چند سالی است در بسیاری از مناطق کشور مانند استان زابل و خوزستان با یکی از مهم ترین و تاثیر گذار ترین بحران محیط زیستی تحت عنوان پدیده ریزگرد یا به شکل صحیح تر بحران گرد و غبار یا گردو خاک مواجه هستیم و با وجود برنامه ریزی ها و تلاش های مسئولین و متخصصان در راستای مهار این معضل، مدتی طولانی است که شاهد ایجاد وضعیت نامساعد و نامناسب زیست محیطی در برخی از استان های کشور، تعطیلی چند روزه مدارس و مراکز اجرایی، به مخاطره انداختن سلامت بشر و شیوع بعضی بیماری های تنفسی و مخاطره انگیز بوده ایم.
اما آماردقیق این انتشار در مناطق مختلف و در روزهای مختلف بسیار متغییر بوده و با ارقام صحیح و یکسانی جهت اطلاع از مقایسه آن با میزان استاندارد مواجه نبوده ایم .
بدین جهت زیست آنلاین بر آن شد تا نگاهی به بررسی نظرات اعلام شده در خصوص میزان ریزگرد و مقایسه به استاندارد موجود خصوصا در استان های در معرض خطر داشته باشد.
در تاریخ ۲۸ خرداد ماه ۱۳۹۵، پیام مساعدی، کارشناس تحقیقات و پیشبینی اداره کل هواشناسی استان بوشهر، با اشاره به تصاویر ماهوارههای هواشناسی، از ورود ریزگردها از سوی کشورهای همسایه به ویژه عراق سخن گفته بود و میزان آلودگی نشات گرفته از ریزگردهای موجود در هوای استان بوشهر را در حدود هزار و ۶۶ میکروگرم بر مترمکعب برآورد نموده بود، در حقیقت به گفته وی این میزان هشت برابر بیشتر از حد استاندارد بود.
در همان تاریخ، سیداحمد موسوی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان آبادان نیز میزان استقرار ریزگردها را در هوای آبادان و خرمشهر ۱۰۳۸ میکروگرم برآورد کرد و گفت با توجه به آن که حد استاندارد ریزگردهای معلق موجود در هوا ۲۰۰ میکروگرم بر متر مکعب است، این حجم از آلایندگی هوا در این استان ها ۶ برابر بیشتر از حد مجاز است.
پس از آن در اسفندماه ۱۳۹۵، شهریار عسکری، رئیس روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان برخلاف گفته سید احمد موسوی، خاطر نشان کرده بود میزان حد مجاز برای ریزگردهای معلق در هوا ۱۵۰ میکروگرم بر مترمکعب است و میزان این ذرات معلق در اهواز را معادل یک هزار و ۸۷۰ میکروگرم برمترمکعب یعنی چیزی در حدود ۱۲،۴۶ برابر حد استاندارد اعلام کرده بود.
شهریار عسکری، مدیر روابط عمومی ادارهکل حفاظت محیط زیست خوزستان در بهمن ماه ۹۶ بیان کرده بود: بر اساس پایشهای انجام شده می توان اظهار کرد که میزان غلظت گرد و غبار به صورت مداوم، در حال افزایش است و افزود با توجه به وجود ۱۲۱۴ ذرات معلق در هوای بهبهان و میزان حد مجاز این آلاینده ها که معادل ۱۵۰ میکروگرم بر متر مکعب است، غلظت گردو غبار ۸ برابر حد استاندارد تعریف می شود.
مدیر روابط عمومی ادارهکل حفاظت محیط زیست خوزستان همچنین میزان غلظت ریزگردها درسایر مناطق را اینگونه بیان نموده بود:
مسجدسلیمان بیش از ۷ برابر حد مجاز، اهواز، بندر امام و حمیدیه بیش از ۶ برابر حد مجاز، هندیجان، شادگان، امیدیه، سوسنگرد و رامشیر بیش از ۵ برابر حد مجاز، خرمشهر، ماهشهر و شوش بیش از ۴ برابر حد مجاز و در اندیمشک بیش از ۲ برابر حدمجاز.
پس گذشت یک سال و برخلاف انتظار عموم، میزان این ریزگردها روند افزایشی به خود گرفت به طوری که شهریار عسکری در ۲۴ بهمن ماه ۹۶ از میزان ۷۱۳۵ ذرات موجود در هوای اهواز خبر داد و گفت وجود این ذرات به بیش از ۴۷ برابر حد مجاز رسیده است. در همان زمان آلودگی ریزگردها در استان بوشهر نزدیک به ۱۵ برابر حد مجاز اعلام شده بود. اما درست در همین تاریخ در چند خبرگزاری دیگر میزان آلایندگی موجود در اهواز ۶۰ برابر حد مجاز اعلام شده بود.
با توجه به اینکه ایستگاه های پایش آلودگی هوا در استان ها مستقر شده است انتظار می رود ارقام اعلام شده به درستی و دقیق برآورد گشته باشد.
از این رو زیست آنلاین به گفت و گویی مختصر با دکتر علی درویشی بلورانی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران پرداخت،
دکتر درویشی در زمینه نظرات مختلف عدد استاندارد ذرات گرد و غبار گفت: در سازمان های جهانی نظرات مختلفی در خصوص عدد استاندارد گرد و غبار وجود دارد و این عدد در مناطق مختلف ۱۵۰ تا ۲۰۰ میکروگرم بر متر مکعب است اما بر اساس گزارشات سازمان بهداشت جهانی، عدد ۱۵۰ معمولا معتبرتر، عام تر و همه پسند تر است. همچنین در زمینه آمار و ارقام متفاوت اعلام شده در خصوص آلودگی اهواز نیز بیان کرد: آمار و ارقام انتشار یافته در زمینه آلودگی از منابع متفاوتی نظیر ایستگاه های آلودگی سنجی و همچنین ایستگاه های هواشناسی اعلام می شوند، گاهی ممکن است دستگاه ها از حالت استاندارد خارج بشوند و یا فیلتر های نصب شده تمیز نشده باشد که در این صورت عدد و رقم های متفاوت و نامعتبری را نشان می دهد، اما اینکه آلودگی بیشتر از حد مجاز بوده است، صحت دارد.
درویشی در ادامه در زمینه استان های در معرض خطر گفت: در حال حاضر، استان زابل و بعد از آن استان های خوزستان، ایلام و قسمت های جنوبی و شمال غربی خلیج فارس و اصفهان در معرض آلودگی گرد و خاکی قرار دارند اما منطقه ای که حتما باید مورد توجه و اقدامات مسئولین قرار بگیرد، منطقه دشت قزوین است، به صراحتا می شود گفت در صورت نادیده گرفته شدن این منطقه، شرایط در آینده نزدیک به مراتب از اهواز و خوزستان نیز بحرانی تر خواهد شد، درویشی افزود: دشت قزوین که در حال حاضر یکی از نقاط بالقوه کانون گردو غبار کرج و تهران است، در معرض تخریب شدید قرار دارد و نیاز به همکاری سه استان تهران، قزوین و البرز دارد.