هیچ کشوری بدون احزاب نمی تواند تدبیر منظم و مشخصی در اداره کشور داشته باشد، اینها حلقه‌های تکاملی هم هستند و سمن ها می توانند دولت ها را در مسیر برطرف کردن آسیب های اجتماعی یاری رسانند.

به گزارش زیست آنلاین، رحمانی فضلی، وزیر کشور در نشست مشترکی با سازمانهای مردم نهاد که صبح امروز در وزارت کشور برگزار شد، با بیان اینکه در کشور مشکل آب داریم اظهار کرد: همه می دانند آب در کشور کم است و بارندگی هم کم شده اما هیچ جریان و نهضت مردمی و عمومی توسط تشکل‌ها در حوزه مدیریت و مصرف آب ایجاد نشده است.


وی ادامه داد: باید جریانی در این زمینه ایجاد شود. مردم فرهنگ ساز و مصرف کننده‌اند. مردم همکار هستند و  هدایت می‌کنند؛ تا زمانی که معتقد باشیم مردم هیچ کاره‌اند کشور رشد نمی‌کند و مردم هیچ کاره باقی می‌مانند.

سمن‌ها  یک پدیده اجتماعی در جهت خدمت رسانیوزیر کشور تاکید کرد: در حقیقت باید تشکلها را باور کنیم و این باور را به دیگران هم منتقل کنیم.

رحمانی فضلی در بخشی از صحبت‌هایش به فلسفه ذاتی سمن‌ها اشاره کرد و گفت: در امر سمن‌ها اگر بخواهیم به ذات و فلسفه شکل‌گیری آن برگردیم، این موضوع به ذات اولیه انسان برمی‌گردد و انسان به حکم اینکه موجودی اجتماعی است، برقراری ارتباط برای انسان امری مهم و حیاتی شمرده می‌شود، البته اگر در کل عالم هستی ربط و رابطه نباشد از هم می پاشد.

وی بابیان اینکه ما انسانها به هرحال به تناسب نیازمان، روابط مختلفی داریم، تصریح کرد: یکی از این روابط نیاز ارتباط انسان با خداست، دومین رابطه هم ارتباط انسان با درون خودش است و سومین نوع، ارتباط انسان باعالم طبیعت است و چهارمین نوع ارتباط، روابط اجتماعی است.

وزیر کشور افزود: سمن‌ها به عنوان یک پدیده اجتماعی در جهت خدمت رسانی، کاراصلی‌شان همین کشف رابطه و تنظیم رابطه جدید است تا اهداف خدمت رسانی شان را به نحو احسنت انجام دهند.

وی بابیان اینکه آنچه به انسان و هستی برمی‌گردد هیچ حدی ندارد و لایتناهی مطلق است، اظهار کرد: انسان موجودی اجتماعی است و در اجتماعی بودن عنصر مشارکت نقش اساسی دارد. همه ماانسانها نیازهای بی‌نهایتی داریم و می خواهیم خود و جامعه را بچر خانیم.

وی در ادامه خطاب به حاضران در جلسه تاکید کرد: هرکدام از شما در سمن هایی که تشکیل دادید، خود رامتولی یک موضوع کرده‌اید، لذا باید تلاش کنیم در جامعه تغییر و تحول چندوجهی اعم از سیاسی، اجتماعی، سیاسی طبیعی و غیره ایجاد کنیم و همگی باکمک هم کارها را پیش ببریم.

وزیر کشور یادآورشد: هم اکنون دیگر کسی معتقد نیست که یک جامعه را می‌توان بوسیله هیات حاکمه مطلق اداره کرد، چنین امری محال است. جامعه در فرآیند تکاملی خود به جایی رسیده که سازوکارهایی طراحی کرده که در آن مردم تصمیم گیر، تصمیم ساز و اجراکننده باشند.

