آلودگی تعدادی از چاه های کشاورزی به مواد نفتی در جنوب پایتخت در حالی از سوی مسئولان امر تایید شده است که همچنان محصولات کشاورزی از طریق آب این چاه ها کشت می شود.

به گزارش زیست آنلاین، جنوب تهران از دیرباز یکی از مراکز مهم کشت سبزیجات و صیفی برای تامین نیاز مردم پایتخت و شهرهای اطراف بوده و ری با تولید سالانه ۲۴۰ هزار تن سبزی نقش موثری در تامین سبزی استان تهران دارد، در قسمت هایی از مزارع جنوب تهران شاهد کشت شوید، ریحان و شاهی بذری کشت می شود و آب مورد نیاز برای آبیاری این مزارع از رودخانه های سرخه حصار، فیروزآباد، آب تصفیه خانه ها و چاه ها تامین می شود.

به منابع آبی دیگر و آلودگی و یا عدم الودگی آن ها در این گزارش، کاری نداریم، اما در خصوص آبی که از چاه های این مناطق و در نزدیکی پالایشگاه استخراج می شود و آلودگی این آب ها به مواد نفتی سبب ایجاد نگرانی هایی شده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران، آلودگی آب های جنوب تهران به مواد نفتی را تایید کرده و گفته است: بی‌توجهی پالایشگاه و سایر واحدهای نفتی منطقه سبب نفوذ نفت به آب‌های زیرزمینی شده و هم اکنون  ۳ چاه از چاه‌های کشاورزی اطراف پالایشگاه آلوده به مواد نفتی است.

کیومرث کلانتری همچنین از طرح دعوی علیه مسئولان نفتی در دستگاه قضایی خبر داده و تاکید کرده است: مسئولان نفتی باید پاسخگوی اعمال خود در زمینه این آلودگی محیط زیستی باشند و مدیران آن نیز به خاطر تهدید علیه بهداشت عمومی تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا از آب های آلوده برای آبیاری اراضی زیر کشت جنوب پایتخت استفاده نیز می شود، یا خیر، گفت: متاسفانه بله، بخشی از اراضی کشاورزی زیر کشت هستند و تاکنون هیچ برنامه و یا مستنداتی از سوی مسئولان پالایشگاه نفت تهران برای رفع آلودگی آب و نیز اراضی مشروب با آن ارائه نشده است، که این بی تفاوتی جای تاسف دارد، چرا که پالایشگاه می بایست علاوه بر پاسخگویی به دستگاه های ذی ربط، برنامه خود برای از بین بردن آلودگی اراضی زیر کشت نیز ارائه دهد.

در این خصوص و در مورد برخورد با مرتکبین آن، ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی صراحت دارد، که « هر اقدامی کــه تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود از قبیل آلوده کردن آب یا توزیع آب آشامیدنی آلوده ، دفع غیر بهداشتی فضولات انسانی و دامی و مواد زاید ، ریختن مــواد مسموم کننده در رود خانه ها، زباله در خیابان ها و کشتار غیر مجاز دام، استفاده غیر مجاز فاضلاب خام یا پس آب تصفیه خانه های فاضلاب برای مصارف کشاورزی ممنوع می باشند و مرتکبین چنانچه طبق قوانین خاص مشمول مجازات شدیدتری نباشند بــه حبس تــا یک سال محکوم خواهند.»

نمی توان در خصوص آبیاری اراضی کشاورزی به مواد نفتی در جنوب پایتخت بی تفاوت بوداما مساله این جا است، که تا زمان به نتیجه رسیدن دعوی علیه مسئولان پالایشگاه، مزارع بسیاری از این آب سیراب می‌شود و محصولات آن به‌دست مشتریان تهران نشین می‌رسد و گویی هیچ نهاد و مسئولی قصد انجام اقدامی برای جلوگیری از برداشت محصولات آلوده به مواد نفتی ندارد، بر سر مسئولیت هر نهاد در خصوص آلوده بودن این آب و محصولات و خاک مزارع جنوب تهران اختلاف نظر بسیاری وجود دارد، اما اصل مساله یعنی « آلودگی محصولات جنوب تهران به مواد نفتی» محلی برای اختلاف نیست و همگان بر آن متفق القول هستند و بو و طعم آب چاه های باقرشهر، راه را برای هرگونه تکذیب می بندد.

