مساله آب موضوعی است که دیگر از شعار خارج و به یک واقعیت تلخ برای کشور تبدیل شده و روزبه‌روز شرایط بحرانی‌تری را تجربه می‌کند، شرایطی که حال ایران را وخیم کرده و باید به صورت ضرب العجلی به فکر معالجه آن بود.

به گزارش زیست آنلاین، سال گذشته حجم آب‌ های سطحی کشور ۳۲ میلیارد مترمکعب بود، اما امسال حجم این آب‌ها به ۲۵ میلیارد مترمکعب رسیده یعنی حجم آب‌های سطحی کشور حدود ۳۵ درصد کاهش یافته و این در شرایطی است که این عدد در دهه ۷۰، حدود ۸۰ میلیارد مترمکعب بوده است.

همچنین تداوم خشکسالی‌ها، افت بارندگی‌ها و تبعات ناشی از کم‌آبی و بی‌آبی در کشور موجب شده تا از میان ۶۰۹ دشت ایران، ۳۹۰ دشت دارای وضعیت ممنوعه و ممنوعه بحرانی است که از این تعداد ۲۵۵ دشت در شرایط ممنوعه و ۱۳۵ دشت نیز در وضعیت ممنوعه بحرانی قرار گرفته‌اند و هرگونه توسعه بهره‌برداری از منابع آب‌های زیرزمینی در دشت‌های یاد شده ممنوع است.

ادامه فشار به منابع زیرزمینی موجب شده است تا کسری تجمعی آبخوان‌های زیرزمینی کشور به ۱۳۰ میلیارد مترمکعب برسد که حدود ۱۰۶ میلیارد مترمکعب از این کسری در طی ۲۰ سال اخیر اتفاق افتاده است و هر ساله نیز رقمی در حدود شش میلیارد مترمکعب به کسری مخازن زیرزمینی کشور اضافه می‌شود.

از طرفی در حال حاضر اضافه برداشت چاه‌های مجاز از منابع زیرزمینی به حدود پنج میلیارد مترمکعب و برداشت از چاه‌های غیرمجاز به حدود هفت میلیارد مترمکعب رسیده که ادامه این روند باعث شده است تا بیش از ۹۰ درصد پتانسیل منابع آب زیرزمینی کشور در دشت‌های ممنوعه قرار بگیرد.

بر اساس ارزیابی صورت گرفته استان‌های فارس با ۹۰ دشت، کرمان با ۳۷ دشت، خراسان‌رضوی با ۳۳ دشت، اصفهان با ۲۶ دشت و خراسان‌جنوبی با ۲۵ دشت در صدر استان‌های دارای بیشترین دشت‌های ممنوعه و ممنوعه بحرانی قرار گرفته‌اند.

از طرفی استان‌های خراسان رضوی با یک میلیارد و ۸۵ میلیون مترمکعب، کرمان با ۸۱۳ میلیون مترمکعب، فارس با ۵۵۱ میلیون مترمکعب، اصفهان با ۳۲۰ میلیون مترمکعب و یزد با ۲۹۶ میلیون مترمکعب درصدر استان‌های دارای بیشترین میزان کسری مخزن آبخوان‌های زیرزمینی قرار گرفته‌ اند.

از سوی دیگر بر اساس آخرین آمار و ارقام  سال آبی ۱۳۹۶- ۱۳۹۷ در حالی به پایان رسید که میزان بارش‌های کشور از ابتدای سال آبی(ابتدای مهرماه ۱۳۹۶) تا پایان شهریورماه سال جاری به ۱۷۱ میلمتر رسیده که در مقایسه مدت زمان مشابه سال گذشته(۲۳۳ میلیمتر) حدود  ۲۷ درصد و در مقایسه با مدت متوسط بلندمدت (۲۴۹ میلیمتر) حدود ۳۱ کاهش داشته است.

با وجود اینکه بارش‌های فصل بهار امسال در مقایسه با سال گذشته رشد ۱۲ درصدی داشته است، ولی افت ۴۵ بارندگی‌ها در فصل زمستان و کاهش ۲۶ درصدی بارش‌ها در فصل پاییز سال ۹۶ موجب شده تا تابستان امسال را با کاهش ۶۲ میلیمتری نزولات جوی نسبت به سال گذشته سپری کنیم.

