خیابان ولیعصر تهران به‌عنوان بزرگترین خیابان خاورمیانه که زمانی با چنارهای سر به فلک کشیده اش، شهرت «چنارستان» را به پایتخت داده بود، دیروز پس از سال‌ها بی‌مهری به استقبال طرح احیا رفت تا بلکه دوباره، آوازه چنارها به تهران بر گردد!

به گزارش زیست آنلاین، مرحله اول طرح احیای درختان خیابان ولیعصر در جنوب این خیابان از ۱۱ اسفند ماه آغاز شده و تا پایان سال ۹۶ در دو طرف ادامه خواهد داشت، در این طرح ۷۴۰ چنار ۱۰ تا ۱۵ ساله اصفهانی جایگزین چنارهای کهنسال و بیمار خواهند شد.درختانی که دیگر امیدی برای نجاتشان نیست. این طرح البته به‌دنبال ابتلای تعداد زیادی چنار به سرطان رنگی و آفت زده اجرا می‌شود. عنوان غریبی که هفته گذشته از زبان محمد مختاری، مدیرعامل بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران شنیده شده و تا پیش از او از قول هیچ کارشناس دیگری اعلام نشده بود! دراین طرح درختان خشکیده که امکان احیای آنها وجود نداشته و از طرفی خطر سقوط و آسیب به شهروندان دارند، با درختان جوان جایگزین می‌شوند. در این طرح ۷۵۰ درخت جوان از اصفهان به تهران منتقل شده‌اند. قرار است طی ۲ سال، تعداد درختان به همان ۱۸ هزار چنار سابق برگردد!


۷۸ سال پیش، ۶۰ هزار اصله چنار بلند بالا، در دو طرف خیابان ولیعصر خودنمایی می‌کرد، حالا از آن همه درخت، از زبان شهردار تهران ۱۶ هزار اصله (۱۵ هزار و ۵۲۰) و از زبان برخی دیگر تنها ۶هزار اصله باقی مانده است! به گفته کارشناسان، بهترین راهکار برای حفظ درختان خیابان ولیعصر، جایگزینی آنها با نهال‌های چند ساله است. اتفاقی که یکبار دیگر هم در زمان محمد باقر قالیباف، شهردار سابق تهران افتاد و اتفاقاً واکنش‌های تند و تیزی هم به‌دنبال داشت. آن زمان ۱۲ اصله درخت تنومند روبه‌روی تئاتر شهر به جرم کهولت سن، آفت کرم چوب خوار، تهی شدن تنه و احتمال سقوط بر سر مردم و خودروها قطع و با نهال‌های دوساله جایگزین شدند. اما آن زمان حرفی از احیا نبود و ظاهراً عبور متروی چهاراه ولیعصر، موجب خشک شدن درختان این ناحیه شده بود، مسأله‌ای که هیچ گاه از زبان هیچ مسئولی پذیرفته نشد! حالا البته برخی کارشناسان از جمله محمد حقانی از اجرای این طرح تفسیر دیگری دارند. او به «ایران» می‌گوید که اغلب چنارهای خیابان ولیعصر، بشدت آسیب دیده، ضعیف و بیمار شده‌اند و این مسأله علت‌های بی شماری دارد. او که در دوره گذشته شورا، جزو منتقدان اصلی عملکرد محمد باقر قالیباف بود، می‌گوید که ورود پساب‌های آلوده، پیاده راه سازی، سوسک چوب خوار و مغز خوار و همین‌طور ساخت بلندمرتبه‌ها و پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی از جمله دلایل اصلی از بین رفتن درختان هستند.


مسأله‌ای که از نگاه شهردار تهران هم دور نمانده و «محمد علی نجفی» در مراسم احیای چنارها به آن اشاره می‌کند:«ما در این مدت به‌دلیل کم‌توجهی‌ها، موجب از بین رفتن درختان شدیم؛ برخی از آنها دچار آفت شدند، نفوذ بیش ازحد آب، بحث سیمان که در جوی‌های خیابان ولیعصر به کار رفته، تعرض برخی ساختمان‌ها به پیاده‌رو و... از مهم‌ترین دلایل این موضوع بوده‌ است.»
شهردار تهران با شعار «هر خانواده ایرانی، یک درخت» می‌گوید: خیابان ولیعصر به طول ۱۸کیلومتر، ۱۸ هزار درخت چنار داشت که اکنون این رقم به حدود ۱۶ هزار رأس کاهش یافته است. در برخی از شهرها و استان‌های کشور نیز این مشکل وجود دارد؛ مانند خوانسار و خرم‌آباد که امیدواریم بتوانیم با ارائه مطالعات، تجربیات و حتی ماشین‌آلات خود به شهرهای دیگر، آنها را نیز در حفظ فضای سبز یاری کنیم.
نجفی البته دست یاری به سوی مردم و قوای سه گانه هم دراز کرده و می‌گوید که ما برای حفظ درختان و فضای سبز تلاش بسیاری کردیم، اما شهرداری نباید تنها باشد؛ باید همه مردم پای کار بیایند و حضور مردم، تأکید همیشگی من برای همه مسائل شهری است. در کنار ما و مردم، باید قوای سه‌گانه هم مسئول باشند و بویژه از دستگاه قضا درخواست داریم که با پروژه‌های ارجاعی با این موضوع، با قاطعیت و سرعت بیشتری برخورد کنند.
او همچنین از شهروندان تهرانی خواست تا به فراخوان «درخت به جای سبزه عید» بپیوندند:«کاشت درخت از سنت‌های نوروزی ماست، بیایید در کنار سبزه، درخت نیز بکاریم و این درختان را سیزدهم فروردین ماه به حیاط منتقل کنیم. شهروندانی که خانه‌شان حیاط ندارد، شهرداری زمین‌هایی را به این منظور اختصاص داده تا مردم بتوانند نهالشان را در آنجا بکارند.»
به‌ گفته نجفی، شهرداری در ۶ ماه گذشته هزار و ۲۰۰ هکتار کمربند سبز با آبیاری قطره‌ای ایجاد کرده که در روزهای آینده افتتاح می‌شود. شهردار تهران درباره رعایت حریم دو متری ساختمان‌ها در خیابان ولیعصرهم می‌گوید: درباره بخشی از ساخت و سازهای خیابان ولیعصر که مشرف به خیابان اصلی هستند، قطعاً سختگیری بیشتری می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم با ساخت و سازها، لطمه‌ای به‌درختان و فضای سبز وارد شود. همچنین باید در نظر داشت در گذشته درباره بهسازی جوی‌های آب و پیاده راه‌ها نیز اشتباهاتی صورت گرفت که بر این اساس ما مطالعات عمیقی را درباره خاک شناسی و مسائل هیدرولوژی شروع خواهیم کرد تا مطمئن باشیم آب کافی به ریشه درختان خیابان ولیعصر می‌رسد.


