خشک شدن چشمه ها و رودها و چشمه ساران در اثر سدسازی ها و حفر تونل ضربه مهلکی را بر محیط زیست وارد کرده است بطوری که این وضعیت برای پرندگان و حیوانات منطقه هم قابل تحمل نبوده و مجبور به مهاجرت کرده است

آنچه که می خوانید داستان غم انگیز خشکیدن چشمه ها در استان چهارمحال بختیاری درپیامد تونل های انتقال آب است:

به گزارش زیست آنلاین، به نقل از کوهرنگ خبر، شهرستان کوهرنگ که زمانی ۸ درصد اب کشور را تامین می کرد اکنون شبیه کویری تشنه است که محیط زیست آن در آستانه نابودی است. از این رو برای تهیه خبری در مورد مشکلات آبی کوهرنگ به سرچشمه های آب در شهرستان کوهرنگ به دو سد تنظیمی اول و دوم کوهرنگ مراجعه کردیم، در نگاه اول باورمان نبود که چه چیزی می بینیم، زمینی کویری که تا چشم کار میکرد زمین ترک خورده با غارهای بزرگ بود پیش خود فکر کردیم که شاید اشتباه آمده باشیم ولی ما شهروند همین خاک هستیم و در آن بزرگ شدیم ضمن اینکه چشمه کوهرنگ از دیگر سرچشمه های اصلی کشور است با لوله هایی عظیم در دهانه خود نیمی از آب را به استانهای همجوار انتقال داده اند وتنها باریکه ای آب بیشتر برایش باقی نمانده است که آن هم در حال خشک شدن است.

بغض عجیبی گلویمان را گرفته بود که  سرچشمه های زاگرس در دامنه زردکوه که زمانی ۸ درصد آب کشور را تامین می کرد اکنون به برهوتی کویری تبدیل شده است، چه اتفاقی افتاده است که زردکوه به این درد مبتلا شده است ؟ به راستی مقصر کیست ؟ استان چهارمحال و بختیاری تاوان کدام سیاست های غلط سیاسیون را پس می دهد؟
 
شهرستان کوهرنگ که در ۱۵ سال گذشته در جای جای آن سیاه چادرهای عشایری برپا بود و کشاورزان و دامداران زیادی فعالیت می کردند امروزه کمترین اثری از آنها نیست و به مناطق دور و شهرهای دیگر مهاجرت کرده اند چرا که از قدیم گفته اند که هر جا آب هست آبادی هم هست.
خشک شدن چشمه ها و رودها و چشمه ساران در اثر سدسازی ها و حفر تونل ضربه مهلکی را بر محیط زیست وارد کرده است بطوری که این وضعیت برای پرندگان و حیوانات منطقه هم قابل تحمل نبوده و مجبور به مهاجرت کرده است.

صدای آخرین نفس‌های رود های روان و چشمه ساران در استان چهارمحال و بختیاری و بخصوص کوهرنگ به گوش می رسد، شن‌های کف رود نمی‌درخشند و آب زلالش کدر شده، پرندگان مهاجر در کنارش آشیانه نمی‌سازند و ماهیان خوش خط و خال دیگر دیده نمی شوند چون زیستگاه آنان زیر چرخ لودرها خراب‌ شده است.
زیستی که جز خاک چیزی ندارد

دشتی با باغ‌های پربار، دامنه‌هایی سبز و چشمه‌هایی پرآب که هزاران سال حیات‌بخش رود اسطوره‌ای کارون بوده است، تصویری قدیمی از دشت بیرگان در شهرستان کوهرنگ استان چهارمحال و بختیاری که اکنون چشمه‌هایش خشکیده، رودخانه‌اش نیمه جان است و مردمش نگران چرا که روی همین رود نیمه‌جان هم قرار شده سدی بسازند و آبش را به جایی دیگر ببرند.


تونل سوم کوهرنگ در ۱۲۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرکرد در استان چهار محال و بختیاری به منظور انتقال آب از رودخانه کوهرنگ ( از سرشاخه های کارون ) جهت تأمین قسمتی از کمبود آب منطقه مرکزی ایران برای مصارف شرب، صنعت، کشاورزی و افزایش حجم آب تنظیم شده است.

سد زاینده رود اصفهان با استفاده از سد مخزنی کوهرنگ ۳ در حال احداث است، این پروژه از سال ۷۳ آغاز و اکنون پس از ۲۳ سال مراحل پایانی خود را طی می‌کند، این تونل از نظر ساختاری در زون زاگرس مرتفع واقع شده است و در مسیر ۲۳ کیلومتری خود از سازندهای مختلف زمین شناسی و گسل های متعدد عبور می‌کند، بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی و میزان بارش سالانه باعث ایجاد شرایط مناسب برای به وجود آمدن اشکال کارستی در منطقه شده است، برای مقابله با هجوم آب از محیط های کارستی به درون تونل در حین حفاری، از میان روش‌های موجود برای آب بندی از روش تزریق سیمان به همراه مصالح پرکننده استفاده شد. این مسئله نه تنها احتمال تغییر مسیر آب‌های زیرزمینی را به دنبال دارد، حتی می‌تواند در دراز مدت باعث مسدود شدن این آب راه‌ها و در نتیجه خشک شدن چشمه‌هایی شود که آب چندین رودخانه مهم کشور( کارون ، زاینده رود و غیره ) را تامین می‌کنند.

خداحافظی چشمه هاسالهای دوری نمی گذرد که وقتی رودخانه ای زلال از کوهرنگ می گذشت چشم انداز زیبایی از آب و جنگل خلق می کرد.