نگاهی به روند بارندگی‌های ۵۰ سال اخیر کشور حکایت از وضعیت نامطلوب نزولات جوی سال آبی جاری دارد. سال آبی ۱۳۹۶ -۱۳۹۷ با ثبت ۱۷۱ میلیمتر بارندگی رتبه ۴۸ بارش‌های نیم قرن اخیر را به خود اختصاص داده است. در ۵۰ سال اخیر تنها سال‌های آبی ۱۳۷۸ -۱۳۷۹ ثبت ۱۵۶ میلیمتر و سال آبی ۱۳۸۶ -۱۳۸۷ با ثبت ۱۴۳ میلیمتر بارندگی به مراتب وضعیت نامناسب‌تری را نسبت به سال آبی جاری تجربه کرده‌اند و در انتهای جدول بارندگی‌های نیم قرن اخیر کشور قرار گرفته‌اند.

آمار و ارقام منابع آبی کشور بیانگر اوضاع نابه‌سامان کشور در این حوزه است چراکه از یک سو با کاهش آب‌های سطحی و از سوی دیگر کاهش آب‌های زیر زمینی مواجهه هستیم، علاوه بر این، وضعیت بارندگی‌ها نیز چندان مناسب نیست.

علاوه بر این از میان ۱۷۷ سد بزرگ موجود در شش حوضه آبریز اصلی کشور ۹۰ سد بزرگ از جمله سدهای زاینده‌رود، شهیدرجایی، ساوه، کوثر و ملاصدرا کمتر از ۴۰ درصد آب ذخیره شده دارند.

از سوی دیگر میزان برداشت از منابع آب تجدیدپذیر بسیار زیاد است به گونه‌ای که بر اساس گفته‌های عیسی کلانتری هیچ کشوری نباید بیش از ۴۰ درصد ظرفیت منابع تجدیدپذیر را مصرف کند اما در ایران ۱۳۰ درصد برداشت می‌شود.

شرایط منابع آب در ایران به قدری جدی شده که می بایست دیگر تدابیر جدی برای این حوزه در نظر گرفته و با نگاه جدی تری به موضوع تنش آبی در ایران پرداخته شود.



در همین راستا، استاندار و رئیس شورای برنامه‌ ریزی استان سمنان با بیان اینکه اگر مدیریت درستی صورت گیرد منابع آبی موجود هم تا حدودی جوابگوی نیازهای استان است، افزود: متاسفانه ما در مدیریت درست منابع موجود هم مشکل داریم.

سمنان در مدیریت منابع آبی مشکل داردبه گزارش ایسنا، سیدشهاب‌الدین چاووشی در شورای برنامه‌ریزی استان بر لزوم پیگیری طرح‌های انتقال آب و منابع جدید به استان تاکید و اظهار کرد: در شرایط فعلی و به موازت تلاش برای اخذ منابع آبی جدید باید به مدیریت منابع آبی موجود توجه شود.

استاندار سمنان با بیان اینکه در استانی مثل سمنان نباید یک قطره فاضلاب و پس‌آب هم به هدر برود گفت: باید برای استفاده از پساب‌ها در بخش صنعت و فضای سبز اقدام عملی بیشتری صورت گیرد.

چاووشی با اشاره به غیرضروری بودن برخی پروژه‌ها در گذشته تصریح کرد: متاسفانه در گذشته رویکرد ما در پروژه‌ها مطالبه‌محور بوده و در سفرهای مسوولان تلاش شده که بدون توجه به اولویت‌ها و ضرورت‌ها پروژه‌هایی را به تصویب برسانند و این در حالی است که در شرایط اقتصادی فعلی امکان چنین رویکردی در کشور وجود ندارد.

وی بر ضرورت توجه به بازدهی و بهره‌وری پروژه‌ها تاکید کرد و افزود: باید مشخص شود که پروژه پیشنهادی در صورت اجرایی شدن چه بازدهی در اقتصاد کلان استان خواهد داشت.

وی با بیان اینکه گاه پروژه‌هایی در اقصی‌نقاط کشور اجرا شده اما در اقتصاد کلان آن منطقه نقش چندانی نداشته اظهار کرد: باتوجه به مشکلات اعتباری دیگر امکان چنین رویکردی در تصویب پروژه‌ها وجود ندارد.

رئیس شورای برنامه‌ریزی استان سمنان با بیان اینکه هر شهرستان موظف است که چند طرح مطالعه شده را برای اجرا پیشنهاد کند، گفت: همه دستگاه‌ها باید در راستای اجرایی شدن آن پروژه‌ها که از سوی فرمانداری‌ها امکان‌سنجی و مورد مطالعه دقیق قرار گرفتند، گام بردارند.

