مانند هر ماده غذایی دیگری، راه های مختلف برای خوردن سبزیجات وجود دارند: خام، بخار پز، پخته یا حتی سرخ شده؛ اما باید توجه داشت که برخی روش های پخت، باعث از بین رفتن ارزش غذایی سبزیجات می شوند.

به گزارش زیست آنلاین، هیچ تردیدی نیست که سبزیجات، منبع فوق العاده سالم مواد مغذی و ویتامین های ضروری مورد نیاز بدن هستند؛ اما آیا پخت سبزیجات باعث از بین رفتن ارزش غذایی آنها می شود؟

بهترین روش مصرف سبزیجاتباید توجه داشت که حفظ ارزش غذایی سبزیجات به دو عامل: نوع سبزیجات و روش پخت بستگی دارد. سبزیجات با جدا شدن از ریشه اصلی، بخشی از ارزش غذایی خود را از دست می دهند.  

یکی از راه های دیگری که منجر به کاهش ارزش غذایی سبزیجات می شود، کنسرو کردن یا بلانچینگ (قرار دادن سبزی در آب جوش یا در معرض بخار آب برای بی‌اثر كردن آنزیم‌های آن) پیش از منجمد کردن است. این کار باعث کاهش چشمگیر ویتامین C موجود در سبزیجات می شود؛ درعین حال، زمانی که سبزی حاوی ویتامین C پخته می شوند، باقی مانده ویتامین نیز وارد آب می شود.

مطالعه صورت گرفته توسط محققان دانشگاه کالیفرنیا در دیویس نشان می دهد که بیشترین میزان کاهش مواد مغذی، ناشی از روش (نادرست) پردازش موادغذایی است؛ به عنوان مثال، نحوه پردازش یا پخت سبزیجات می تواند باعث کاهش ۱۵ تا ۵۵ درصدی سطح ویتامین C شود.

به گزارش سیناپرس، در روش پخت در مایکروویو، بدلیل سرعت بالای طبخ، ارزش غذایی سبزیجات بیش از روش های دیگر از جمله سرخ کردن یا پخت در آب حفظ می شوند.



مصرف سبزیجات به صورت خام یا پخته؟باید به این نکته توجه داشت که مصرف خام سبزیجات به حفظ ارزش غذایی آنها کمک زیادی می کند، اما پخت سبزیجات همیشه بی فایده نیستند؛ به عنوان مثال، پختن هویج در آب باعث افزایش کاروتنوئیدها (مانند بتا- کاروتن) می شود؛ بخارپز کردن باعث کاهش میزان ویتامین C و کاروتنوئیدها می شود، اما میزان اسیدهای فنلی (نوعی از آنتی اکسیدان ها) را افزایش می دهد.

ساده ترین راه برای اطمینان از حفظ ارزش غذایی سبزیجات، رعایت این نکات است:

چه سبزیجاتی بهتر است به صورت خام مصرف شوند؟
مناسب ترین روش پخت برای سبزیجاتی که باید به صورت پخته مصرف شوند، کدام است؟
ذکر این نکته نیز ضروری است: با هر ذائقه ای که دارید، مصرف سبزیجات را ترک نکنید، چه به شکل خام یا به شکل پخته، چرا که بخش زیادی از مواد مغذی مورد نیاز بدن توسط سبزیجات تأمین می شوند. 

سبزیجات پخته، نیم پز یا خام؟مصرف روزانه سبزیجات یکی از عوامل مهم پیشگیری از سرطانها می باشد زیرا سبزیجات حاوی ویتامین ها و مواد معدنی هستند و دستگاه ایمنی بدن را قوی می سازند.

مصرف روزانه سبزیجات ضامن سلامتی شخص می باشد. مصرف سبزیجات از بروز بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی، دیابت، سرطان و چاقی پیشگیری می نماید. مقدار سبزیجات مورد نیاز بدن با توجه به هرم راهنمایی غذایی به طور کلی روزانه ۲۰۰ گرم می باشد که این مقدار برای سالمندان بالای هفتاد سال و نوجوانان و کودکان کمتر است. 
 
بر اساس تحقیقات جدید رنگ سبزیجات در طبقه بندی خواص آنان نقش دارد از این رو مصرف سبزیجات با رنگهای متنوع برای سلامت توصیه می گردد در واقع رنگها در سبزیجات بر خواص منحصر بفرد آنها اشاره دارد. مصرف سبزیجات با رنگهای متفاوت امکان بدست آوردن بالاترین نتیجه را برای شخص ممکن می سازد و سیستم ایمنی بدن را قوی تر می سازد و موجب طول عمر بیشتر شخص می گردد. 

چگونگی مصرف سبزیجات سبزیجات فصلی بهترین و سالم ترین انتخاب در خرید روزانه خانه هستند. تا آنجا که ممکن است به همراه همه وعده های غذایی خود از سبزیجات استفاده نمایید. کودکان خود را به خوردن سبزیجات عادت دهید کودکان معمولا از خوردن سبزیجات خام لذت بیشتری می برند برای آنان سبزیجات خام را به اشکال زیبا ببرید و به جای یک میان وعده به آنان بدهید. آنان را در آشپزی مشارکت دهید، تا تمایل بیشتری نسبت به خوردن سبزیجات در آنان ایجاد شود. 
 
