نود درصد آبسنگ‌های مرجانی جزایر خارکو، خارک و فارسی در سال ۹۶ به حدی سفید شده‌اند که دیگر قابل برگشت نیستند.

به گزارش زیست آنلاین، صخره‌های مرجانی یا آب‌سنگ‌های مرجانی یکی از مهمترین، ظریفترین و متنوع‌ترین اکوسیستم‌های آبی است که شکل‌گیری آن به زمان زیادی نیاز دارد و نقش بسیار مهمی در سلامت محیط زیست و آب و هوای کره زمین دارند.

این اکوسیستم محصول همزیستی آب‌سنگ‌ها و نوع جلبک تک‌سلولی تاژک‌دار است به نام (zooxanthellae) که در بین بافت‌های آب‌سنگ‌ها زندگی می‌کنند. این جلبک‌ها فتوسنتز می‌کنند و برای آب‌سنگ اکسیژن، انرژی و مواد مغذی تامین می کنند و رنگ‌های زیبای مرجان‌های ساحلی به خاطر آنها است. علاوه بر این آب سنگ‌ها به این جلبک‌ها برای ساختن اسکلت کلسیمی خود نیاز دارند. در مقابل آب سنگ‌ها برای این جلبک‌های تک سلولی محیطی برای رشد و همچنین نیتروژن، فسفر و دی اکسید کربن فراهم می‌کنند.

در سال ۹۵، پانزده تا بیست درصد مرجان‌ها در عمق کمتر از پنج متر دچار سفیدشدگی شدند که غیرقابل بازگشت بود؛ حتی در خارکو بیش از ۵۰ درصد سفیدشدگی در اعماق کمتر از پنج متر داشتیم. در سال ۹۶ در خارک، خارکو و فارس بیش از نود درصد آبسنگ‌های مرجانی دچار سفیدشدگی داشت که این سفیدشدگی غیر قابل بازگشت بود.

آب‌سنگ‌های مرجانی به نوسان دما حساسند و حتی یک تا دو درجه افزایش غیرمعمول دمای آب در تابستان که بیش از پنج تا هشت هفته طول بکشد می‌تواند روند سفید شدن مرجان‌ها را به جریان اندازد.

وقتی که دمای آب بالا می‌رود آب‌سنگ ها شروع به اخراج جلبک‌ها می‌کنند که این باعث می شود اسکلت سفید آنها هویدا و خود آنها دچار قحطی شوند چون خود قادر به تامین غذا و انرژی خود نیستند. با تغییرات شرایط، این آب‌سنگ‌های مرجانی می‌توانند بازسازی و بازپروری شوند اما اگر شرایط دشوار ادامه پیدا کند به مرگ کامل آب سنگ‌های مرجانی منتهی می‌شود.

در بیست سال گذشته دفعات و شدت سفید شدن آب‌سنگ‌های مرجانی در تمام کره زمین افزایش یافته است. در میان عواملی که باعث این آسیب محیط زیستی می‌شوند، گرم شدن آب دریاها و اقیانوس‌ها نقش مهمی دارند و شواهد علمی نشان می‌دهند که گرم شدن آب و هوای کره زمین باعث شده دمای آب اکوسیستم‌های آبی گرم بیشتر از معمول باشد.

در ابتدای سال ۲۰۱۷، بیست درصد صخره‌های مرجانی عظیم استرالیا (بزرگترین صخره‌های مرجانی دنیا) سفید شدند و پنجاه درصد صخره‌های مرجانی استرالیا از بین رفتند و بیم آن می‌رود که این میزان بیشتر هم شود.

به جز گرمای آب، درخشندگی زیاد آفتاب، آلودگی آب (اسیدی شدن، مواد شیمیایی) و آثار ناشی از گردشگری هم در سفید شدگی مرجان های ساحلی نقش دارند.

در سال ۲۱۰۵، تحقیقات یک زیست شناس دریایی به نام جان برت نشان داد که آب‌سنگ‌های مرجانی خلیج فارس بیش از هر جای دیگری در دنیا تحمل نوسانات دما دارند و یافتن علت آن را امیدی برای احیای صخره‌های مرجانی در دنیا دانسته بود.

مدیر کل دفتر زیست‌بوم‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست ایران می‌گوید نتایج بررسی‌ها در آذر سال۹۶ نشان می‌دهد نود درصد آبسنگ‌های مرجانی جزایر خارکو، خارک و فارسی به حدی سفید شده‌اند که دیگر قابل برگشت نیست.

وی افزود: هر ساله گزارش سفید شدگی مرجان ها تهیه می‌شود. تاکنون بررسی سفیدشدگی مرجان‌ها در چندین منطقه انجام شده است. طبق بررسی‌های سال ۹۴، چهل درصد از آبسنگ‌های مرجانی در عمق کمتر از پنج متر سفیدشدگی داشتند که در سال ۹۵ به حالت عادی بازگشتند و خوشبختانه این سفید شدگی مرجان ها در نایبند و چابهار کمتر بود. در سال ۹۵، پانزده تا بیست درصد مرجان‌ها در عمق کمتر از پنج متر دچار سفیدشدگی شدند که غیرقابل بازگشت بود؛ حتی در خارکو بیش از ۵۰ درصد سفیدشدگی در اعماق کمتر از پنج متر داشتیم.

به گفته وی، در سال ۹۶ در خارک، خارکو و فارس بیش از نود درصد آبسنگ‌های مرجانی دچار سفیدشدگی داشت که این سفیدشدگی غیر قابل بازگشت بود. سال۹۶ سفید شدگی مرجان ها بر خلاف سال‌های گذشته شامل همه گونه‌های مرجانی بود و حتی این سفیدشدگی در اعماق بیشتر از پنج متر نیز قابل رویت بود.

بنابر اعلام سازمان محیط زیست ایران، بیشترین گسترش آبسنگ‌ها در آب‌های مجاور ایران در خلیج فارس، در جزایر خارک و خارکو است و مرجان‌ها در چابهار شرایط مساعدتری دارند. در این منطقه سفیدشدگی بیشتر به دلیل ساخت و ساز بوده است./ منبع: سینا پرس