آلودگی آب در کشور های درحالتوسعه اثرات تخریبی بیشتری نسبت به کشور های توسعه یافته دارد زیرا کشورهای توسعه یافته آرام و آهسته با پیشرفت صنایع روبهرو شدند به همین دلیل فرصت کافی برای مقابله با آلودگیهای احتمالی به وجود آمده را داشتند ولی در کشور های درحال توسعه صنایع به سرعت وارد این کشور ها شده و فرصت کافی برای مقابله با مشکلات ناشی از آلودگی ها وجود ندارد.
به گزارش زیست آنلاین، تمام موجودات، گیاهان و انسانها برای ادامه حیات نیازمند آب تمیز و سالم هستند زیرا در چرخه حیات اگر گیاهان با آب آلوده آبیاری شوند میتوانند انواع بیماریها و آلودگیها را به انسانها منتقل کنند و به این صورت چرخه حیات به مخاطره میافتد.
با تغییر شیوههای زندگی انسان ها شاهد استفاده از انواع و اقسام کودها و سموم شیمیایی برای کشت محصولات کشاورزی هسیتم و همچنین به دلیل بی توجهی جوامع انسانی بسیاری از زباله ها و فاضلاب ها به رودها و ... رها شده و به این ترتیب منابع تامین آب آشامیدنی آلوده می شوند.
به دلیل خشکسالی های اخیر و برداشت بی رویه از آب های زیر زمینی با کمبود منابع تامین آب سالم در کشور مواجه هستیم این در حالی است که بی توجهی به طبیعت و نحوه صحیح دفع زباله ها و همچنین نبود سیستم فاضلاب شهری مناسب سبب شده تا اکنون بخش عظیمی از آبرفت ها در دل تهران با حجم عظیمی از پساب فاضلاب ها انباشته شوند و با وجود برخی ادعا بدون هیچ گونه تخصصی می تواند مدعی شده که این آلودگی ها قابلیت نقوذ به سفره های زیر زمینی و حتی نفوذ به چاه های آب آشامیدنی را خواهند داشت.
در مقابل به دلیل بی توجهی ما انسان ها نسبت به سلامت خود و محیط اطرافمان، در نزدیکی رودخانه ها و سدها م یتوان رد پای انسان ها را در قالب زباله های فراوان مشاهده کرد که برای مشاهده این مدعا مسوولان محترم وزارت نیرو می توانند به رودخانه های منتهی به سد جاجرود و در نزدیکی فشم و لواسان مراجعه کده و انواع و اقسام زباله های برجا مانده از تفریحات شهروندان را ملاحظه کنند.
در کنار این موارد می توان به سایر علل آلودگی آب ها نیز اشاره کرد.
فلزات سنگین: فعالیتهایی مانند حفر معدن و ساختمانسازی ممکن است مقادیر زیادی از فلزات سنگین را به منابع آب زیرزمینی مجاور وارد کند. برخی از باغهای قدیمی ممکن است حاوی مقادیر زیادی آرسنیک باشند که زمانی به عنوان آفتکش به کار میرفت. این فلزات در مقادیر بالا برای سلامتی خطرناک هستند.
سرب و مس: وسایل لولهکشی خانگی شایعترین منبع سرب و مس در آب آشامیدنی هستند. آب ممکن است به تدریج باعث خورده شدن لولهها شود و این مواد به درون آب خانه نشت کند. میزان اسیدی یا قلیایی بودن آب خانه ها در میزان خورده شدن لولهها موثر است. درجه حرارت یا میزان مواد معدنی آب هم در این زمینه نقش دارد. سرب و مس در لولهها، سهراهیها یا سایر وسائل مربوط به آب مانند شیرها و سینک ظرفشویی به کار میروند.
فاضلابهای خانگی: دفع نادرست ترکیبات خانگی که به طور بسیار رایجی مورد استفاه قرار میگیرد، ممکن است آبهای زیرزمینی را آلوده کند. از جمله این مواد حلالها، روغن موتور استفاده شده، رنگها، حلالهای رنگها. حتی صابون و مواد شوینده و پاککننده ممکن است نهایتا آب آشامیدنی را آلوده کنند. این وضعیت معمولا هنگامی که چاههای فاضلاب و سپتیک تانکها نامناسبی مورد استفاده میگیرد، رخ میدهد.
