معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: با انتقال هفت گورخر ایرانی از ذخیره‌گاه زیستکره توران، احیای جمعیت گورخر در پارک ملی کویر وارد فاز عملیاتی شد.

به گزارش زیست آنلاین، حمید ظهرابی معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست با اعلام این خبر گفت: گورخرهای منتقل‌شده، از سایت تکثیر و پرورش موجود در ذخیره‌گاه زیست‌کره توران به پارک ملی کویر منتقل‌شده‌اند.

وی اضافه کرد: تعداد ۱۰ گورخر در این فرایند، زنده گیری شده‌اند که متأسفانه حین انتقال سه گورخر تلف‌شده‌اند اما هفت گور به‌سلامت به مقصد رسیده‌اند.

ظهرابی خاطرنشان کرد: یکی از گورها به دلیل حساسیت به «آتروفین» (داروی بیهوشی مختص فرد سمان) پس از بیهوشی شرایط پایداری نداشته و تلف شده، دو گور دیگر نیز حین انتقال تلف‌شده‌اند.

وی تأکید کرد: اگرچه تلف شدن حیوانات در فرایند انتقال امری غیرطبیعی نیست اما تلف شدن گورخرها حین انتقال برای ما قابل‌قبول نیست و به همین خاطر امروز (دوشنبه) به‌اتفاق متخصصان و دامپزشکان عازم منطقه هستم تا موضوع را از نزدیک بررسی کنم.

پارک ملی کویر در غرب استان سمنان، یکی از زیستگاه‌های مهم گورخر ایرانی در کشور بوده است که آخرین گزارش‌ها از مشاهده این جانور در پارک ملی کویر، مربوط به اوایل دهه ۱۳۶۰ بوده است. برنامه احیای جمعیت گورخر ایرانی در پارک ملی کویر از سال گذشته با شروع فاز مطالعاتی، آغاز شد.



تعداد گونه گورخر ایرانی در بهرام گور افزايش يافتبه گزارش ايسنا در مرداد ماه ۹۱، منطقه فارس، حسینعلی ابراهیمی کارنامی افزود: با تلاش شبانه روزی محیط بانان و اجرای برنامه های مدیریتی ویژه در منطقه تعداد گورخر در منطقه حفاظت شده بهرام گور به صورت چشمگیری از سال ۸۹ تاکنون افزایش یافته است.

مدیر کل حفاظت محیط زیست فارس با بيان اينكه بر اساس آخرین سرشماری در تابستان امسال ۳۸۳راس در منطقه حفاظت شده بهرام گور رسیده است، ادامه داد: این وضعیت مسئولیت سنگینی را برای نگهداری آخرین تعداد از این گونه در دنیا بر دوش ما گذاشته است.

وي گفت: گور خر ایرانی پستاندار بزرگ و زیبایی است که این گونه در لیستIUCN جزو گونه های در معرض خطر قرار گرفته است.

ابراهيمي‌كارنامي با بيان اينكه نسل اين جانور جز در ایران، در تمام کشورهایی که روزی پراکندگی داشته منقرض شده است،‌ گفت: آخرین بازمانده آنها در دو جمعیت مجزا یکی در انتهای شمالی بیابان مرکزی ایران در پارک ملی توران و دیگری در انتهای جنوبی آن منطقه حفاظت شده بهرام گور پراکندگی دارند.

ابراهیمی کارنامی گفت: از نظر وسعت زیستگاه و وضعیت جسمانی، گورخر هایی که دربهرام گور زندگی می‌کنند در شرایط مطلوبی به سر می برند.

وي تصريح كرد: رشد بیش از ۳۳ درصدی جمعیت گور خر ایرانی در سرشماری تابستانه امسال نسبت به سرشماری سال ۸۹ گواهی بر این واقعیت است که امنیت زیستگاه منطقه حفاظت شده بهرام گور به خوبی تامین شده و با افزایش حضور محیط بانان، تهیه و ایجاد تجهیزات، امکانات آبرسانی و غذارسانی به این حیات وحش شرایط برای زاد و ولد و زندگی آرام این گونه ارزشمند فراهم شده است.