این نگرانی ها سبب موضع گیری برخی از نمایندگان مجلس نیز شده است، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی آب اراضی کشاورزی جنوب تهران را آلوده به مواد نفتی دانسته و در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: باید جلوی توزیع محصول این آب های آلوده گرفته شود، آبیاری با آب آلوده به مواد نفتی واقعیتی انکار ناپذیر است.

سید حسین نقوی حسینی که با خبرنگار مهر در این مورد گفتگو می کرد، ادامه داد: وجود پالایشگاه در جنوب تهران آلودگی زیست محیطی فراوانی در پی دارد و نمی توان در خصوص آبیاری سبزی کاری، برنج کاری و گندم کاری در جنوب پایتخت با آب نفتی بی تفاوت بود.

وی گفت: وزارت جهاد کشاورزی مسئول مستقیم سلامت غذایی مردم و نیز ناظر بر نوع کشت و آب مصرفی کشاورزان است، البته نباید نقش سازمان محیط زیست، وزارت نیرو و آب منطقه ای تهران در این امر را نیز نادیده گرفت، واقعیت این است که آبیاری مزارع کشاورزی با آب آلوده ممنوع است ولی مردم به‌دلیل کم‌آبی کشور و کامل نبودن سیستم تصفیه فاضلاب، از آب آلوده در برخی از مزارع جنوب تهران استفاده می کنند و اقدام عملی مناسبی برای مقابله با این امر دیده نمی شود.

رسیدگی به مسئله آبیاری مزارع با آب آلوده یک کار گروهی است، که شاید به دلیل برخی اقدامات جزیره ای پس از سال ها، هنوز شاهد نتیجه ای مناسب در این خصوص نبوده ایم، اما مساله جدید آلودگی آب ها به مواد نفتی است و در حالی که اصل موضوع آلودگی آب های جنوب تهران به مواد نفتی مساله ای پذیرفته شده است، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ری خواهان اثبات علمی آلودگی این آب است.



چه اداره ای مسئول پاسخگویی استمحمد عباسی با این استدلال که اگر آلودگی های اطراف پالایشگاه برای مدت ها پیش بوده، نباید محصولی در این منطقه باقی می ماند، به خبرنگار مهر گفت: بازرسان جهاد کشاورزی به طور مداوم در حال بررسی کشت با آب های آلوده است و متخلفین را به شبکه بهداشت و درمان معرفی می کند و مکاتباتی با مسئولان تاسیسات نفتی جنوب تهران در خصوص خرید و پاک سازی زمین های کشاورزی اطراف تهران داشته است.

در حالی که نقوی حسینی جهاد کشاورزی را مسئول مستقیم سلامت غذایی مردم می داند، عباسی انگشت اشاره را به سوی شبکه بهداشت گرفته و می گوید: برخورد با کشاورزانی که از آب های آلوده بهره می برند، بر عهده شبکه بهداشت است.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان تهران نیز بر وظیفه شبکه بهداشت و درمان در خصوص بررسی وضعیت بهداشتی مواد غذایی تاکید کرد و به خبرنگار مهر گفت: هماهنگی های لازم با شبکه بهداشت و درمان شهرستان ری در این خصوص انجام شده و مقرر شد، اگر آلودگی نفتی و یا آثار آن در محصولات کشت شده مشاهده شد، از ورود آن به بازار جلوگیری به عمل آمده و این محصولات معدوم شوند و در خصوص آن ها اطلاع رسانی صورت گیرد.

کیومرث کلانتری در پاسخ به این سوال که آیا جهاد کشاورزی نیز در این خصوص مسئولیتی دارد، گفت: بله، اداره جهاد کشاورزی می بایست اجازه ادامه آبیاری اراضی کشاورزی از طریق چاه های آب مخلوط به نفت جلوگیری کند.

قطعا اقدام سریع در خصوص پلمب چاه های آلوده و یا چاه هایی که مشکوک به آلودگی هستند، بررسی میزان آلودگی در محصولات اراضی زیر کشت با چاه های مذکور و ارائه راهکار جلوگیری از آلودگی آب به مواد نفتی می تواند در ایجاد امنیت غذایی و سلامت محصولات مصرفی کشاورزی موثر باشد و بی توجهی در خصوص حراست و نگهداری از چاه های آب کشاورزی جنوب تهران، نتایج نگران کننده ای در پی خواهد داشت.

