با نمونه‌برداری‌های منظم و تصادفی درختان می‌توان دریافت که در چه مرحله‌ای از حمله آفات و تنش‌های محیطی قرار دارند.

به گزارش زیست آنلاین، دکتر احمدرضا محرابیان، استادیار اکولوژی گیاهی دانشگاه شهید بهشتی، با اشاره به اینکه بیماری «زغال بلوط» که درختان بلوط منطقه زاگرس را گرفتار کرده ناشی از نوعی قارچ و برخی عواملی اکولوژیک است، اظهار کرد: گیاهان در شرایط طبیعی می‌توانند با دامنه وسیعی از استرس و تهدیدها اعم از باکتری‌ها، قارچ‌ها، بیماری‌ها و حتی آفات مقابله کنند ولی متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل تغییرات اقلیمی که در همه مناطق از جمله زاگرس اتفاق افتاده است، گیاهان از نظر فیزیولوژیک ضعیف شده‌اند.

وی با بیان اینکه ریزگردها در منطقه زاگرس به‌ویژه زاگرس میانی و جنوبی بر فرایند متابولیسمی درختزارهای بلوط اثر گذاشته است، تصریح کرد: مجموع این عوامل، شرایط را برای به‌وجود آمدن گونه‌های مهاجم مساعد می‌کند و هنگامی که درخت ضعیف می شود گونه‌هایی مانند سوسک‌های چوب‌خوار و انواع قارچ‌ها به درخت بلوط حمله می‌کنند.

این استادیار اکولوژی گیاهی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: سوسک‌های چوب‌خوار، تنه درخت را سوراخ و از این طریق قارچ‌ها به زیر تنه درخت نفوذ پیدا می‌کنند. در مراحل اولیه نفوذ قارچ بیماری‌زا از درخت شیرابه‌های سفید رنگ خارج شود که به مروز زمان تغییر رنگ می‌دهد و سیاه می‌شود و شبیه زغال به نظر می رسد. بیماری «زغال بلوط» در نهایت درخت را از بین می‌برد.

محرابیان با اشاره به اینکه عامل اولیه از بین رفتن درختان بلوط منطقه زاگرس تنش‌های ناشی از تغییر اقلیم است، تصریح کرد: عامل ثانویه نیز وجود گونه‌های مهاجمی است که این درختان را از بین برده است البته قارچ ممکن است مدت‌ها به صورت درون زیست (اندوفیت) درون گیاه باقی بماند اما تنها زمانی که گیاه دچار تنش می‌شود بیماری بروز می‌کند.

وی با بیان اینکه متاسفانه بیماری «زغال بلوط» در زاگرس جنوبی و زاگرس میانی به شدت جنگل‌ها را تخریب کرده است و باید چاره عاجلی برای این مشکل اندیشید، اظهار کرد: برای درمان بلوط‌هایی که به این بیماری دچار شده‌اند باید از روش‌های سازگار با محیط زیست مانند کنترل بیولوژیک و کاهش تنش‌هایی که سبب آسیب به گونه‌های درختی می‌شود، استفاده کرد البته متاسفانه در حال حاضر کنترل بیولوژیک فقط به صورت محدود در شرایط آزمایشگاهی انجام می‌شود.

این استادیار اکولوژی گیاهی دانشگاه شهید بهشتی افزود: کاهش ریزگردها، مبارزه با قارچ‌ها و آفت‌ها در مراحل اولیه از شیوه‌های کنترل آفات است. به نظر می‌رسد که استفاده از تجارب دیگر کشورها در این زمینه نیز مثمر باشد ولی در حال حاضر حداقل کاری که می‌توان انجام داد کاهش تنش‌های محیطی بر اکوسیستم درختزار زاگرس است.

این استاد دانشگاه با تاکید بر ضرورت پایش و ارزیابی در تمام مناطقی که بلوط وجود دارد، گفت: با نمونه‌برداری‌های منظم و تصادفی درختان می‌توان دریافت که در چه مرحله‌ای از حمله آفات و تنش‌های محیطی قرار دارند.

وی در پایان اظهارکرد: سازمان جنگل‌ها و سازمان حفاظت محیط زیست اقداماتی را برای حفظ درختان بلوط در منطقه زاگرس انجام داده‌اند ولی برای از بین بردن بیماری «زغال بلوط» و حفظ جنگل‌های زاگرس نیازمند عزم جدی‌تر و بودجه‌های بیشتر هستیم همچنین هر گونه روش مبارزه با این بیماری باید کنترل شده و با نظارت و اجماع همه متخصصان و افراد صاحب تجربه در این زمینه باشد.