رحمانی فضلی یادآورشد: هیچ کشوری بدون احزاب نمی تواند تدبیر منظم و مشخصی در اداره کشور داشته باشد، اینها حلقه‌های تکاملی هم هستند. همچنین هیات حاکمه یک کشور احتیاج به توزیع قدرت، گردش نخبگانی و تبادل اطلاعات و حضور کارشناسان دارد. اگر کشوری بگوید بدون احزاب کشور را می چرخانیم، دچار جهل، نخوت و تکبر است.

وی عنوان کرد: در حوزه های اجتماعی با سمن‌ها نیز مواجهیم که البته چون انسان موجودی اجتماعی است، نمی‌تواند بدون تعامل کار کند. سمن‌ها باتوجه به اینکه در موضوعات مختلف کار میکنند، اسامی مختلفی هم دارند. همین انتخاب کدخدا در قالب یک مشارکت سیاسی بوده و تحول یافته است. یا همین تعاونی های روستایی که از سالها قبل وجود داشتند ، یک سمن محسوب می شوند.



جامعه ایران بدون کمک مردم اداره نخواهد شدوزیر کشور در ادامه تاکید کرد: باتوجه به قطعیت و ضرورت موضوع می‌توان گفت اگر کسی فکر می کند جامعه ایران را می‌توان بدون کمک مردم اداره کرد، در اشتباه است.

وزیر کشور با بیان اینکه چهل سال است در کشور حزب داریم و حدود ۲۵۰ حزب در کشور وجود دارد گفت: تقاضای ما این است که احزاب در مدت ۴۰ سال مسیر ۲۰۰ ساله را طی کنند یعنی احزاب باید سازماندهی قوی داشته باشند، برنامه‌ریزی کنند، بیانیه دهند و در قدرت سهیم باشند.

وی با اشاره به اینکه مردم باید مشارکت داشته باشند ادامه داد: بایستی مردم عملکرد افراد را به صورت منصفانه و کارشناسانه نقد کنند یعنی اگر نماینده‌ای ۴ سال در مجلس است باید عملکرد آن بررسی شود که در این چهار سال چه اقداماتی انجام داده است؟ در حقیقت بایستی نگاه ظاهری احساسی عاطفی علمی و وعقلی را وسعت دهیم. باور داشته باشیم که کار اجتماعی تحت عنوان سازمانهای مردم نهاد و خیریه‌ها اهمیت بسیاری دارد.


وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به زلزله کرمانشاه و اقدامات انجام شده در آن زمان اشاره کرد و با بیان توضیحاتی از عملکرد دولت و مردم در آن حادثه گفت: متوجه شدیم در مدیریت موضوع از منظر مشارکت مردمی ضعف داریم و احساس کردیم که حضور تشکل ها در حوزه حوادث غیرمترقبه به صورت ملی در نقاط مختلف کشور نیاز است. 


وی در ادامه به حضور گسترده مردم برای کمک رسانی به زلزله زدگان کرمانشاه اشاره کرد و افزود: در این حادثه ملت دلشان به رحم آمده بود و کمک های بسیاری کردند و می خواستند به هر طریق ممکن کمک‌های خودشان را برسانند در حالی که نیاز بود تشکل‌ها در این میان جلو بیایند تا مردم کمک های شان را از طریق تشکل‌ها به حادثه‌دیدگان برسانند.


وزیر کشور افزود: اینکه انتظار داشته باشیم دولت و حاکمیت دست سازمانهای مردم نهاد و تشکلها را بگیرند تفکر غلطی است که نسبت به دولت داریم. ۴۰سال است که از انقلاب گذشته اما هنوز دولت را رها نمی‌کنیم، حاکمیت هم خودش را رها نمی کند، یعنی از نان سنگک تا تنظیم روابط با خارج از کشور را دولت انجام می دهد؛ کدام دولت در دنیا اینگونه است؟ به عبارت دیگر نه تشکل‌ها قبول مسئولیت می‌کنند و نه مسئولین نیز حاضرند وظایف خود را واگذار کنند و این امر نیز به علت عقب افتادگی تاریخی نسبت به تعریف از دولت و مردم و تقسیم وظایف است. در حقیقت دولت باید بسترساز و زمینه ساز تحولات و تغییرات و رشد تشکل‌ها باشد.