این رودخانه فضای کم نظیری را به ساکنان روستاهای همسایه خود هدیه می کرد و زیستگاه نادری برای گونه های جانوری بود.

می گویند سالهای نه چندان دور این رودخانه دارای چنان اکوسیستم قوی بود که برای ورود یا گذشتن از رودخانه هر لحظه احتمال حمله جانوران مقیم در حاشیه آن وجود داشت.

آن زمان شمار بالای پرندگان، حضور خزندگانی چون مارها بر تنه و ساقه‌های درختان کهنسال برای گرفتن حمام آفتاب، آشیانه انواع پرندگان، وجود گونه‌های ماهی کوچک و بزرگ جثه نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کرد.

از ۲ دهه پیش رودخانه خروشانی که مادر کارون می نامند زیر ضربات سهمگین کارخانه هایی که برای آبادان کردن آمده بودند کمر خم کرده و اینک نفس هایش به شماره افتاده است.



آری اینک صدای آخرین نفس های آب کوهرنگ به گوش می رسد . شن های کف رود نمی درخشند و آب زلالش کدر شده . 
پرندگان مهاجر در کنارش آشیانه نمی‌سازند و ماهیان خوش خط و خال دیگر دیده نمی شوند چون زیستگاه آنان خراب‌ شده است.

خشک شدن ۵۴ چشمه در اثر تونل بهشت آباداستاندار سابق استان چهارمحال و بختیاری گفت: حذف تونل ۶۷ کیلومتری بهشت آباد، از خشک شدن ۵۴ چشمه در شهرستان های شهرکرد، بروجن، اردل، کیار و فارسان در این استان جلوگیری کرد.

قاسم سلیمانی دشتکی افزود: موافقت با احداث سد بهشت آباد در صورتی است که تراز آورد و برداشت سد، رعایت مسائل زیست محیطی و همچنین جلوگیری از بروز خسارت به ۲ استان خوزستان و چهارمحال و بختیاری مورد توجه باشد.

طرح بهشت‌ آباد برای انتقال آب از استان چهار محال و بختیاری به اصفهان، یزد و کرمان اجرایی شد، در صورت اجرای این طرح سالانه ۱.۱ میلیارد مترمکعب آب را به فلات مرکزی منتقل می ‌کند.
 

این طرح تاکنون مخالفت کارشناسان، مسئولان، نمایندگان و همه افکار عمومی استان ‌های خوزستان و چهار محال و بختیاری را در پی داشته است.
 کلک هایی بختیاری به تاریخ سپرده شدند .

اما در حال حاضر رودخانه بیرگان که زمانی عشایر بختیاری با کلک‌هایی که از مشک ساخته می‌شد و با قایق‌هایی دست ساز به سختی و گاهی با خطرغرق شدگی از آن عبور می‌کردند تا حدی کاهش یافته که کودکان در آن بازی می‌کنند و می شود در آن به ورزش فوتبال پرداخت چرا که  آبی برای انتقال نیست.

خشک شدن ۹ چشمه در کوهرنگ در اثر احداث تونلفرماندار کوهرنگ در گفتگو با خبرنگار کوهرنگ خبر گفت: بر اثر احداث تونل‌های انتقال آب و خشکسالی تاکنون ۹ چشمه در شهرستان کوهرنگ خشک شده است که با توجه به روند کنونی در آینده ای نزدیک این تعداد بیشتر هم می شود.

مرتضی زمان‌پور  اظهار داشت: این چشمه‌ها در مجموع بیش از ۱۸۰۰ لیتر در ثانیه حق آبه داشته‌اند که بر اثر احداث تونل‌های انتقال آب و خشکسالی خشک شده‌اند.

وی با بیان اینکه ۲۰ هزار هکتار زمین قابل کشت در کوهرنگ شناسایی شده است افزود: این زمین‌های کشاورزی حق آبه‌ای از تونل‌های انتقال آب کوهرنگ یک، ۲ و ۳ ندارند.

فرماندار کوهرنگ بیان کرد: این ۲۰ هزار هکتار زمین کشاورزی قابل کشت به علت عدم تخصیص آب برای کشاورزی و خشک شدن چشمه‌ها بر اثر احداث تونل‌های انتقال آب خسارت دیده‌اند.

زمان‌پور با اشاره به خشکسالی سال‌های گذشته خاطرنشان کرد: متوسط بارش باران در شهرستان کوهرنگ ۱۳۵۰ میلی‌متر بود که سال گذشته به ۱۲۰۰ میلی‌متر کاهش یافت.

وی با بیان اینکه بارش برف نیز بسیار کاهش یافته است، تصریح کرد: در سال‌های گذشته بارش برف بین ۳ تا ۴ متر بود در حالی که که در سال گذشته تنها ۳۰ سانتی‌متر بارش برف ثبت شده است.

 دشت هایی با غارهای بزرگ و خشکیدهکرامت حافظی فعال محیط زیست در گفتگو با خبرنگار کوهرنگ خبر با اشاره به اثرات زیست‌ محیطی سد و تونل سوم کوهرنگ اظهار داشت: شرایط کنونی منطقه با گذشته بسیار متفاوت است.
وی گفت: از زمان حفر تونل ۲۴ کیلومتری کوهرنگ سوم در منطقه کوهرنگ، چشمه مروارید و چشمه‌های فراوان کوه زرآب در دشت بیرگان، دشت زرین، نصیرآباد و منطقه نعل اشکنان کوهرنگ خشکیده و از میان رفته‌اند، به گونه‌ای که دیگر منطقه بیرگان مولد آب نیست و ساکنان منطقه تنها با اتکا به رودخانه نیمه‌جانی که از بالادست وارد دشت بیرگان می‌شود، معیشت می‌گذرانند.