در مرداد ماه ۹۷، پس از انتشار گزارش آبیاری سبزی های مزارع جنوب پایتخت با آب آلوده به مواد نفتی و تایید سازمان محیط زیست، گزارش دیگری منتشر شد و حاکی از آن بود که همچنان کار برداشت و بارگیری این سبزی های آلوده ادامه دارد. در ادامه به بخشی از آن گزارش اشاره شده است.

به گزارش ایلنا در  ۲۴ مرداد ماه ۹۷ از بخشی از مزارع کاشت سبزی در باقرشهر بازدید کرد؛ جایی که تلمبه ها، آب را همراه با موادنفتی از زیرزمین بیرون می کشند که پخش تصاویر و جزییات خبر آن در خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) طی چند هفته گذشته خبرساز شده بود.
کارگران هنوز در حال برداشت شوید، ریحان، شاهی و دیگر محصولات در این محل بودند و وانت بارها نیز برای انتقال این سبزی ها آنجا توقف کرده بودند.
این مزارع در نزدیکی پالایشگاه، تاسیسات شرکت خطوط لوله و مخابرات و نیز شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی قراردارد و مسئولان نفتی می گویند که تلاش برای پیداکردن منشا این آلودگی هنوز ادامه دارد و کارگروه هایی برای آن تشکیل شده است.

هفتم مردادماه جاری خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) در گزارشی با عنوان «نشت نفت در مزارع جنوب پایتخت» به موضوع سرایت مواد نفتی به زمین های کشاورزی و منابع آب جنوب تهران پرداخت؛ چند روز پس از انتشار این گزارش مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران از محل مورد اشاره بازدید و با ارسال خبری به رسانه ها ضمن تایید آلودگی آب و خاک اعلام کرد که موضوع تحت پیگرد قرار گرفته است.
باقرشهر از توابع شهرستان ری است که طی سال های اخیر به علت کاهش بارش ها بیشتر آب موردنیاز کشاورزی آن از منابع زیرزمینی تامین می شود.
شهرستان ری با تولید سالانه ۲۴۰ هزار تن سبزی نقش مهمی در تولید این محصول استان تهران دارد.

آلودگی آب استحصالی از چاه های این زمین های کشاورزی که با بو و رنگ موادنفتی همراه است نیاز به تایید کارشناس ندارد و برای هر فردی قابلیت تشخیص دارد اما درعین حال و باوجود تایید سازمان محیط زیست، اینکه چرا همچنان عرضه این محصولات و بارگیری برای مصرف شهروندان ادامه دارد و کسی جلو آن را نمی گیرد محل پرسشی است که خبرنگار ایرنا آن را رها نکرده است.
موضوعی که به نظر می رسد هیچ نهادی مسئولیت آن را برعهده نمی گیرد و به جای برخورد با این پدیده فقط همدیگر را متهم و متولی معرفی می کنند.
نکته قابل تامل اینکه بسیاری از درختان حاشیه تلمبه های آب به علت آبیاری با آب آلوده خشک شده است.
 ایرنا در این زمینه با مدیران شبکه بهداشت، جهاد کشاورزی و محیط زیست شهرستان ری مصاحبه کرده است که به شرح زیر از نظر مخاطبان می گذرد:



 سبزی ها آلوده استرئیس اداره محیط زیست شهرستان ری آلودگی سبزی و صیفی جات اطراف تاسیسات نفتی جنوب تهران را تایید و بیان کرد: براساس آزمایش های انجام شده توسط محیط زیست آب و خاک این منطقه آلوده است و واحدهای صنعتی مسبب این آلودگی باید با اجرای طرح های مختلف آب و خاک منطقه را پاکسازی کنند.
زهره عبادتی یادآور شد: آب و خاک برای کشت محصولات کشاورزی باید استاندارهای لازم را برای کشت داشته باشد که زمین های اطراف تاسیسات نفتی جنوبی تهران هیچکدام از این موارد را ندارند.
وی تصریح کرد: تاسیسات نفتی جنوب تهران از جمله پالایشگاه، شرکت خطوط لوله و مخابرات و شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی باید طرح های پاک سازی آب و خاک منطقه باقرشهر را در اسرع وقت به اداره محیط زیست ارائه کنند. 
عبادتی افزود: اداره محیط زیست شهرستان ری پیگیری های حقوقی لازم را در خصوص آلودگی های آب و خاک منطقه باقرشهر انجام داده و در انتظار حکم مراجع قضایی است.
وی ادامه داد: جهاد کشاورزی شهرستان ری باید با هرگونه کشت در زمین های اطراف پالایشگاه و شبکه بهداشت نیز با عرضه این محصولات به بازار مصرف مقابله کند.