سبزیجات ویتامین ها و املاح معدنی خود را بر اثر پختن و سرخ نمودن بیش از اندازه از دست می دهند بنابراین سبزیجات را زیاد از حد نپزید و سرخ ننمایید و تا حد امکان از سبزیجات به صورت خام و یا نیم پز استفاده کنید. بخارپز کردن بهترین نوع طبخ سبزی می باشد یا سبزی ها را با آب کم بپزید تا آب آنان به خورد خودشان برود و ویتامین و املاح معدنی آنها بهدر نرود. مدت زمان طبخ طولانی سبزیجات می تواند بسیاری از ویتامین ها را از بین ببرد سعی کنید سبزیجات را در مدت زمان کوتاه بپزید و اگر مشکلی با هضم سبزیجات خام ندارید بهتر است که آنها را خام مصرف کنید.

۶ سبزی که در حالت پخته سودمندتر هستندهمان طور که پیش تر ذکر شد، برخی میوه ها و سبزیجات هنگامی که پخته می شوند از ارزش تغذیه ای بیشتری برخوردار می شوند. پختن میوه ها و سبزیجات موجب تغییر ظاهر، بافت و رنگ ها آنها می شود و از این رو جای شگفتی نیست که برخی از مواد مغذی موجود در آنها نیز طی روند پخت از بین بروند. بر همین اساس، شاید این گونه در ذهن شما جا افتاده باشد که مصرف میوه ها و سبزیجات به صورت خام سودمندتر است.



در ادامه با برخی سبزیجات که پس از پخته شدن ارزش غذایی بیشتری پیدا می کنند بیشتر آشنا می شویم.

کدو تنبل و دیگر کدوهای زمستانی

کدو تنبل خام برای بسیاری از مردم جهان یک جز اصلی از فهرست غذایی آنها را شامل نمی شود. اما اگر فکر می کنید کدو تنبل و دیگر کدوهای زمستانی در حالت خام از مواد مغذی بیشتری برخوردار هستند، بهتر است این ذهنیت را تغییر دهید. کدو تنبل پخته دارای تمامی آنتی اکسیدان های فوق العاده مانند بتا کاروتن است که پس از حرارت دیدن جذب آنها آسان‌تر نیز می شود.



مارچوبه

مارچوبه در حالت خام نیز استفاده می شود اما پختن آن به شکستن دیواره های سلولی ضخیم کمک می کند که این کار برای بدن دشوار است و بر همین اساس، جذب مواد مغذی موجود در مارچوبه مانند ویتامین های A، C، و E، و فولات تسهیل می شود. پختن مارچوبه موجب می شود تا آنتی اکسیدان ها به ویژه اسید فرولیک بیشتر در دسترس باشند.



گوجه فرنگی

پخت گوجه فرنگی موجب می شود تا آنتی اکسیدان قدرتمند لیکوپن موجود در آن آزاد شود. مصرف بالای لیکوپن با کاهش خطر ابتلا به سرطان و حملات قلبی در ارتباط است. پخت گوجه فرنگی موجب شکستن دیواره های سلولی و آزاد شدن لیکوپن می شود که بدن از دریافت آن سود می برد. البته پختن گوجه فرنگی می تواند به کاهش محتوای ویتامین C این محصول منجر شود اما با مصرف منابع دیگر این ویتامین مانند میوه های خانواده مرکبات می توانید این مساله را جبران کنید.



هویج 

بنابر گزارش وب سایت ساینتیفیک امریکن، هویج پخته دارای سطوح بالاتری از بتا کاروتن است. بتا کاروتن به گروهی از مواد آنتی اکسیدانی تعلق دارد که به نام کاروتنوئیدها شناخته می شوند و رنگ زرد، قرمز، و نارنجی را به میوه ها و سبزیجات می بخشند. بدن انسان بتا کاروتن را به ویتامین A تبدیل می کند که این ویتامین نقش مهمی در سلامت بینایی، تولید مثل، رشد استخوان و تنظیم سیستم ایمنی بدن ایفا می کند.



قارچ

گوارش قارچ های خام اساسا به سختی صورت می گیرد. افزون بر این، حرارت دادن به قارچ موجب آزاد شدن مواد مغذی موجود در آن می شود که از آن جمله می توان به پروتئین، ویتامین های B، و مواد معدنی و همچنین طیف گسترده ای از ترکیبات که در دیگر مواد غذایی یافت نمی شوند، اشاره کرد. در سنت آسیایی، قارچ هم به عنوان یک ماده غذایی و هم یک دارو در نظر گرفته شده زیرا آنها می توانند از طریق تقویت سیستم ایمنی به پشتیبانی از سدهای دفاعی طبیعی بدن کمک کنند.



اسفناج

فولات، ویتامین C، نیاسین، ریبوفلاوین، و پتاسیم در اسفناج خام فراوان‌تر هستند اما با پختن آن بر میزان ویتامین A، ویتامین E، پروتئین، فیبر، روی، تیامین، کلسیم، و آهن دریافتی افزوده می شود و همچنین کارتنوئیدهایی مانند بتا کاروتن، لوتئین، و زیگزانتین در اسفناج پخته هر چه بیشتر قابل جذب می شوند.

در نهایت، باید به این نکته اشاره داشت که مقایسه میزان مواد مغذی در سبزیجات خام و پخته پیچیده بوده و همواره باید جوانب مختلف آنچه به دست می آورید و آن چه از دست می دهید را سبک و سنگین نمایید. روی های لیو، دانشمند مواد غذایی از دانشگاه کورنل این نکته را یادآوری می کند که همچنان رازهای بسیاری درباره چگونگی تعامل مولکول های موجود در گیاهان با بدن انسان وجود دارند.



با توجه به آن چه می دانیم، به نظر می رسد بهترین رویکرد خوردن انواع میوه ها وسبزیجات به روش های مختلف است. بر همین اساس، اطمینان حاصل می شود که ترکیبی از مواد مغذی به واسطه روش های مختلف تهیه مواد غذایی را دریافت می کنید.