وزیر کشور افزود : در کشور حدود بیش از ۲۰۰ حزب وجود دارد و کمبود نداریم. کشورهای دیگر با دو یا سه حزب اداره می شوند چه کسی احساس می کند کشور باید بر اساس احزاب اداره شود؟ ما این احساس نیاز را ایجاد کردیم.

رحمانی فضلی در بخش دیگری از صحبتهایش افزود : رییس جمهوری دولت و وزارت کشور به موضوع فعالیت‌ها و مشارکت سازمان های مردم نهاد اعتقاد دارند. همچنین شرایط نسبت به روز های اول که شروع کردیم بهتر شده است، اما تا نقطه مطلوب فاصله داریم همچنین سمنها بایستی در مسیر کار خود را اثبات کنند و رابطه دولت و سمن ها باید بر اساس نیازهای جامعه و دغدغه تعریف شود. هم مردم هم دولت باید احساس کنند که به سمن ها نیاز دارند؛ تا زمانی که یک خدمت یا کالا بر اساس نیاز جامعه نباشد کسی سراغ آن نمی‌رود.

وی گفت : نیاز واقعی مردم وقتی شکل میگیرد که ما بتوانیم در خصوص تامین نیاز کار کنیم. همچنین باید به شدت روی موضوع آموزش و فرهنگ سازی سازمانهای مردم نهاد کار کنیم. موضوعات و معضلات اجتماعی کشور بسیار مهم هستند اما دستگاه های متولی خود را دارند.

وزیر کشور افزود: ٧٣٠هزار افغان را از کل کشور با احترام جمع آوری کردیم؛ هزینه حمل و خورد و خوراک و پوشاک اینها بسیار بالاست؛ هر کدام از این اقدامات متوسط سه تا پنج روز طول می کشد.

وی ادامه داد: در این شرایط که کشور افغانستان خود نمی تواند امنیت خود را تأمین کند و در گیر مسایل داخلی خود است، باز هم شاهد ورود مهاجرین افغان به کشور هستیم، ما احترام می گذاریم، ساماندهی هم میکنیم اما دولت با تمام این مسایل امنیتی و مرزی و اجتماعی درگیر است و برای حل این مسایل تلاش می کند.

وی افزود : این جلسات برای تبادل اطلاعات با سازمان های مردم نهاد برگزار می‌شود چون سمنها از متن مردم هستند. حاضریم در حوزه مختلف و تخصصی و موضوعی این جلسات مشورتی را برگزار کنیم.

وزیر کشور تصریح کرد: نخستین موضوعی که می‌تواند برای جلسات مشترک هم اندیشی با سمن ها باشد، آموزش و فرهنگ سازی سازمانهای مردم نهاد است.

وی با اشاره به اینکه برخی سمن ها بیان می کنند که رسانه ملی تبلیغ ما را انجام نمی دهد گفت: قدرت صدا و سیما در حال حاضر بیشتر از قدرت فضای مجازی و شبکه مجازی‌های  که در اختیار سمن ها قرار دارد نیست.



در کشور حدود هفت هزار سمن وجود داردوزیر کشور با اشاره به سوابق خود در سازمان صدا و سیما گفت : در کشور حدود هفت هزار سمن وجود دارد، اگر قرار باشد همه این ها در رسانه ملی مطرح بشوند صدا و سیما باید دور تمام برنامههای خود را خط بکشد.