طرح احیای چناران طرح درستی است


طرح احیای چنارهای خیابان ولیعصر البته موافقان و مخالفان زیادی دارد. برخی همچون محمد حقانی رئیس سابق کمیسیون محیط زیست شورای چهارم شهر ، معتقدند که احیای درختان کار درستی است. اما به شر ط آنکه به جای نهال‌های ۱۵-۱۰ ساله از نهال‌های ۳-۲ ساله استفاده کنند. از طرفی مطلقاً نباید درخت زنده را جایگزین کرد. باید ریشه درختان بیمار کاملاً جدا شود، «چنارها، ریشه‌های عمیق و پراکنده دارند، براین اساس نباید تا شعاع ۴ و ۵ متری خیابان، اجازه ساخت بلندمرتبه داد. متأسفانه برای برخی پروژه‌ها، تا ۴۰متر گودبرداری می‌کردند و بعد برای مقاوم‌سازی گودبرداری باروش نیلینگ، سیمان داخل زمین تزریق می کردند که ریشه درختان را از بین می‌برد.» وی درباره اینکه آیا طرح احیا بدرستی انجام می‌شود یا نه هم اینطور توضیح می‌دهد: «دیروز اطلاع پیدا کردم که محل کاشت نهال‌ها را خاکبرداری می‌کنند و خاک مسموم را برمی‌دارند و با خاک زراعی جایگزین می‌کنند. من این کار را تأیید می‌کنم. اگرچه هنوز در برخی نقاط مثل بالاتر از چهارراه پارک وی، مقداری پساب و فاضلاب وارد جوی می‌شود و این برای درختان بسیار مضر است. در گذشته جلوی این اقدام را با نامه نگاری گرفتیم، اما اخیراً بازهم شاهد ورود کمی پساب به این قسمت بودیم.»


مشکل «چنارهای خیابان ولیعصر» سرطان نیست، سوءمدیریت است


در آن طرف، اما یک متخصص فضای سبز شهری معتقد است که مشکل درختان چنار خیابان ولیعصر سرطان رنگی نیست بلکه سوء مدیریت مسئولان شهری در حفظ و نگهداری از آنها است.
دکتر امید نوری با اشاره به اینکه مشکل درختان خیابان ولیعصر و سایر نقاط تهران ۹۹ درصد بیماری نیست، به ایسنا می‌گوید: «درختان در شهر تهران با شرایطی مواجه هستند که آسفالت و بتن برای بن درخت محدودیت ایجاد کرده، همچنین درخت چنار تا یک زمان مشخصی نیاز به آبیاری دارد و پس از آن آب مورد نیاز خود را از اعماق زمین و سفره‌های آب زیرزمینی تأمین می‌کند. از آنجایی که متأسفانه ما با برداشت‌های بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی آنها را تخلیه کرده‌ایم، درختی مثل چنار نمی‌تواند نیاز آبی خود را برطرف کند.این متخصص فضای سبز شهری با بیان اینکه نباید انتظار داشته باشیم که درخت چنار به شرایط فعلی شهر تهران پاسخ مثبت نشان و به حیات خود ادامه دهد، می‌گوید: «من تاکنون در منابع مختلف بیماری‌ای به اسم سرطان رنگی برای گیاهان نشنیده‌ام، گفت: بیان لفظ بیماری برای چنارهای تهران پاک کردن صورت مسأله است. بیماری یک عامل ثانویه است و اگر یک گیاه نتواند نیازهای حیاتی خود اعم از آب شرب، نور و تغذیه مناسب را دریافت کند به‌طور قطع ضعیف و بیمار می‌شود.» وی ادامه می‌دهد: «در سطح شهر آنقدر بلند مرتبه‌سازی و ساخت و ساز شده که گیاهان دیگر نمی‌توانند حداقل نیاز نوری خود را برای فتوسنتز دریافت کنند. بن درخت با سنگفرش و بتن محدود شده و حتی گیاه دیگر قادر نیست که آب مورد نیاز خود را تأمین کند. به‌طور قطع هر موجود زنده‌ دیگری هم که در این شرایط باشد ضعیف و به تبع آن دچار بیماری می‌شود و از بین می‌رود. ممکن است این بیماری کوتاه مدت از بین برود، ولی چون مشکل به‌صورت عمقی حل نشده، قطعاً دوباره دامن گیاهان جدید را می‌گیرد.» / منبع: سلامت نیوز