​در میان پدیده‌های مخرب منابع طبیعی، آتش‌سوزی از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار است، چون به‌لحاظ سرعت گسترش و میزان خسارت، از قدرت تبدیل شدن به یک فاجعه تمام عیار در عرصه‌های منابع طبیعی برخوردار است.

به گزارش زیست آنلاین،‌ هر سال میلیون‌ها هکتار از جنگل‌ها و مراتع و سایر اکوسیستم‌های طبیعی جهان طعمه حریق شده و مأمن جانوران و حیات وحش را در معرض نابودی قرار می‌دهد و گاهاً گسترش آن به اماکن مسکونی، تأسیسات و زیرساخت‌ها، خسارت‌های جبران‌ناپذیر جانی و مالی ایجاد می‌کند.

مراتع و منابع طبیعی شهرستان سلماس نیز از این حوادث در امان نبوده و طی چندسال اخیر مراتع ملی شهرستان بر اثر عوامل مختلف طعمه حریق شده و خساراتی گاهاً مهلک بر پیکره طبیعت سلماس وارد آورده‌اند، بطوری‌که تنها طی تیرماه سال ۹۷ وقوع بیش از ۴۰ مورد آتش‌سوزی،‌ به بیش از ۲۰ هکتار از مراتع و منابع ملی این شهرستان خسارت جدی وارد شد.

وسعت مراتع شهرستان ۱۹۷هزار و ۴۹۵هکتار بوده که دارای تعداد ۵۸۴۷ بهره‌بردار و ۳۶۳۰۰۰ احشام  است.

«رضا احمدخانی» کارشناس ارشد منابع طبیعی شهرستان سلماس گفت: عمدتاً بیشترین درصد علت آتش‌سوزی در ایران و خود شهرستان سلماس عامل انسانی است و کمتر از یک درصد را پدیده‌های طبیعی تشکیل می‌دهد که رعد و برق و آتش گرفتن تک درختان مسن در ارتفاعات از این دست است.

احمدخانی خاطرنشان کرد: علت آتش‌سوزی‌ها با منشأ انسانی سهوی بیشتر ناشی از سهل‌انگاری کشاورزان، رهگذران، چوپانان، شکارچیان است که در شهرستان سلماس چوپانان در آتش‌سوزی سهوی مراتع بیشترین نقش را دارند و آتش‌سوزی‌های عمدی نیز به‌علت زیاده‌خواهی‌های ساکنین است که با روشن کردن آتش در تنه درختان، آتش زدن جنگل به واسطه توسعه اراضی زراعی و اختلافات قومی و قبیله‌ای است.

وی افزود: سهم آتش‌سوزی‌های عمدی کمتر از ۱۰ درصد موارد است که در مجموع برای مسببین آن‌ها پرونده تشکیل و به دادگاه معرفی می‌شوند و جالب است که سنگین‌ترین مجازات در قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع مصوب ۱۳۴۶ برای ایجاد آتش‌سوزی عمدی در جنگل در نظر گرفته شده که ۱۰ سال حبس است.

این کارشناس ارشد و محقق منابع طبیعی سلماس تصریح کرد: اشکال مختلف آتش‌سوزی مراتع شامل سطحی، تنه‌ای، تاجی و زیرزمینی است که در شهرستان سلماس بیشتر آتش‌سوزی‌ها از نوع سطحی و در چمن درشک، جنگل‌های درختچه‌های گز طبیعی روستاهای قره‌قشلاق، کنگرلو، مناطق مرزی دارای پوشش مرتعی خیلی مناسب، انجام می‌شود.

احمدخانی با تأکید بر اهمیت بررسی رفتار آتش در پیش‌بینی، پیشگیری، کشف و شناسایی و اطفای حریق گفت: فاکتورهای موثر در این زمینه شامل عوارض طبیعی(شیب و جهت دامنه)، نوع پوشش گیاهی(جنگل‌های طبیعی، اراضی جنگلی، جنگل‌کاری‌ها و مراتع) و عوامل اقلیمی (دما، رطوبت نسبی و باد ) است و بر اساس این عوامل ماه‌های خرداد، تیر و مرداد خصوصاً ساعت‌های بعدازظهر ایام تعطیل این فصل‌ها، زمان بحرانی آتش‌سوزی مراتع سلماس است و با توجه به این‌که سطح جنگل‌های شهرستان سلماس بسیار محدود است لزوم توجه به این پدیده مخرب که طی دهه‌های اخیر نیز شدت یافته بیشتر احساس می‌شود.



وی با اشاره به روش‌های پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی در مراتع و عرصه‌های طبیعی سلماس تصریح کرد: موضوع آموزش، ترویج، تبلیغ و در یک کلام فرهنگ‌سازی نقش اول را دارد که ادارات منابع طبیعی آن را در اولویت قرار داده‌اند در مرحله بعد موضوع مشارکت مردم مطرح است که با عنایت به گستردگی عرصه‌ها و کمبود نیرو و امکانات در اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان سلماس، هم‌اکنون از پتانسیل حضور افراد ساکن در عرصه‌ها، دهیاران، شوراها، بهره‌برداران، فعالان منابع طبیعی و... استفاده می‌شود.

«بهروز عظیمی» رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سلماس نیز در خصوص راهکارهای در حال اجرا برای حفظ منابع و مراتع طبیعی سلماس از گزند آتش‌سوزی گفت: استفاده از جوامع محلی، مجریان طرح‌های منابع طبیعی اعم از طرح‌های جنگلداری، مدیریت منابع جنگلی، مرتع‌داری و بکارگیری نیروهای فصلی برای دیده‌بانی و تیم‌بندی جوامع محلی و آموزش و تجهیز آن‌ها به‌عنوان نخستین افرادی که با حضور به موقع می‌توانند حریق را مهار کند از جمله راهکارهایی است که در قالب طرح‌های متعدد در اداره منابع طبیعی شهرستان سلماس در  حال انجام است.

وی یادآور شد: در کنار اقدامات فوق جذب و آموزش نیرو، تأمین تجهیزات انفرادی، گروهی، خودرو و ماشین‌آلات سبک و سنگین، انتخاب شهرستان سلماس بعنوان نخستین پایگاه اطفای حریق شمال استان برای استفاده از خدمات هوایی اعم از بالگرد و هواپیما و نیز از دیگر اقدامات است./ منبع: ایسنا