به انجام وظایف خود هستند و چنانچه کمترین سستی و اهمال کاری مشاهده شود با شهرداران برخورد جدی و قانونی می شود.
وی با تاکید بر اینکه در بستن قردادها درخصوص از بین بردن بهداشتی پسماندها سخت گیری نشود، گفت: حمل و دفن زباله امری است که به صورت روزانه شهرداری ها انجام می دهند بنابراین وقتی شرکتی برای از بین بردن زباله ها اعلام آمادگی می کند نباید سختگیرانه رفتار نشود و دراسرع وقت مقدمات و مذاکرات لازم در این زمینه صورت گیرد.
** جمع آوری روزانه ۵۰۰ تن زباله در خرم آباد
وحید رشیدی شهردار خرم آباد در این باره گفت: روزانه ۵۰۰ تن زباله در شهر خرم آباد جمع آوری می شود و اکنون مدیریت پسماند به عنوان موضوعی مهم در شهرداری مورد توجه است.
وی افزود: تفکیک زباله به صورت محدود انجام می شود اما انجام گسترده و فراگیر آن تاکنون انجام نشده است که با توجه به اینکه تفکیک زباله نخستین گام در مدیریت پسماند است شهرداری در این زمینه به همکاری بیشتر مردم نیاز دارد.
شهردار خرم آباد اظهار کرد: میزان زباله تولیدی در منطقه یک شهرداری ۱۴۰ تن در روز، در شهرداری منطقه ۲، ۱۶۰ تن در روز و در شهرداری منطقه سه ۱۷۰ تن در روز است و در مجموع شهرداری روزانه ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون ریال صرف جمع آوری زباله می کند.
** سالانه ۱۸ میلیارد ریال زباله قابل بازیافت دور ریخته می شود
رضا دریکوند سرپرست سازمان پسماند شهرداری خرم آباد  با بیان اینکه تفکیک زباله هنوز در مرحله فرهنگ سازی و آموزش است، گفت: تا زمانی که این طرح به اجرا برسد هنوز راه طولانی وجود دارد.
وی افزود: با احتساب مبلغ متوسط ۲ هزار ریال برای هر کیلوگرم زباله قابل بازیافت در شهرخرم آباد روزانه بیش از ۵۰ میلیون ریال و سالانه بیش از ۱۸ میلیارد ریال پسماند قابل بازیافت دور ریخته می شود.
دریکوند یادآور شد: عمده مشکل در حوزه مدیریت پسماندها زباله های عفونی است که تقریبا ۱۰ درصد از کل زباله های بیمارستانی را تشکیل می دهد.
وی با با بیان اینکه متوسط سرانه تولید زباله در لرستان حدود ۷۰۲ گرم به ازای هر فرد در روز است، گفت: این میزان در شهرهای بزرگ استان مثل خرم آباد ۶۲۰ گرم است اما بیشترین تولید سرانه زباله در استان لرستان مربوط به سراب دوره با نرخ تولید ۹۴۰ گرم برای هر فرد در روز است که این امر متاثر از وضعیت فرهنگی و عادات اجتماعی این شهر است که با فرهنگ سازی قابل تغییر است.
سرپرست سازمان پسماند شهرداری خرم آباد افزود: از مجموع پسماندهای استان ۷۶/۱۳ درصد مواد آلی و ۱۱/۳۵ درصد شامل پسماندهای خشک، قابل بازیافت اعم از شیشه، فلز، مقوا، پلاستیک و کاغذ و ۱۲/۵۲ درصد نیز شامل پسماندهای خشک و غیرقابل بازیافت مثل پارچه، منسوجات، چوب و نخاله های ساختمانی و مواد متفرقه است.
** مشکل ریشه ای و نبود مکانی خاص برای امحای بهداشتی پسماندها
مهرداد فتحی بیرانوند مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان در این باره می گوید: مدیریت پسماندها و تفکیک زباله ها با اولویت و جدیت بیشتری در شهرداری های بروجرد، خرم آباد و دورود باید انجام شود و با توجه به جمعیت این شهرها و طبق قانون، دفن عادی و غیربهداشتی زباله ها در این شهرها ممنوع است.
وی با بیان اینکه هنوز در زمینه پسماندهای ویژه بیمارستانی و پزشکی مشکل داریم، افزود: این کار از اساس همراه با مشکل است و مکان و منطقه ای خاص که بتوان امحای پسماندهای بیمارستانی و پزشکی، پتروشیمی، هیدروکربنی و نفتی در آن صورت گیرد، وجود ندارد.
فتحی بیرانوند گفت: برای رفع این مشکل از یک شرکت دعوت شده است تا با فراهم کردن مکانی در یکی از شهرهای لرستان که بیشترین حجم زباله های صنعتی را دارد امحای اصولی، علمی و بهداشتی زباله ها انجام شود.
وی افزود: زمینی به مساحت ۴۲ هکتار برای امحا و دفن زباله های مختلف در این راستا در نظر گرفته شده است و با توجه به پراکنش پسماندهای صنعتی که بیشتر در شرق استان یعنی در بروجرد، دورود و ازنا قرار دارند، ازنا به عنوان مکان این کار در نظر گرفته شده است که اجرای این کار ۲۷۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.
وی گفت: شرکتی که قرار است این کار را انجام دهد قرار است ظرف یک ماه آینده طرح جامع مطالعاتی را در کارگروه مدیریت پسماند مطابق استاندارهای لازم مورد بررسی و تایید قرار دهد.
وی افزود: در این طرح روزانه امحای هفت تن پسماند پزشکی و ۱۵ تن پسماند صنعتی با روش های بی خطرسازی غیر از سوزاندن در استان انجام می شود.
در این بین همواره آنچه که از سوی همه نهادهای مرتبط و درگیر با پسماندها مورد تاکید قرار دارد این است که لازمه مدیریت پسماند و اجرای تمام این راهکارها منوط به تفکیک زباله از مبدا است که باید به عنوان اولویتی مورد تاکید در شهردای ها مورد توجه قرار گیرد.