دانشیار گروه مدیریت محیط زیست واحد علوم و تحقیقات با تاکید بر ضرورت جلب مشارکت مردمی برای احیای دریاچه ارومیه ساخت بیش از ۲۰ سد و افزایش سطح زیرکشت را مهم ترین عوامل خشک شدن این دریاچه برشمرد.

به گزارش زیست آنلاین، دکتر رضا ارجمندی با بیان اینکه ادامه وضعیت فعلی دریاچه ارومیه منجر به فاجعه زیست‌محیطی خواهد شد، گفت: با توجه به اینکه عمق نمک موجود در دریاچه ارومیه در بخش‌هایی از آن بالغ بر ۵ متر و حجم آن میلیون‌ها تن است، در صورت ادامه وضع موجود با پدیده ریزگردهای نمکی روبرو خواهیم شد که نه تنها برای سلامت انسان و موجودات زنده مخاطره‌آمیز است، تأثیر بسیار مخربی بر بخش وسیعی از محیط زیست منطقه خواهد داشت.
وی افزود: انواع بیماری‌ها نظیر بیماری‌های پوستی، ریوی و چشمی، از بین رفتن پوشش گیاهی، مهاجرت پرندگان و سایر موجودات زنده منطقه و در نهایت محکومیت پنج میلیون نفر از ساکنان پیرامون دریاچه ارومیه به مهاجرت از جمله عوارض احیا نشدن دریاچه ارومیه است.
دکتر ارجمندی با اشاره به آغاز روند خشک شدن دریاچه ارومیه از ۱۶ سال قبل گفت: ارتفاع آب دریاچه ارومیه آن زمان حدود ۱۲۷۸ متر از سطح دریا بود که به مرور تحت تأثیر عوامل گوناگون و در نهایت بی توجهی به معضلات طی ۱۲ سال حدود ۸ متر از ارتفاع آن کاسته و بخش جنوبی خشک شد.
وی با اشاره به مهم‌ترین دلایل خشک شدن بخش وسیعی از مساحت دریاچه ارومیه، اضافه کرد: اولین و مهم‌ترین عامل خشکی دریاچه ارومیه، کاهش میزان آب ورودی رودخانه‌ها به آن است. ساخت بالغ بر ۲۰ سد جدید در مسیر رودخانه‌های ورودی به دریاچه ارومیه در سه استان کردستان، آذربایجان شرقی و غربی را می‌توان مهمترین عامل در کاهش میزان آب ورودی به دریاچه دانست.
عضو هیأت علمی واحد علوم و تحقیقات، افزود: تغییر الگوی کشت و افزایش سطح زیرکشت زراعی و باغی نیز دلیل دیگری در کاهش میزان آب ورودی به دریاچه ارومیه است. جایگزینی محصولات زراعی و باغی کم‌آب‌بَر نظیر انگور، گندم و جو با محصولات پرآب‌بَر مانند سیب، گلابی، گیلاس، ذرت و چغندرقند که تا چهار برابر نیازمند آبیاری بیشتر هستند و افزایش سطح زیر کشت از ۱۵۰ هزار هکتار به حدود ۴۵۰ هزار هکتار در حوزه آبریز دریاچه ارومیه، بدون شک باعث کاهش حقابه (سهم آب ورودی) دریاچه ارومیه شد.
وی حفر بالغ بر ۲۲ هزار حلقه چاه غیرمجاز در مسیر رودخانه‌های حوزه‌های آبریز دریاچه ارومیه را عامل دیگری در کاهش حجم آب ورودی به این دریاچه عنوان کرد و افزود: خشکسالی چندسال اخیر نیز از عوامل مهمی است که در کاهش سهم آب ورودی به دریاچه ارومیه نقش ویژه‌ای داشته است.
دکتر ارجمندی با اشاره به فرآیند احیای دریاچه ارومیه توسط ستاد احیا این دریاچه، افزود: پس از مطالعات کارشناسی در این ستاد، برنامه‌ای ده ساله برای احیای دریاچه ارومیه در نظر گرفته شده که از حدود دو سال پیش وارد فاز اجرایی شده است. بر همین اساس در ابتدای امر از عقب‌نشینی و کاهش سطح آب دریاچه جلوگیری شد، پس از آن تا کنون با افزایش میزان حجم آب ورودی، حدود ۴۰ سانتی متر به ارتفاع سطح آب دریاچه ارومیه افزوده شده است.
به گزارش ایرنا، وی ادامه داد: برای احیای کامل دریاچه ارومیه نه تنها مسئولان بلکه مردم باید مشارکت کنند، انجمن‌های مردم‌نهاد می‌توانند در این حوزه کمک مفید باشند. همچنین تغییر الگوی کشت، کاهش سطح زیرکشت، خرید حقابه برخی کشاورزان، کاهش تعداد حلقه چاه‌ها و از همه مهمتر تأمین منابع مالی؛ از جمله برنامه‌هایی است که باید در راستای احیای دریاچه ارومیه درنظر گرفته شود.
دکتر ارجمندی با اشاره به اهمیت محیط زیست در سلامت و زندگی تمامی موجودات زنده، اضافه کرد: یکی از مهمترین اقداماتی که باید برای حفظ محیط زیست در نظر گرفت، تأمین سهم آب (حقابه) آن است، متأسفانه هرگاه سخن از آب و میزان مصرف آن به میان می‌آید، هیچ سهمی برای محیط زیست در نظر گرفته نمی‌شود. بر اساس محاسبات صورت گرفته سالانه حدود ۱۳ میلیارد متر مکعب سهم آب محیط زیست است.