سال گذشته بالغ بر ۷۸۰ هزار تن هندوانه به بیش از ۳۰ کشور جهان صادر کرده ایم، در واقع در سال گذشته که یکی از خشک ترین سالهای کشور بود، ۲۲۳.۰۸ میلیارد لیتر آب به صورت مجازی و فقط در قالب هندوانه به خارج از کشور صادر کردیم.

به گزارش زیست آنلاین، آخرین آمار ارائه‌شده از سوی سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) نشان می‌دهد که ایران سومین تولیدکننده بزرگ هندوانه جهان است.

سالانه ۳ میلیون و ۸۱۳ هزار تن هندوانه در ایران تولید می شود. هندوانه محصولی آب بر است که برای تولید هر کیلو از آن ۲۸۶ لیتر آب مصرف می شود. این رقم ۲۸۶ لیتری، رقمی است که در سالهای اخیر با کاهش مصرف آب در تولید هندوانه کسب شده، و در واقع برای تولید هنوانه در ایران بسیار بیش از این در طی سالهای اخیر آب مصرف شده است. طبق گزارش رسمی وزارت جهاد کشاورزی در سال گذشته "برای تولید یک کیلوگرم هندوانه در ایران ۲۸۶ لیتر آب مصرف می‌شود که این رقم در مقایسه با سال ۹۱ ، ۳۷ درصد کاهش داشته است."

برای تولید ۳ میلیون و ۸۱۳ هزار تن هندوانه، یکهزار و ۹۰ میلیارد و ۵۱۸ میلیون لیتر آب مصرف می شود. این حجم عظیم مصرف آب برای تولید هندوانه در شرایطی است که ایران بیش از ۱۷ سال خشکسالی را پشت سر گذاشته و برداشت بیش از حد از سفره های زیرزمینی، ۳۹۰ دشت کشور را بحرانی کرده است. نکته جالب اینجاست بیشتر آب برداشت شده برای تولید هندوانه نیز از منابع زیرزمینی، به صورت مجاز و یا حتی غیرمجاز، تأمین می شود.

از مجموع ۳ میلیون و ۸۱۳ هزار تن تولید هندوانه در ایران حدود ۸۰۰ هزار تن از این محصول صادر می شود. در واقع ما سالانه حدود ۲۲۸.۸ میلیارد لیتر آب را در قالب صادرات هندوانه به صورت آب مجازی صادر می کنیم.

سال گذشته بالغ بر ۷۸۰ هزار تن هندوانه به بیش از ۳۰ کشور جهان صادر کرده ایم، در واقع در سال گذشته که یکی از خشک ترین سالهای کشور بود، ۲۲۳.۰۸ میلیارد لیتر آب به صورت مجازی و فقط در قالب هندوانه به خارج از کشور صادر کردیم.

کشورهایی چون عراق، پاکستان، امارات متحده و ترکیه از بزرگترین واردکنندگان هندوانه از ایران هستند. هندوانه ایرانی به کشورهای اروپایی چون اتریش و آلمان نیز صادر می شود اما بازار اصلی هندوانه صادراتی ایران، کشورهای عربی خاورمیانه و به خصوص حاشیه خلیج فارس است.

اصلاح الگوی کشت مسئله ای مغفول مانده در دولت است؛ کشت بدون الگوی درست و تولید محصولاتی که از نظر توجیه اقتصادی و ارزش آب مصرف شده، غیرمنطقی هستند، فشار بیشتر بر روی تنش های آبی کشور به دنبال داشته است.



برای تولید هرکیلو هندوانه چقدر آب مصرف می شود؟در شرایطی که تیر پیکان خشکسالی ایرانیان را هدف قرار داده همچنان این آب اندک و با ارزش، صرف تولیدات کشاورزی و صنعتی می‌شود.

باشگاه خبرنگاران نوشت:سیاست آب مجازی در کشور ما طوری است که در تولید محصولات صنعتی یا کشاورزی ارزش میزان آب مصرف شده برای به ثمر رسیدن آن‌ها برآورده نمی‌شود و در حالیکه از عمر توجه به آب مجازی در سیاست ‌گذاری های کشورهای توسعه یافته حدود ۳ دهه می‌گذرد ولی این روزها به تازگی خبر از توجه به آب مجازی در برنامه توسعه ششم کشور ما به گوش می‌رسد.

 ایران در رتبه چهارم جهان برای تولید هر کیلو هندوانه که به عنوان یکی از محصولات پر آب کشاورزی محسوب می‌شود به طور میانگین ۳۰۰ لیتر آب استفاده شده و با تولید در هر چهار فصل؛ به عراق، امارات متحده عربی و کویت صادر می‌شود ولی با اینکه ایران در بحران کم‌آبی به سر می‌برد ارزش واقعی آب مصرف شده در کشت این محصول پر آب در نظر گرفته نمی‌شود.

علیرضا رجائی مدیر عامل مرکز توسعه خواهرشهرهای ایران در این‌باره معتقد است: طبق آمار وزارت جهاد کشاورزی، ایران با تولید سالانه بیش از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن هندوانه در رتبه چهارم جهان قرار داشته و با صادرات ۱۰۰ هزار تن هندوانه سالانه بیش از ۵۰ میلیارد متر مکعب آب به خارج از کشور بدون در نظر گرفتن قیمت و ارزش آب صادر می‌شود.

 کشت هندوانه در استان خشکبا اینکه هندوانه محصولی پر آب‌بر است، اما خبر کشت این محصول در مناطق خشک کشورمان به گوش رسیده است.