وی نقش مشارکت جوامع محلی، تشکلهای مردم نهاد و رسانه ها را در رشد جمعیت آن اثرگذار دانست و افزود: برای جلوگیری از انقراض این گونه ارزشمند مطالعات جامعی در استان فارس انجام شده و در طرح مذکور به دنبال زیستگاه مطلوب و مناسب دیگری در استان فارس برای پرورش گورایرانی هستیم که به همین منظور سایتی با هدف بهره برداری در احیا، تکثیر و پرورش گور خر ایرانی در منطقه دره باغ ایجاد شده است.

بیشتر بخوانید: رشد بالای جمعیت گورخر آسیایی در پارک ملی توران



گورخر ایرانیگورخر ایرانی یا "گور" (Equus hemionus onager) زیرگونه‌ای از گورخر آسیایی است که به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارد و تنها حدود ۶۰۰ رأس از آن در حیات وحش باقی مانده‌است. گورخر آسیایی در گذشته جمعیت فراوانی در خاورمیانه، آسیای میانه و چین داشت اما اکنون نسل آن در اغلب مناطق منقرض شده و از زیرگونه ایرانی تنها دو جمعیت کوچک در منطقه خارتوران شاهرود و بهرام گور شهرستان نی ریز استان فارس باقی مانده‌است.

در تیرماه سال ۹۲ تعداد ۵۳۳ راس گور در منطقه حفاظت شده بهرام گور نی ریز و پارک ملی قطرویه نی ریز سرشماری شده که از این تعداد ۴۸۳ راس بالغ و ۵۰ راس کرّه بوده‌اند. در سال ۹۱ این تعداد ۴۳۳ راس بوده‌است.

"گور" از الاغ کمی بزرگ‌تر است، در حدود ۲۹۰ کیلو وزن دارد و طول بدن و سر حدوداً ۲٫۱ متر است و نسبت به الاغ شباهت بیشتری به اسب دارد. این جانور نسبت به اسب، پاهای کوتاه‌تری دارد و رنگش در خلال فصل‌ها تغییر می‌کند؛ در تابستان رنگش قهوه‌ای مایل به سرخ و در زمستان قهوه‌ای مایل به زرد است و بر پشتش نواری سیاه که با رنگ سفید احاطه شده، قرار دارد. گورها حدود ۴۰ سال عمر می‌کنند. نسل گور ایرانی در معرض انقراض قرار دارد و در سال ۱۳۹۳ تنها در دو استان سمنان و فارس دیده شده‌است. پارک ملی خبر شکارگر طبیعی گور پلنگ و گرگ است. در سال ۱۳۸۴ در ایران موردی از شکار گور توسط پلنگ در پارک ملی توران دیده شد. از گور ایرانی در سومر باستان برای کشیدن ارابه استفاده می‌کردند.

به گفته اين مقام مسئول علت یابی بیماری‌های احتمالی این گونه، انجام مطالعات در خصوص رفتار، وضعیت تغذیه و زیستگاه آنها و همچنین انجام تغییرات لازم به منظور بهبود وضعیت تغذیه، ایجاد شرایط زیستگاهی مناسب تر، حفاظت بهینه و لایروبی مستمر چشمه و آبشخورهای آن،‌ بخشي از اقدامات لازم براي حفاظت از گورخر ايراني را شامل مي‌شود كه انجام شده است.

ابراهیمی کارنامی تاکید کرد: طی سالهای اخیر مطالعات و مراقبتهای خاص و جدی تری بر روی این گونه توسط کارشناسان محیط زیست از جمله سرشماری سالانه گونه‌ها پایش ماهانه و رفع نقایص موجود در محدوده مطالعاتی و  تهیه طرح مطالعه گونه و زیست گاه گورخرتوسط اساتید دانشگاه شیراز انجام شد.