کودها و آفتکشها: کشاورزان برای افزایش رشد محصولات وجلوگیری از آسیب حشرات از کودها و حشرهکشها استفاده میکنند. این ترکیبات همچنین در باغهای حومه شهر نیز به کار میرود. مواد شیمیایی در این ترکیبات ممکن است نهایتا به آبهای زیرزمینی راه یابد. این نوع آلودگی به انواع و مقادیر مواد شیمیایی مورد استفاده و کاربرد آنها بستگی دارد. شرایط محیطی محلی مانند نوع خاک یا میزان بارش باران و برف فصلی نیز بر این نوع آلودگی موثر است. بسیاری از کودها حاوی اشکالی از نیتروژن هستند که میتواند به صورت ماده زیان بار نیترات درآید. این نیترات به سایر منابع نیترات که در بالا ذکر شد،اضافه میشود. برخی از سیستمهای زهکشی زیرزمینی در کشاورزی کودها و آفتکشها را در خود جمع میکنند. این آب آلوده میتواند باعث آلودگی آبهای زیرزمینی و نهرها و رودخانههای محلی شود. به علاوه مواد شیمیایی مورد استفاده برای نابود کردن حشرات و سایر بندپایان مزاحم در ساختمانها نیز ممکن است آلاینده باشد. باز میزان مشکل ایجاد شده به مقدار و نوع ماده شیمیایی مورد استفاده برای این کار دارد. همچنین نوع خاک و مقدار آبی که از خاک میگذرد، در میزان آلودگی موثر است.
فضولات انسانی و حیوانی: در فضولات انسانی و حیوانی، نیترات و باکتری به عنوان دو ماده آلاینده بسیار مهم یافت میشوند. چاههای فاضلاب و سپتیک تانکها میتوانند باعث آلودگی باکتریایی و نیتراتی آب شوند. همچنین دامداریهای که از تعداد فراوانی از حیوانات مستعد تولید این دو ماده هستند.
فاضلابهای صنعتی: بسیاری از مواد شیمیایی زیانبار به طور گستردهای در صنایع و کارخانجات محلی استفاده می شوند که در صورت دفع نامناسب ممکن است باعث آلودگی آب آشامیدنی شوند.
کارخانههای محلی: اینها شامل کارخانههای مجاور، طرحهای صنعتی، و حتی کسبوکارهای کوچکی مانند پمپ بنزین و خشکشوییها میشود. در همه این مکانها به انواع گوناگونی از مواد شیمیایی به کار میرود که به دفع با مراقبت دقیق دارد. دفع نادرست و رها شدن این مواد شیمیایی یا پسماندههای صنعتی میتواند منابع آب زیرزمینی را تهدید کند.
نشت تانکها و لولههای زیرزمینی: فراوردههای نفتی، مواد شیمیایی و فاضلابهایی که در محفظهها یا لولههای زیرزمینی ذخیره میشوند، ممکن است نهایتا به آبهای زیرزمینی راه یابند. این لولهها و تانکها اگر به درستی ساخته یا نصب نشوند، نشت خواهند داد. تانکها یا لولههای فولادی ممکن است به مرور زمان خورد شوند. امکان نشت تانکهای حاوی نفت یا مواد شیمیایی در مزارع قدیمی و به حال خود رها شده بسیار زیاد است.
محلهای جمعآوری فاضلاب: بسیاری از محلهای جدید جمعآوری فاضلابها و پسماندها طوری ساخته شدهند که نشت نکنند. اما بروز سیلابها ممکن است از این موانع بگذرد و آب آلوده شود. در محلهای قدیمی نگهداری فاضلاب که به درستی ساخته نشدهاند، ممکن است انواع مختلفی از مواد آلاینده به آبهای زیرزمینی نشت کند.