وزیر کشور تصریح کرد: سمنها موضوعات تخصصی را انتخاب کنند. فرهنگ و آموزش سازمانهای مردم نهاد را اولویت قرار بدهید. من برای این موضوع از رسانه ملی وقت میگیرم دو یا سه ساعت برنامه پخش کنید؛ همچنین توانمندسازی سمن ها و موضوعاتی که به درد همه بخورد را برنامه ریزی کنید، در جهت تقویت فرهنگ آموزش و توانمندسازی سازمان های مردم هر موضوع در این زمینه به صورت تخصصی را با صدا و سیما هماهنگ می کنم.

رحمانی فضلی گفت: من شخصا به موضوع سمن ها و فعالیت آن ها و این جلسات اشتیاق دارم و ایمان و اعتقادخودم را بیان کردم اگر چه من سیاسی هستم اما هیچ وقت حزب تاسیس نمی‌کنم هر زمان که فرصت کنم به دنبال تاسیس سازمان نهاد با مبنای توسعه گرایی می روم چون به سمن ها اعتقاد و باور دارم.

در ادامه به معرفی بیشتر نقش سمن ها پرداخته خواهد شد.

سمن ها پل ارتباطی میان جامعه و دولتسازمان های مردم نهاد در هر کشوری با نام متفاوتی شناخته می شوند. در عرصه جهانی این نهادها را به عنوان سازمان های غیردولتی(NGO) می شناسند و در ایران نیز به آن «سمن» می گویند. این نهادهای غیر دولتی و غیر وابسته نقش واسطه ای میان جامعه و دولت دارند و پازل تکمیل کننده شکاف میان این ۲ بخش به شمار می روند.
سمن ها در جهان کنونی وظیفه های بسیار مهمی را بر عهده دارند و نمی توان جامعه ای را بدون حضور این تشکل ها متصور شد. هلال احمر یکی از این سازمان های مردم نهاد است که اهمیت وجودی آن سبب شد تا در سازمان ملل متحد کرسی های مشورتی به دست آورد. 

سازمان های مردم نهاد بر پایه ایثار و یاری رسانی به مردم شکل گرفته اند و هدف آنها کسب سود در ازای فعالیت های سازمانی نیست. بنابراین همکاری این نهادها با دولت، می تواند زمینه های مناسب را برای پیشرفت و اعتلای جامعه فراهم سازد. به عبارت دیگر با فعالیت این دست از سازمان ها در جامعه می توان به هدف هایی همچون کوچک سازی دولت، توانمندسازی مردم، افزایش سرمایه اجتماعی، کارآمدسازی نظام اقتصادی، بهینه سازی فرآیند برنامه ریزی، عملیاتی‌کردن برنامه‌ها و رویارویی با آسیب ‌های اجتماعی دست یافت.

سازمان های مردم نهاد یکی از اهرم های مشارکت مردم در مدیریت جامعه هستند که می توانند کشور را به طرف افق های روشن پیشرفت سوق دهند اما در کنار نقش موثر این نهادها، وجود شمار زیاد مرکزهای نظارتی و سیاست گذاری در ارتباط با آنها موجب شده است تا تشکل های یاد شده نتوانند، جایگاه واقعی خویش را به دست آورند. در میان سازمان های مردم نهاد، انجمن های خیریه عمومی گسترده ترین و فعال ترین سمن ها به شمار می روند که از ابتدای تاریخ ایران به خصوص پس از ورود اسلام، فعالیت داشته اند. دولت می تواند با برون سپاری بخشی از وظیفه های خویش به تشکل های مردمی و ساماندهی و سازماندهی آنها در بخش های مختلف جامعه مدیریت عالی خود را به دست مردم اعمال کند.