رجائی مدیر عامل مرکز توسعه خواهرشهرهای ایران در این خصوص می‌گوید: با اینکه میانگین بارش در استان یزد پایین‌تر از متوسط کشوری و حدود ۱۰۰ میلی‌متر در سال است، هم اکنون در مناطقی مثل یزد که منطقه‌ای خشک محسوب می‌شود کاشت هندوانه اتفاق می‌افتد.



 آب صنعتی که معادل سد استمتاسفانه برخی از تولیدات صنعتی نظیر فولاد در مناطقی راه‌اندازی شده‌اند که آن محدوده آب کافی و متناسب با  فعالیت این صنایع در اختیار ندارد و این صنایع با شروع تولیدات خود منطقه‌ای را بیشتر از قبل با بحران بی‌آبی یا کم‌آبی مواجه کرده‌اند.

رجائی مدیر عامل مرکز خواهرشهرهای ایران در این‌باره اظهار داشت: مصرف سالانه آب برای فولاد مبارکه اصفهان بالغ بر ۶۰ میلیون متر مکعب و معادل یک سد است و بر اساس اصول آمایشی، تولیدات صنعتی نظیر فولاد باید به مناطقی منتقل شود که منابع آب کافی در اختیار دارند.

کشاورزی در صدر مصرف آباز مجموع آب‌های کره زمین تنها یک دهم درصد آن، آب شیرین و در دسترس انسان‌هاست و از این رو استفاده بی‌رویه انسان ها و در صدر قرارگیری آب در تولیدات کشاورزی همین میزان اندک آب قابل استفاده را با بحران و کاهش چشمگیری مواجه کرده است.

رجائی مدیر عامل مرکز توسعه خواهرشهرهای ایران در این خصوص معتقد است: از کل آب‌هایی که سالانه در کشور مصرف می‌شود ۴۰ درصد برای کشاورزی، ۲۰ درصد برای صنعت و فقط ۱۰ درصد برای مصارف خانگی به کار می‌رود و صرفه جویی در بخشی که بیشترین سهم مصرف آب را دارد راه‌حل مناسبی برای حل مشکل کم‌آبی محسوب می‌شود.

آب مجازی در برنامه توسعه ششمبه گزارش مهر، در برنامه توسعه ششم توجه به آب مجازی در بخش کشاورزی و صنعت مطرح شده که امید است در تصویب و تدوین نهایی آن این موضوع با تمامی جوانب تاثیرگذارش در روزگاری که ایران با بحران کم‌آبی و بی‌آبی دست و پنجه نرم می‌کند گنجانده شده و با اجرایی شدنش مثمر ثمر واقع شود.

گفتنی است؛ آب مجازی به میزان آب مصرف شده برای تولید محصولات کشاورزی و صنعت گفته می‌‌شود که این موضوع برای نخستین بار از جانب پژوهشگر بریتانیایی پرفسور جان انتونی آلن در دهه ۱۹۹۰ میلادی مطرح شده که از آن زمان تاکنون پژوهش‌های او مورد توجه فراوان بخش‌های اقتصادی و سیاسی قرار گرفته است.



ايـران، چهارمين توليد كننده هندوانه در جهانعنايت‌الله بياباني، نايب رييس خانه كشاورز؛ در شهریور ماه ۹۱ گفته بود: ايران با بيش از ۱۰۰ هزار هكتار سطح زير كشت هندوانه سالانه بيش از دو ميليون و ۳۰۰ هزار تن اين محصول را توليد مي‌كند كه اين ميزان توليد ايران را در رتبه چهارم جهان در توليد هندوانه قرار داده است.

به گفته وي در آن زمان؛ كشورمان در توليد صيفي‌جات مزيت اقتصادي بالايي داشته و عليرغم تامين نياز داخل سالانه از صادرات اين محصولات به كشورهاي همسايه، ‌كشورهاي اروپايي و حاشيه خليج‌فارس بيش از ۱۱۰ ميليون دلار ارزآوري عايد كشورمان مي‌شد كه در اين ميان هندوانه از سهم بالايي برخوردار بوده و سال ۹۱ بيشترين ميزان صادرات بين ميوه و صيف‌جات را به خود اختصاص داده است.

اين محصول در چهار فصل سال در مناطق مختلف كشور از جمله سيستان و بلوچستان، خراسان رضوي، لرستان، يزد، همدان، اصفهان و ... توليد مي‌شود؛ به طوريكه توليد هندوانه بهاره در جيرفت و كهنوج، ميناب، ايرانشهر و دزفول صورت مي‌گيرد و در تابستان نيز ورامين، سمنان، مشهد، اصفهان، همدان، تبريز، مياندوآب و ... برداشت كننده اين محصول هستند. دزفول نيز تنها توليدكننده هندوانه پاييزه محسوب مي‌شود و ميناب، جيرفت و كهنوج ميزبان اين محصول در فصل زمستان هستند.

به گفته نايب رييس خانه كشاورز طي سه ماهه اول سال ۹۱ در حدود  ۱۷۰ هزار تن هندوانه به ارزش بيش از ۴۳.۳ ميليون دلار به كشورهاي مختلف از جمله عراق، تركيه، امارات، كويت و بحرين صادر شده است.

ايران با داشتن رتبه پنجم تنوع اقليمي در جهان، توليدكننده و صادركننده انواع سبزي و صيفي از قبيل خربزه، هندوانه، بادمجان، هويج، كلم، فلفل، كاهو، خيار، سيب‌زميني، انواع سير و سبزيجات است؛ به ‌طوري كه در توليد خيار و خربزه در رتبه سوم جهان، در توليد هندوانه در رتبه چهارم قرار داشته و رتبه هفتم توليد گوجه فرنگي در جهان را به خود اختصاص داده است.