آب روستاهای پردیس آلوده و غیر آشامیدنی استآلودگی آب در کشور های درحالتوسعه اثرات تخریبی بیشتری نسبت به کشور های توسعه یافته دارد زیرا کشورهای توسعه یافته آرام و آهسته با پیشرفت صنایع روبهرو شدند به همین دلیل فرصت کافی برای مقابله با آلودگیهای احتمالی به وجود آمده را داشتند ولی در کشور های درحال توسعه صنایع به سرعت وارد این کشور ها شده و فرصت کافی برای مقابله با مشکلات ناشی از آلودگی ها وجود ندارد. کشور ایران نیز از این امر مستثنی نیست. درست بیخ گوش گلوی تهران، آلودگی آب روستاهای پردیس بیداد می کند. این در حالی است که چندی پیش رییس اداره آب روستایی این شهرستان منکر آلودگی آب منطقه شده بود اما محمد قانبیلی، عضو شورای عالی استانها با اشاره به اینکه آبهای زیرزمینی روستاها از قناتها و چاهها تامین میشود، گفت: منابع آب روستاهای شهرستان پردیس به دلیل ورود فاضلاب شهرهای بومهن و پردیس به شدت آلودهاند. آلودگی آب آشامیدنی روستاهای شهرستان پردیس برای سلامت مردم به شدت خطرناک است و همین امر رسیدگی هرچه سریعتر به این موضوع را میطلبد.
وی افزود: این شهرستان ۱۶ روستا با جمعیتی بالا دارد اما با وجود ارایه مستندات و گزارشهای مکرر مسوولان منطقه به اداره آب استان تهران، تا کنون هیچ ترتیب اثری داده نشده است.
وی ضمن اعلام ناراحتی از این عدم پیگیری به جلسه روز یکشنبه گذشته در پردیس که با حضور نمایندگان آبفا تهران و پردیس برگزار شد اشاره کرد و گفت: در آن جلسه هم مطرح کردم که بحث آلودگی آب را رسانهای خواهیم کرد زیرا جان مردم در خطر است اما مدیران شرکت آب این مساله را امنیتی میدانند و اجازه نشر را نمیدهند و مشکل را هم حل نمیکنند.
عضو شورای عالی استانها با بیان اینکه آلوده بودن آب روستاها در بومهن و پردیس مورد تایید مرکز بهداشت شهرستان بوده و بارها آزمایش شده است، گفت: تمام مدارک مبنی بر آلودگی آب شهرستان موجود است و من نمیتوانم اجازه دهم مردم شهرم به خاطر مسایل امنیتی آب فاضلاب و آلوده که تشخیص انگلی بودن آن اثبات شده است مصرف کنند و جان خودشان و فرزندانشان به خطر بیفتد.
قانبیلی اظهار کرد: تنها راهحل رفع مشکل آب روستاهای شهرستان پردیس تخصیص ٣٠ لیتر در ثانیه از آب شهر پردیس به روستاهاست.
تاثیر آلودگی آب بر سلامت انسان هاآلودگی آبهای آشامیدنی میتواند اثرات مختلفی بر سلامت انسان بگذارد و تاثیرات این مساله در درازمدت به شکل بیماریهای مقاوم در برابر درمان بروز کند که شامل برخی از موارد زیر است.
تشدید بیماریها در گروههای حساسگروههای حساس ازجمله کودکان، سالمندان و افراد دچار نقص دستگاه ایمنی به علت بیماریهایی نظیر ایدز یا سرطان به باکتریهای منتقلشونده از طریق آب حساسترند. کودهای شیمیایی نیز ممکن است نیترات موجود در آب را افزایش دهند. وجود مقدار بیشازحد نیترات در آب برای نوزادان خطرناک است و در برخی موارد باعث ایجاد «سندروم نوزاد کبود» میشود که ناشی از اختلال انتقال اکسیژن در خون است.
زردی یا یرقاندر صورت نوشیدن آب آلوده امکان ابتلا به بیماری «زردی» یا «یرقان» وجود دارد. ازجمله علائم این بیماری میتوان به زرد شدن پوست بدن، صورت، چشمها و ناخنها اشاره کرد. در صورت ابتلا به این بیماری فرد دچار کاهش اشتها، سردرد و ضعف شدید جسمانی میشود.
انواع بیماریها پوستیاستفاده از آب آشامیدنی آلوده میتواند منجر به بیماریهایی پوستی ازجمله خارش، تورم پوست، تبخال و ... شود.
اسهال خونینوشیدن آب آلوده باعث «اسهال خونی» میشود و در صورت ابتلا به این بیماری فرد دچار دلدرد شدید شده و با از دست دادن آب بدن از طریق اسهال، بدن دچار کمآبی میشود.