سمن ها «لکه گیر» فعالیت هایی که رسیدگی به آنها از توان دولت خارج استنقش این سازمان ها را می توان در ۲ مرحله واکاوی کرد. مرحله نخست که به سیاستگذاری، تصمیم سازی و برنامه ریزی های کلان مربوط می شود و مرحله دوم که اجرا و نظارت بر اجرای صحیح برنامه ها است. در زمان حاضر در ایران سازمان های غیردولتی تنها در بخش اجرایی امور اجتماعی ایفای نقش می کنند. به عبارت دیگر سمن ها «لکه گیر» فعالیت هایی هستند که رسیدگی به آنها از توان دولت خارج است و بخش دولتی برای ورود به موضوع علاقه ای ندارد. به دلیل مانع های موجود بر سر راه سمن ها برای ورود به برخی مسایل، سازمان های مردم نهاد در حوزه مطالبه های اجتماعی نقش کم رنگی دارند. در قانون برنامه سوم توسعه آمده بود که وزارت کشور باید زمینه نظارت سمن ها را بر امور جامعه فراهم کند. در کشور ما به دلیل وابستگی مالی سازمان های مردم نهاد به دولت، این نهادها را به عنوان شعبه های شماره دوم دولت قلمداد می کنند. در صورت دستیابی این سازمان ها به استقلال در تصمیم گیری و عمل، می توان انتظار برداشته شدن گام های رو به جلو آنها را در تحول های اجتماعی و دیگر حوزه ها داشت.



ضرورت پیدایش و حضور فعالانه سمن هانهادهای خیریه در ایران از قدمت طولانی برخوردارند و از گذشته های دور کمک به نیازمندان و حمایت از یتیمان در ایران رواج داشت اما دیگر تشکل های مردمی که در دهه های اخیر تشکیل شده، در گذشته وجود نداشته و امروزه به دلیل نیاز جامعه شکل گرفته اند. این نهادهای مردمی در بخش های اجتماعی- فرهنگی دیگر همچون حمایت از کودکان کار و خیابان، زنان بی سرپرست، کمک به معتادان در فرآیند درمان و ساماندهی آنها، حفاظت از محیط زیست، حمایت از حیوانات و حراست از اثرهای باستانی و بسیاری بخش های دیگر جامعه فعالیت می کنند که این امر نقش تاثیر گذار آنان را در پیشرفت و توسعه کشور نمایان می سازد. با حضور پررنگ و فعالیت گسترده تشکل های مردمی در چارچوب قانون ها و مقررات و تحت نظارت دقیق سازمان های متولی می توان آسیب های اجتماعی را به کمترین میزان خود رساند. نباید انتظار داشت که دولت در تمامی زمینه ها اقدام کند، چون حضور مردم شرط اساسی برای پیشگیری، کنترل و مهار آسیب های اجتماعی است. از طرف دیگر، اعمال وظیفه هایی همچون امر به معروف، نهی از منکر که وظیفه ای مردمی محسوب می شود، می توانند ابزار اجتماعی ثمربخشی در پیشگیری از آسیب های اجتماعی و رویارویی با آنها باشند.

حضور سازمان های مردم نهاد در کشور پیشینه ای بسیار طولانی دارد. پیش از ایجاد سمن ها، بازار و مکان های مذهبی این نقش را ایفا می کردند. به تدریج با پیشرفت جامعه، سازمان های مردم نهادی ایجاد شدند که به فعالیت های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی روی آوردند. بی شک حضور پررنگ و موثر سمن ها در بخش اجتماعی، اثر بخشی و کارآمدی برنامه های پیشرفت و توسعه اجتماعی را بیشتر خواهد کرد، به این دلیل که مردم به تشکل های مردمی بیش از سازمان های دولتی توجه دارند. سازمان های غیردولتی باید پلی میان مردم و دولت باشند، همان طور که پیش از انقلاب، سازمان هایی همچون بهزیستی، کمیته امداد و نهادهای مشابه آن وجود نداشت و تشکل های مردمی به اداره امور می پرداختند.

باید نقش پررنگ مردم و سازمان های مردم نهاد را در سیاستگذاری ها، اجرا و نظارت بر اجرای سیاست ها مشاهده کرد. دولت ها بایستی با ظرفیت سازی، حمایت، تسهیل گری و پرهیز از نگاه قیم مآبانه زمینه های لازم را برای ایفای نقش سمن ها ایجاد کنند./ منبع ایسنا