شبکه بهداشت نیز منتظر حکم دادگاه رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان ری نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: تنها راه جلوگیری از فروش سبزیجات آلوده به مواد نفتی زمین های باقرشهر تخریب زمین های کشاورزی است.
فاطمه تاجیک عنوان کرد: شبکه بهداشت ری طرح شکایت و مستندات خود را در این زمینه به دستگاه قضایی ارائه کرده و در انتظار حکم دادگاه است.
وی اضافه کرد: تخریب آلاچیق های فروش سبزیجات و صیفی جات موجود در زمین های اطراف پالایشگاه راهکار لحظه ای است؛ برای اینکه این معضل از بین برود بایستی تخریب مزارع و محصولات کشاورزی تولید شده در دستور کار قرار گیرد.
تاجیک با اشاره به اینکه شبکه بهداشت و درمان ری مادامی که حکم دادگاه ابلاغ نشود نمی تواند محصولات و مزارع کشاورزی را تخریب کند، گفت: سبزیجات آبیاری شده با آب آلوده به مواد نفتی هیچگونه رنگ و بوی خاصی ندارد و مصرف کنندگان هرگز آلودگی آن را متوجه نخواهند شد.
وی عنوان کرد: مردم سبزیجات و صیفی جات را به عنوان مواد غذایی سالم و مفید می شناسند در حالی که مواد نفتی موجود در سبزیجات زمین های اطراف پالایشگاه عامل انواع سرطان است.
تاجیک با اشاره به اینکه مسئولان تاسیسات نفتی جنوب تهران برداشت آب از چاه های غیرمجاز را علت اصلی آلوده شدن سفره های زیرزمینی منطقه می دانند بر ضرورت حل این مشکل تاکید کرد.

 جهاد کشاورزی در انتظار اثبات آلودگیدرحالی که مسئولان شبکه بهداشت و محیط زیست می گویند زمین و آب این منطقه آلوده به مواد نفتی است، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ری با بیان اینکه سلامت محصولات کشاورزی اطراف تاسیسات نفتی جنوب تهران باید به شکل علمی اثبات شود، معتقد است: آلودگی های زمین های اطراف پالایشگاه اگر در طی سال ها تداوم داشته پس محصولی هم نباید تولید می شده، بنابراین آلودگی آن مزارع و محصولات باید اثبات شود.
محمد عباسی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه جهادکشاورزی تنها وظیفه شناسایی و معرفی متخلفان بخش کشاورزی را برعهده دارد، گفت: برخورد با کشاورزانی که در مزارع آلوده کشت می کنند بر عهده شبکه بهداشت و درمان است.
وی ادامه داد: بر اساس ماده ۴۶ «قانون توزیع عادلانه آب»، آلوده ساختن آب ممنوع و مسئولیت پیشگیری، ممانعت و جلوگیری از آلودگی منابع آب به سازمان حفاظت محیط زیست محول ‌شده است.
عباسی که ابتدا خواهان اثبات علمی آلودگی آب و خاک این منطقه شده بود اظهارداشت: بازرسان جهاد کشاورزی هرگونه کشت با آب های غیرمتعارف را به شبکه بهداشت معرفی می کنند که در حوزه زمین های باقرشهر نیز این کار انجام شده ضمن اینکه با مسئولان تاسیسات نفتی جنوب تهران در خصوص پاکسازی و خرید زمین های کشاورزی اطراف پالایشگاه مکاتبات کرده است.

به گزارش ایرنا از آنجا که برخورد فوری با عرضه کنندگان سبزی آلوده به موادنفتی به منظور حفظ سلامت شهروندان ضروری به نظر می رسد باید منتظر ماند و دید که متولیان این حوزه غیر از انداختن توپ در زمین یکدیگر و انتظار برای حکم قضایی، چه اقدام عملی را برای حفظ سلامت شهروندان در دستور کار قرار می دهند.
شهرستان ری با ۱۱ هزار و ۵۰۰ هکتار زمین کشاورزی سالانه حدود ۸۵۰ هزار تن محصولات کشاورزی و زراعی تولید می کند و رتبه اول تولیدگندم، ذرت علوفه ای، سبزی و صیفی جات، شیر و رتبه دوم را در تولید تخم مرغ در استان تهران دارد.