حصبهدر صورت مصرف آبهای آلوده و ناسالم امکان ابتلای افراد به بیماری «حصبه» نیز وجود دارد. حصبه یا تب تیفوئید، یک بیماری عفونی است و در اثر میکروارگانیسمی به نام «سالمونلا» ایجاد میشود که معمولاً از طریق خوراکی وارد بدن میشود (دهانی- مدفوعی). چنانچه مدفوع بیمار توسط فرد دیگری بهصورت غیرمستقیم مثلاً از طریق آب و غذای آماده، خورده شده باشد، فرد به این بیماری دچار میشود. افرادی که از آبهای نامطمئن و غیربهداشتی استفاده میکنند خطر ابتلا به بیماری حصبه در آنها محتملتر است. تب شدید برای چند روز متوالی ازجمله علائم ابتلا به حصبه است.
بیماریهای چشمدر صورت نوشیدن آب آلوده یا شستن بدن با آن، مشکلات چشمی ازجمله قرمزی، ورم و ورم ملتحمه چشم فرد را تهدید میکند.
گلو دردبا نوشیدن آب آلوده ممکن است فرد دچار تورم بافت اطراف گلو شود که این تورم بهتدریج بزرگ شده و ممکن است به شکل غده در بدن فرد ظاهر شود.
راههای جلوگیری از آلودگی آبآب یکی از مهمترین و بنیادیترین عامل حیات موجودات زنده است چرا که هر موجودی برای ادامه حیات نیاز به آب دارد و انسان هم به عنوان جزیی از نظام حیات از این امر مستثنی نیست. آسمونی در این بخش در مورد راههای جلوگیری از آلودگی آب صحبت می کند.
جغرافیای کره خاکی نشانگر آن است که جمعیت جهان روبه تزاید است و نیاز بشر برای آب افزایش یافته بطوریکه استفاده نادرست ازآن مشکلات عدیده ای را تحت عنوان آلودگیهای آبی ایجاد نموده که بیشتر بر اثر انواع فاضلابهای شهری ، صنعتی و کشاورزی انجام می گیرد .
از این رو آلودگی آب چنین تعریف می شود: (( هر گونه تغییر فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی در محیط آب که به گونه ای زیانبار بر سلامت ، بقاء و فعالیت های انسان ، حیوان ، گیاه و سایر موجودات تأثیرگذارد آلودگی آب خوانده می شود )) در این حالت تغییرات آب و هوایی جهان در قرن اخیرنشان دهنده کاهش میزان بارش های جوی می باشند که خشکسالیهای فراوانی را به دنبال داشته است و بحرانهای آبی را فزونی بخشیده اند که از مهمترین راهکارها برای گذر از این بحران، کاهش میزان آلودگی آب بوسیله اسلوبهای علمی و منطقی است که عبارتند از:
اجرای طرحهای آموزشی نسبت به اهمیت و ارزش محیط زیست مانند آگاهی دهی عمومی درباره ارزش بالای آب از طریق رسانه های جمعی.
کنترل آلودگی آب از طریق ایجاد ممنوعیت ها به منظورجلوگیری ازآلودگی منابع آب درمحیط زیست توسط آن دسته از صنایعی که به نوعی باعث آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی می شوند.
جلوگیری از دفن مواد زائد و سموم شمیائی در مناطقی که احتمال د ارد در اثر بارندگی، سموم شمیائی آنها شسته شده و شیرابه مواد زائد به دریا، رود خانه،تالاب و… وارد شوند.
تا حد امکان سعی گردد فاضلابهای شهری وصنعتی بطور کامل تصفیه و سپس با کنترل به سیستمای آبی مانند رود خانه ها ریخته شوند. بنابراین با مصرف درست و بهینه آب سعی کنیم ارزش این موهبت الهی را پاس بداریم.
برخی دیگر از راههای جلوگیری از آلودگی آبتجهیز واحدهای صنعتی به سیستم تصفیه فاضلاب برای استفاده دوباره از آن
جلوگیری از ریختن حشره کش ها، ته مانده رنگ ها، حلال های شیمیایی، نفت، روغن موتور، ضد یخ و سایر مواد شیمیایی زیان آور در مجاری فاضلاب یا روی زمین
استفاده از پاک کننده ها و مواد شوینده بدون فسفات
استفاده از کودهای طبیعی به جای شیمیای در زمین های کشاورزی
جمع آوری و دفع صحیح زباله ها برای جلوگیری از انواع آلودگی های میکروبی و شیمیایی آب های زیرزمینی