اهمیت تامین حق‌آبه های محیط زیستی در شرایط بحرانی
15 مرداد 1397 ساعت 8:42
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر لزوم تامین حق‌آبه های محیط زیستی گفت: صرفه‌جویی در حق‌آبه زیست محیطی به نفع ما و مردم است. اگر آب کم است، برای همه کم است. امسال به دلیل کمبود آب، برق تولید نکردیم و با حداقل برق و مدیریت خوب وزارت نیرو در حال گذراندن پیک گرما هستیم.
به گزارش زیست آنلاین، عیسی کلانتری در کارگروه مقابله با گرد و غبار خوزستان که روز (۱۴ مردادماه) در استانداری خوزستان برگزار شد، اظهار کرد: خوزستان در شرایط عادی حدود شش میلیارد مترمکعب حق‌آبه محیط زیستی دارد، یعنی کارون وقتی به اروندرود می‌ریزد باید حداقل ۱۰۰ مترمکعب آب داشته باشد. به من گفته شده در برخی مناطق کارون کمتر از ۲۰ مترمکعب فاضلاب داشته است. تصور نکنید صرفه‌جویی در حق‌آبه زیست محیطی به نفع ما و مردم است، عوارض جانبی آن به مراتب بیشتر است. باید در مصرف آب صرفه‌جویی کنیم.
کلانتری خاطرنشان کرد: خشکسالی به ما نشان داد که اگر درست مدیریت کنیم، می‌توانیم حداقل آسیب را ببینیم. شما در خوزستان امسال نصف آب سال گذشته را در اختیار داشتید، اما تولید محصولات شما نصف نشده است آن هم به این دلیل که آب را هدر نداده اید.
آب مانند خورشید یک فاکتور تولید نیستوی تأکید کرد: با خشکسالی ما فهمیدیم که آب مانند خورشید یک فاکتور تولید نیست. اگر آب کم می‌شود، سهم همه بخش‌ها به یک نسبت باید کم شود. نمی‌توان گفت آب کشاورزی صد در صد تخصیص پیدا کند، اما به طور مثال آب صنعت یا محیط زیست صفر شود. در استان خوزستان باید روی مدیریت آب وقت بیشتری گذاشته شود. یک کانال برای مهار ریزگردها قرار بود ساخته شود، اما امروز می‌گویند بخشی از این کانال را برای نجات نخیلات شادگان و آبرسانی آنها استفاده کنیم. من هم معتقدم نخیلات شادگان باید آبرسانی شود، اما نباید محیط زیست را قربانی تولید کنیم.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در حال حاضر که خوزستان با مشکلاتی مواجه شده است، حدود ۱۴، ۱۵ میلیارد مترمعکب آب در اختیار دارد، در حالی که هیچ استانی این مقدار آب را ندارد. نباید یک اشتباه بزرگ را دوباره تکرار کرد.
کلانتری تأکید کرد: اگر آب کم است، برای همه کم است. امسال به دلیل کمبود آب، برق تولید نکردیم و با حداقل برق و مدیریت خوب وزارت نیرو در حال گذراندن پیک گرما هستیم. اگر توسعه پایدار باشد، ملت به خوبی نتایج طرح‌های ما را خواهند دید. از همه انتظار داریم همانطور که در خصوص دریاچه ارومیه عمل کردند، رفتار کنند. بدون مطالعه تخصیص اعتباری صورت نخواهد گرفت. باید با مطالعه و برنامه به طرح‌ها پول تخصیص داده شود.
چالش مسئولان در تعیین سهم کشاورزی در مصرف آبسید محمد مجابی، رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز با اشاره به توافق نداشتن مسئولان در تعیین سهم کشاورزی در مصرف آب در کشور بر ضرورت بازچرخانی پساب‌ها و تعیین میزان حق‌آبه تالاب‌ها از سوی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد.
محمد مجابی با تاکید بر میانگین مصرف آب در حوزه کشاورزی در کشور اظهار کرد: بنا به اظهارات وزارت نیرو حدود ۸۰ درصد آب در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود اما بر اساس برآوردهای وزارت جهاد کشاورزی سهم بخش کشاورزی از مصرف آب کمتر از ۷۰ درصد است.
وی با اشاره به توافق نداشتن مسئولان در مورد سهم کشاورزی از مصرف آب تصریح کرد: عددی که در کشور ما به عنوان سهم کشاورزی از مصرف آب مطرح می شود، قطعی نیست چون در بین مسئولان این حوزه توافق نظر وجود ندارد. آب بازگشتی از کشاورزی، میزان آبی است که در اختیار کشاورزی نیست و از اراضی کشاورزی برگشت داده می‌شود و صرف کشاورزی نمی‌شود.