وی با اشاره به اجرای طرح تغییر الگوی کشت در استان گفت: این طرح با محوریت جهادکشاورزی اجرا می‌شود اما همه دستگاه‌های اجرایی دیگر موظفند در راستای عملی شدن این طرح همکاری و مشارکت کنند.

این مقام ارشد اجرایی با اشاره به تحریم‌ها و محدودیت‌های اعتباری در کشور گفت: در شرایط اقتصادی موجود اجازه ریسک و آزمون و خطا نداریم و فرمانداری‌ها باید جهت‌گیری سال آینده شهرستان خود را مشخص و با همین منابع اعتباری محدود برای عملی شدن آنها برنامه‌ریزی کنند.

وی از برگزاری شورای برنامه‌ریزی بعدی استان در مهدیشهر خبر داد و گفت: در این شورا که با حضور مدیران دستگاه های اجرایی استان برگزار خواهد شد. پروژه‌های این شهرستان و موانع پیش روی آنها مورد بررسی قرار گرفته و برای اجرایی شدن آنها تصمیم گیری خواهد شد. 

استاندار و رئیس شورای برنامه‌ریزی استان سمنان از سفر احتمالی وزیر نیرو به استان سمنان در پنج‌شنبه این هفته خبر داد و از مدیران خواست طرح‌های مرتبط با این حوزه را نهایی و برای طرح در نشست با این عضو کابینه آماده کنند.



۸۰درصد از آب مصرفی کشور هدر می‌رودنورمحمد تربتی نژاد در تشریح نشست امروز( دوشنبه ۲ مهر ماه) کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی، اظهار داشت:  جلسه کمیسیون کشاورزی با حضور آقای کلانتری، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و معاونین سازمان در محل سازمان تشکیل شد.
 
سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی با بیان اینکه در این جلسه چالش‌های اجرائی، نظارتی و تقنینی مربوط به حوزه محیط زیست کشور مورد بحث، بررسی و تبادل نظر قرار گرفت، گفت: مقوله محیط زیست امری فرابخشی و فرا ملی است و مشکلات ساختاری، کارشناسی، تخصصی و تمرکز گرایی از معضلات درون سازمانی محیط زیست محسوب می‌شود و موضوعات محیط زیست فراتر از حیاط وحش بوده و مباحث هوا، آب و محیط زیست طبیعی نیز از اهمیت بالایی برخوردار هستند. 
 
نماینده مردم گرگان و آق‌قلا در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه نیاز به اصلاح برنامه های توسعه ای پایدار و برنامه های آمایشی از جمله تاکیدات جلسه در جهت حفاظت پایدار از محیط زیست برشمرده شد، ادامه داد: برنامه های مطالعاتی و تحقیقاتی مورد نیاز جهت پیش بینی عوامل مخرب محیط زیست و داشتن برنامه های پیشگیری تخریب محیط زیست از  مباحث مطرح شده در جلسه بود.
 
این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه توسعه بی رویه کشاورزی مانع توسعه پایدار وحفاظت از محیط زیست است، عنوان کرد: حفاظت از تالاب‌ها، جلوگیری از ریزگردها، مدیریت پسماندها، هوای کلان شهرها بعنوان چهار برنامه  استراتژیک سازمان حفاظت محیط زیست تعیین شده است؛ دولت باید در مقابل مردم متواضع و در مقابل تخلفات محیط زیستی بطور جدی بایستد، براساس استانداردهای جهانی در کشور ۸۰ درصد از اب مصرفی اضافی است که باید الگوی مصرف آب اصلاح شود.
 
سخنگوی کمیسیون کشاورزی در پایان با تاکید بر اینکه در  پایان نشست رئیس کمیسیون از تعییر نام کمیسیون "کشاورزی، آب و منابع طبیعی" به کمیسیون "کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست" خبر داد، خاطرنشان کرد:آقای کیخا اعلام کرد که امیدواریم این کمیسیون بتواند با حمایت‌های تقنینی و بودجه ای در نیل به اهداف حفاظت محیط زیستی موثر واقع شود و اظهار کرد طی جلسات متوالی برنامه ها و اقدامات معاونت‌های سازمان محیط زیست باید مورد بررسی و نطارت قرار بگیرند.