کشاورزی ایران بیش از میانگین جهانی آب مصرف می‌کندرئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر اینکه میزان مصرف آب در حوزه کشاورزی بیش از میانگین جهانی است، گفت: حتما باید در بخش کشاورزی تدابیری را اتخاذ و پیگیری کنیم البته تاکنون اصلاحاتی در حوزه کشاورزی به منظور کاهش مصرف آب صورت گرفته است و این اقدامات باید به‌طوری جدی دنبال شود. تعیین میزان سطح زیرکشت محصولات بهاره و تابستانه، ابلاغ سیاست عدم کشت برنج در استان‌های غیر شمالی، آبیاری نوین، تغییر الگوی کشت و توجه به شرایط اقلیمی در انتخاب نوع محصول از جمله این تمهیدات است.
به گفته مجابی، تاکنون در دو میلیون هکتار از اراضی کشاورزی آبیاری نوین اجرایی شده و طبیعتا میزان استحصال آب و مصرف در شرایط بهره‌وری مناسب‌تری قرار گرفته است که افزایش تولید ماده خشک از ۹۰۰ گرم به یک کیلو ۳۲ گرم با مصرف یک متر مکعب آب هم از نشانه‌های همین افزایش بهره‌وری است. خوشبختانه طی شش سال اخیر میزان راندمان آبیاری کشور از ۳۹ درصد به ۴۴ درصد افزایش یافته است که پیشرفت چشمگیری به نظر می‌رسد.
وی همچنین با اشاره به تهیه پیش‌نویس تغییر الگوی کشت متناسب با شرایط اقلیمی هر منطقه اظهار کرد: در حال حاضر الگوی کشت هر منطقه مشخص شده و انتظار داریم که هر چه سریع تر این الگو ابلاغ شود. هر چند که تنها با ابلاغ این الگو مشکلات اتلاف آب در حوزه کشاورزی حل نمی‌شود بلکه لازم است سیاست‌های حمایتی به منظور ترغیب بخش کشاورزی هم مد نظر قرار گیرد و مزیت اقتصادی به شکلی باشد که کشاورز به رعایت آن الگو راغب باشد.
تکلیف برنامه ششم برای کاهش ۱۱ میلیاردی مصرف آبرئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: مصرف سالانه آب به میزان ۱۱ میلیارد مترمکعب تا پایان برنامه ششم توسعه باید کاهش یابد و این امر باید با استفاده از شیوه‌های مختلف از جمله روش‌های نوین کشت، بذور اصلاح شده و الگوی کشت مناسب با اقلیم تحقق یابد.
مجابی در ادامه با اشاره به ضرورت اصلاحات آبی در حوزه شهری تصریح کرد: میزان پساب و فاضلاب‌های شهری بیش از چهار میلیارد مترمکعب در سال است که به نظر می‌رسد ظرفیت اسمی بازچرخانی یک میلیارد مترمکعب باشد اما عدد واقعی بازچرخانی کمتر از ظرفیت اسمی است، درحالی‌که باید بازچرخانی پساب‌ها را به طور حداکثری در اولویت قرار دهیم.
این کارشناس مدیریت محیط زیست با اشاره به اتلاف آب در صنعت ایران گفت: بسیاری از محصولات صنعتی از لحاظ مصرف آب دقت لازم را ندارند. برای مثال شیوه بسته‌بندی‌ها ایرادات زیادی دارد درحالی‌که باید بدانیم که به ازای هر کیلوگرم پلاستیک و پت (PET)، چقدر آب مصرف می‌شود؟ یا میزان بازچرخانی آب در کارخانه‌ها چه‌قدر است؟
وی همچنین با بیان اینکه در شرایط حاضر بسیاری از دریاچه‌ها و رودخانه‌ها که تامین آب آنها با آب‌های تجدیدپذیر است وضعیت نامساعدی دارند، اظهار کرد: متاسفانه اصلی‌ترین نبض جریان آب یعنی رودخانه‌ها به دلیل تغییر رژیم بارشی دچار مشکلات بسیاری است. افزایش بارندگی‌ها غیر موثّر (بارش‌های کمتر از ۱۰ میل‌متر) باعث کاهش میزان آب رودخانه‌ها شده است.
رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: از انواع تالاب، بیشتر آنها را در ایران داریم و بیش از ۴۰ تالاب با اهمیت بین‌المللی در کشور ما وجود دارد که باید حق‌آبه آنها تعیین شود و انتظار می‌رود که سازمان حفاظت محیط زیست این حق‌آبه‌ها را مشخص و به وزارت نیرو ابلاغ کند تا در ادامه برای تامین آب بیش از حق‌آبه تالاب تلاش شود. خوشبختانه تصویب قانون حفظ، احیا و بهره‌برداری از تالاب ها در ابتدای سال پیش - که تکلیف دستگاه‌ها را مشخص کرد - گام مثبتی برای احیای تالاب ها است.
مجابی پیش از این، اعلام کرده بود که میزان آب‌های سطحی طی پنج سال گذشته به زیر ۱۰۰ میلیاردمترمکعب رسیده است همچنین ۳۸۰ دشت کشور در وضعیت قرمز قرار دارند./ منبع: ایسنا
کد مطلب: 78516